Chroniicke vande Hertoghen van Brabant

[fol. 43r]

CAROLVS CRASSVS LVD. SIMPL. F.

[fol. 43v]

Carolvs die vette, oft dicke,
den vijfthiensten Hertoch van Brabant, ende van Lotrijck.

⁺CArolus Crassus Hertoch van Brabandt ende Lotrijck (Lodewijck sijns broeders Lotharis sone, Coninck van Vrancrijck sonder kinderen ghestorven sijnde) is met grooter macht nae Italien ghetrocken, teghen die Saracenen ende Sclaven, om dat Christen gelooue te defenderen, ende heeft Italien beschermt, ende als Keyser gegroet wesende, soo heeft hem Joannes die Paus ten lesten seer gheerne gecroont, ende t'is my ombekent, oft ⁺ iemandt anders vanden Pausen ghebeurt is, dat binnen den tijdt van vier iaren, dry Keysers zijn ghecroont geweest.

Als Italien nu in ruste gestelt was, soo is die voorseyde Charel nae Vrancrijck ghetrocken, int iaer viij^clxxxv. Want die Noortmannen waren anderwerf in Vranckrijck inghevallen, verclarende datse alleenlijck hadden peys ghemaeckt metten Coninck van Vranckrijck, ende niet metten Franchoisen, sylieden hieromme deur den noot bedwonghen zijnde, hebben Carolum den Keyser tot assistentie gheroepen, hem Vranckrijc onderdanich maeckende. Ende teghen die Noortmannen by Louen sijnen legher slaende, heeft tot twee diuersche stonden sijn crijsch-volck gesonden, maer en heeft niet schrijvens weert wtgerecht, teghen soo grooten gewelt. Ende t'is ten lesten soo verre ghecomen, als dat Carolus die Coninc seer bevreest zijnde, hun t'landt heeft ghegheuen om te bewoonen, d'welck vanden Noortmannen, Noormandien ghenoemt wert. Daer-na is Loreynen verwoest ende Vrieslant onderdanich gemaeckt, gelijck als Hermoaldus Priester van Lubeke schrijft. Maer Lodewijc Coninck van Duytschlant, heeft deur seker verbondt metten Noortmannen, sonder oorloge in sijn lant ende rijck onbeschadicht ghebleven, niet teghenstaende datse geheel Vranckrijc hadden verwoest. Naer wiens doot als die felle barbarissche ongheloouighe nu ontbreydelt ende vry waren, so hebben die Boheemers, Swaben, Susen ende ander Sclaven, die hy onder tribuyt gebracht hadde, hun alsdoen van dese seruituyt verlost. Doen-ter-tijdt wert Sassen verwoest vanden voorseyden Noortmannen ofte Denen, den Hertoch Bruno wert doot-geslagen, met noch twaelf Grauen, Theodericus ende Macquardus Bischoppen, zijn oock ghedoot geweest. Doen wert Vrieslandt verwoest, die stadt van Maestricht gheheelijck gedestrueert. Ooc hebben die zeeroovers Colen ende Trier iammerlijck verbrant. Van dat palleys binnen Aken hebben sy haren peert-stal ghemaeckt. Om die vreese der ongheloovighe ende barbarissche hebben die van Ments hun begonst sterck te maecken. Carolus die iongelinck wederkeerende van Roomen met een gheweldich heyr, heeft die Noortmannen byder rivieren die Maese aengetast, ende heeft dese met alsulcken ghewelt gedwonghen deur belegeringe, als datse den vijftiensten dach zijn ghenootsaeckt geweest, hun op-te gheuen: ende die tyrannen van Denen gevangen ghenomen hebbende, soo en heeft hy hem over die vyanden Godts met alsulcken strafficheydt niet ghebroken alst betaemde, tot een lanck-duerende achterdeel ende sware ruine der Kercken, den ongoddeloosen sparende, sekeren eedt van hen-lieden ontfangende, ende met conditie des verbondts van hun ouervloedich

+ Carolus Crassus den xv. hertoch

+ Dry Keysers gecroont binnen vier iaeren.

