Chroniicke vande Hertoghen van Brabant

[fol. 56v]

HENRICVS IV. XXVII. BRAB. PRINCEPS.

[fol. 57r]

Henrick sone Godevaerts,
den ses-en-twintichsten Hertoghe van Brabant.

⁺HEnrick Godeuaerts sone erfde na de doot van sijnen Vader dat Hertochdom, ende trouwde tot sijnder ghesellinnen Machtildis, des Grauen van Bolonien Matheeus dochter. Men seyt dat hy van haer creech twee sonen, te weten Henrick, die naderhandt Hertoch wert, ende Godeuaert: hy genereerde oock vier dochteren, vande welcke d'outste ghenoemt was Maria, die met houwelijck ghealieert is gheweest aenden Keyser Otto de vierde. Die tweede met name Sophia troude Reynaert, Graue van Gelderlandt, wt de welcke hy ghegenereert heeft Otto, Graue van Gelderlant voorseyt, ende Henrick Bischop van Luydick. Die derde dochter ghenoemt Margriete, troude tot eenen man den Graue van Arvernion in Vranckrijck ende Bolonien. Die vierde Mechtelt genoemt, die tot eenen man nam Florentium oft Floris, Graue van Hollant, vande welcke hy verweckt heeft Willem Graue van Hollant, ende naemaels Roomsch Coninck, die vanden Vriesen wert verslagen. Die selve Florentius Graue heeft oock ghegenereert wt die voorseyde Mechtelt een dochter, die ten houwelijcken ghenomen heeft Willem Graue van Henegouwe, tot wiens erffelijckheydt by ghevoecht is dat Graefschap van Henegouwe Hollandt ende Zeelandt.

Desen Henricus d'eerste, heeft nae die doodt sijnder eerster huysvrouwen Machtelt, ghetrout Mariam, dochter van Philips Coninck van Vrancrijck, vande welcke hy een dochter heeft verweckt, die voor haren man heeft genomen den Hertoch van Cleue. Die voornoemde Henrick heeft int tweede iaer sijns Rijcx dat Casteel ende ⁺ huys van Duras (ghelegen tusschen die stadt van Leeuw ende S. Truyden) gedestrueert totten gronde toe, t'welc hy ses iaeren daerna weder tot grooten coste opghebouwt heeft. Doen troc die selue Hertoch met sijn heyrcracht teghen Geeraert Graue van Loon, verbrandende ende destrueerende met grooter verwoestinge sijn lant. Daer nae belegherde hy die stadt van Sint ⁺ Truyden, die hy inghenomen heeft. d'Oorsaecke deser orloghen en werdt niet claerlijck ghenoech verhaelt, vanden genen die wy in dese onse Chronijcke zijn naevolgende, hoe wel nochtans eenighe affirmeren hier af oorsaecke gheweest te hebben die voechdye van S. Truyden.

Den voorseyden Hertoch Henrick metten Aertsch Bischop van Metz in Loreynen, ende noch met ander Princen ende Heeren reysde nae Jerusalem, betoonende dat hy een warchtich Prince der Christenen was, ende een vyandt der Turcken. Soo wert deur hem (als een Capiteyn der Christenen ghemaect) die rijcke ende machtighe stadt Baruth met ghewelt ingenomen, ende die Turcken verdreven. Een wyle tijdts daer-nae, wert oock ghewonnen die groote stadt van Constantinopolen, deur die hulpe des voorseyden Henricx. Waerom hy eenen grooten lof ende naem vercregen heeft. Daer-nae keerde Hertoch Henrick weder in Brabandt. Ende int achthienste iaer sijns rijcx ende Hertochdoms heeft hy geweldichlijck gestreden teghen Florentium, doentertijdt Graue van Hollandt, ende teghen Otto Graue van Ghelre. Alwaer hy victorieuselijck heeft gevochten, want hy heeft dese twee Grauen gevangen

+ Henricus Godevaerts sone den xxvj. hertoch

+ t'Huys van Duras tuschen Leeu ende Sint Truyden

+ S. Truyden ingenomen.

[fol. 57v]

genomen, maer hy leefde met sijn vyanden (al was hy eenen leeuw) seer goedertierlijck ende ghenadich, want den peys ghesloten zijnde heeft hy hen elck een van sijn voorseyde dochteren ghegeven.