[fol. 44r]

ghegeuen heeft hy dese vry ende vranck laten deur-gaen. Maer sylieden d'onverstandicheyt van des Conincx ioncheyt bespottende, als sy nu los ende vry waren, soo zijn sy anderwerf t'samen gehoopt, ende hebben alsulcken schade ende verderffenisse gedaen, als dat sy die maete van vreetheydt zijn te bouen ghegaen. Wat meer? die steden metten borghers, die Bischoppen met hun gantsche cudde, die deurluchtige Kercken metten hoop der geloovigen, zijn tsamen verbrandt gheweest. Hieromme wert Carolus inden raet ghe-accuseert ende beschuldicht, ende om sijn dwaesheyt wille van t'rijck afgeset, ende heeft Arnulphum sijn broeder tot eenen successeur ghehadt.

Nu keeren wy wederomme totten voorseyden Carolum die Dicke oft Vette, van wien die Graue Hugo met toename Capet, (die een stout ende verstandich Prince was) een groot vyandt wesende, heeft nae die Croone ghestaen, willende Charel daer af beroouen, niet tegenstaende dat sy twee gesusters kinderen waren. Ende Hugo pretendeerde dit recht, midts dat sijn oudt Oom Odo, Graue van Angiers Coninck hadde gheweest. Hertoch Charel van Brabant dit vernemende, quam met een groot heyr van Brabanders ende Loreynoisen, int iaer ons Heeren 980. tegen den voorseyden Hugo, die hem ooc te gemoet quam met een groote menichte van volcke. Sulcx dat daer eenen grouwelijcken slach geviel, maer Charel tweemael victorie hebbende, behielt dat velt, in-nemende die stadt van Louwen. Hugo dit siende, vergaderde anderwerf een geweldich heyr, ende belegerde die voorseyde stadt van Louwen, den tijdt van meer dan een maent. Maer Charel wert ten lesten deur verraet des Bischops Anselmi tot Louwen s'nachts by sijn huysvrouwe ligghende ghevanghen, ende tot Orliens ghevuert, al waer hy inde ghevanckenisse van grooten rouwe seer ellendelijck sijn leuen heeft geeyndt, int iaer ons Heeren 992. achter-latende eenen sone Otto genoemt, ende twee dochters, eene met name Gerberga die getrout heeft den broeder des Grauen van Henegouwe, ontfanghende met t'houwelijck, dat Graefschap van Loven ende Bruessel, met oock t'Marcgraefschap des Heylichs Rijckx van Brabant, ende Ermegardis hebbende tot eenen man den Graue van Henegouwe. Nae die doot Charels heeft sijnen sone voorschreuen als Hertoch gheregneert.

Ende t'is seer te verwonderen, seyt Otto Bischop van Frisinghen, dat desen Keyser voornoemt, nae den Keyser Carolum die Groote, onder alle Coningen van Vranckrijck, van geen meerder macht en is gheweest, dat hy binnen corten tijdt, tot alsulcker armoeden is gecomen, als dat hy broot heeft gebreck ghehadt, ende van Arnulpho, nu Coninck gemaect zijnde, claechelijck heeft versocht, een weynich van sijnen schat in Duytschlant, danckelijck te mogen ontfangen. Sulcx ⁺ dat hy met Job wel hadde mogen segghen: Ghy hebt my opgeheven, ende als opden wint stellende hebdy my crachtelijck omgheworpen.

Ontrent den tijt vanden voorseyden Hertoch oft immers corts daer-nae, te weten, int iaer duysent, maer nae die rekeninghe van andere, duysent twee, heeft den Keyser Otto, bevindende dat d'Italianen ende Franchoisen altijt wt waren om dat Keyserrijc op hen te brenghen, ende dat in ⁺ Duytschlant veel oproers hadde gheweest, om der electien ende keurs wille, ende dat die Franchoisen ooc practizeerden dat Keyserijck op hen te brengen. ende gemerct dattet de Christenen eenen machtigen Potentaet van noode was, om den Paus ende die Christen Religie te defenderen ende voor te staen. Dese ordinantie der keur-Vorsten, met hulpe vanden Paus Gregorius inghestelt, soo van Gheestelijcke als weerlijcke persoonen, als namentlijck dese dry Aertsch-bischoppen van Mentz, Ceulen ende Trier. Daer toe heeft hy ghemaeckt dese vier weerlijcke Vorsten. Die Vorst van Bohemen, want op dier tijdt en hadde Bohemen noch geen Coninghen, die Palts-graue vanden Rhijn, den Hertoch van Sassen, ende de Marckgraue van Brandenburch.

+ Iob 30.

+ Seuen Keurvorsten gheordineert.