Int xxviij. iaer sijns rijcx vergaderde die selue Hertoch Henrick wt gantsch Brabant een groote menichte van volcke, ende is daer mede nae die stadt van Luydick ghetrocken, die welcke hy na veel schermutsinge ende ⁺ assouten in-genomen heeft. Binnen de stadt werden veel mans ende vrouwen vande rasende soldaten met een barbarische wreetheydt ende tyrannie vermoort, ende niet alleen en werden ontallijcke mans ende vrouwen, maer oock die cleyne ende ionghe onnoosel kinderkens (my schroomt dat ick t verhale) in t'water gheworpen ende verdroncken, vrouwen, ende maechden zijn seer schandelijck ghevioleert gheweest. Voorts soo zijn die soldaten inder Kercken geloopen om die oock te beroouen, alwaer sy die gewijde aultaren met menschen bloet hebben besmet, sulcx datmen in allen hoecken een teecken des wreetheyts mocht speuren. Dat gantsch lant rontomme Tongeren met oock die stadt selue wert gheheel verbrant ende verwoest. Maer int weder-keeren wert dat gheluck der Brabanders deur die rechtueerdige Godts gramschap in ongheluck verandert, want Hugo Bischop van Luydick, heeftse met eenen hoop volcx seer dapper gevolcht, ende heefter wel twee duysent verslagen. Dese waren al meestendeel van Louen ende Liere, ende veel van ⁺ hen werden ghevangen, iae Hertoch Henrick selue en conde nauwelijcx met luttel geselschaps ontloopen. Desen slach ende strijt geschiede tusschen dat dorp van Montenaecken ende die oude stadt van Landen op een plaetse Staps ghenoemt.

Daer na ist gheschiet dat die Hertoghe wesende binnen der stadt van Bruessel vande Grauen van Vlaenderen ende Hollant beleghert wert, dier met grooter macht voor quamen, met oock Saelberge Prince ende broeder des Conincx van Engelant. Ick beuinde dat d'oorsake deser oorlogen soude gheweest hebben dat Henrick sijnen behouden Vader den Coninck van Vranckrijck geen hulpe en soude doen, metten welcken die voornoemde Graue oorloghe was voerende. Hier gheschiede menighen oploop ende dickwils tot grooten achterdeel van die daer voor laghen. Op eenen tijt als Hertoch Henrick eenen grooten assout hadde gheleden, soo veranderde hy terstont sijnen moet, belouende den Graue van Vlaenderen, dat hy van dier tijt af den Coninck van Vranckrijck nimmermeer en soude bystant doen, noch met ghelt noch met wapenen. Den peys onder henlieden in deser manieren gesloten zijnde, soo wert den leger terstont op-ghebroken.

Ontrent desen tijt soo heeft Saladijn die Soudaen oft Coninck van ⁺ Babilonien die H. stadt van Jerusalem gewonnen, ende dat heylich lant wert wter Christenen handen weder ghenomen, daert ontrent lxxx. iaren onder gheweest hadde, van Godeuaerts van Bullions tijden, t'welck Godt die Heere alsoo ghehengde, overmidts d'overvloedicheyt der sonden, die vanden Christenen int Heylich landt geschiedden, soo onder weerlijcke als geestelijcke persoonen.

+ Luydic inghenomen.

+ Slach tusschen Montenaecken en Landen.

+ Ierusalem den Christenen afgenomen.

Van die bruyloft van Otto den iv. Keyser, ende hoe die Coninck van Vrancrijck ten strijde beroepen wert, ende ten lesten, van die doot des Hertochs Henric voorseyt.

INt iaer ons Heeren 1214. is die Keyser Otto die iiij. binnen Maestricht ghecomen, alwaer hy tot eender ghesellinne heeft ghetrouwt die dochter des voorseyden Henricx, Maria. Daer hebben de voornoemde Otto metten Graue van Vlaenderen, den Coninck van Vrancrijck ten strijde beroepen, waerinne hun Hertoch Henrick te hulpe ghecomen is. Aldus met eenen grooten hoop volcx vergadert soo hebben die voorgenoemde hunnen legher gheslagen, niet verre van Dornick. Die Coninck van Vranckrijck merckende dat hy dese groote menichte niet en soude connen wederstaen, soo is hy (soomen seyt) met

[fol. 58r]

weenende ooghen in die Kercke ghegaen, biddende den Heere hem in een rechtveerdige saecke behulpich te wesen. Daernae is hy met een groote menichte van volcke sijnen vyandt te ghemoet getrocken. Alwaer eenen grooten ende grouwelijcken slach gheslaghen wert, die pijlen vlogen inde locht soo dicht, als oft haghel-steenen hadden gheweest, die peerden maeckten alsulcken ghetier int briesschen ende loopen, sulcx datter d'aerde grouwelijck af daverde, allesints was groote droefheyt, ende hier en was anders niet te sien, dan alleen een grouwelijcke ende afgrijselijcke ghedaente des doodts. Maer die Franchoisen creghen nochtans int leste d'overhandt, nemende vier Capiteynen der vyanden gevanghen. Nae dat die Grave van Vlaenderen, die Keyser Otto, ende die Hertoch Henrick, een langhe wyle tijdts hadden teghengehouden, hebbent (den hoop verlatende) op een loopen ghestelt, om hun leven te salveren. Die Hertoghe Henric corts daer na d'ongheloouighe verslagen hebbende, heeft hem seluen eenen loflijcken naem vercreghen. Int naestvolghende iaer, soo heeft hy binnen Colen deur groote sieckten sijn leuen gheeyndt, int iaer ons Heeren 1235. als hy geregneert hadde den tijdt van xlviij. iaeren, ende wert begrauen binnen Loven in S. Peeters Kercke, wiens sepulture daer noch hedens daechs gesien wort, staende verheuen int midden vanden choor. Maer Maria sijn leste huysvrouwe, is begrauen in die kercke van Afflighem.