Chroniicke vande Hertoghen van Brabant

[fol. 33r]

LVDOVICVS PIVS IMP. VIII. BRAB. PRINC.

[fol. 33v]

Lodewiick de Goedertieren,
d'Eerste van dien name, de seuenste Hertoch van Brabant.

⁺NAE die doodt van Charel die Groote sijnen Vader, ende van sijnen broeder is Lodewijck sijnen eenigen sone, Coninck van Aquitanien, die midts sijnder goedertierenheyt, die goedertieren ghenoemz wert, gesuccedeert int Keyserrijck van Roomen, ende wert Coninc van Vranckrijck, van Italien, ende ⁺ Duytsch-lant, oock mede Hertoch van Brabant. Hy regneerde xxvi. iaren, ende heeft tot Aken na sijns voorseyden vaders aflijuicheydt, metten Legaten van diueersche natien, eenen eendrachtigen nieuwen peys ende vrede ghesloten. Hy heeft sijn twee sonen Lotharius ende Puppijn Heeren van Aken gemaect, ende den anderen oft derden Prince van Beyeren. Dese Lodewijck was wel geleert inde wet des Heeren, ende een deuoot onderhouder der gheboden Godts, die H. Kercke ⁺ eerende ende beschermende. Onder andere stichte hy dat Clooster vanden Regulieren binnen der stadt van Bruessel op den Couwenberch, dat doen ter tijdt in Sonien lach.

Dese goedertieren Lodewijck vergaderde int vi. iaer sijns rijckx, met consente vanden Paus Paschalis de vierde tot Aken een Concilie van veel Bischoppen ende ander Prelaten, al-waer ghetracteert wert vande reformatien der Cleergijen oft geestelijcheyt, daer af een besonder boeck ghemaect wert by een geleert man Amalarius ghenoemt, inhoudende veel salige wetten ende ordinantien, daer hier na breeder af sal ghetracteert worden. Ooc heeft hy allen sijn lant deur wijse ende geleerde mannen gesonden, om recht te doen, sonderlinge den genen die verdruckt waren, als weesen, weduwen, ende meer andere. Ende dat onrechtelijc gedaen was, dede hy oprechten. Daer-en-bouen wort hy grootelijck gepresen, dat hy op de maniere vanden lofweerdighen Keyser Theodosius, van sijn misdaet, openbaer penitentie dede.

Metten volcke van groot Walachie heeft hy oorloge gevoert. Deur hulpe ⁺ ende bystant vande Franchoysen, heeft hy Gasconien weder onder sijn rijck ghebracht. Die Bretoenen, willende wat nieus op-stellen, die eenen nieuwen Coninck ghemaect hadden, heeft hy verwonnen ende hunnen gecoren Coninck Murmanianus ghenoemt, die hy inden strijt ghevangen hadde, dede hy dooden. Binnen sijnen tijde werden die van Roomen vande Saracenen belegert, dat geheel lantschap Tuscia gedestrueert, het Clooster volc van Cassinen verdreuen, daer-en-bouen werdet ouer al, met roouen ende brant-stichten te niet ghebracht.

De selue Lodewijck hadde dry sonen van sijn eerste vrouwe ende Coninghinne, met name Ermegaert dochter Hertochs Welpijns van Beyeren, te weten, Lotharis, Puppijn ende Lodewijc. Van sijnder tweeder huysvrouwen Judith genoemt, hadde hy eenen sone met name Charel de Caluwe. Sijnen sone Lotharis heeft hy tot eenen mede-gheselle ende regeerder genomen, als tot eenen Roomschen Coninck, den seluen beuelende Italien ende Spaignien te gouuerneren, na dat hy op den H. Paesch-dach van den Paus Paschalis voorseyt, gesalft ende gewijt was. Als die selue Lodewijck de Goedertieren int ix. iaer sijns rijcx desen Lotharis sijnen sone in Italien hadde ghesonden, om t'lant te regeren als bouen, soo heeft hy sijnen goeden vader seer ongetrou geweest, want hy dede soo veel, dat hy van den bouen-ghenoemden Paus Pascha-

+ Lodewijc die Goedertieren die vij. hertoch

+ Int iaer 815.

+ Regulieren tot Bruessel op den Couwenberch.

+ Oorlogen ghevoert by Lodewijck die Goedertieren

[fol. 34r]

lis Keyser gesalft wert. Sijnen Vader Lodewijck vernemende dese groote iniurie hem gheschiet, is in alder diligentien na Roomen gereyst, al waer hy scherpe informatie genomen heeft, wie dese waren die sijnen sone tot dit stuck opgheroeyet hadden, ende beuindende dat den principaelsten was ende t'hooft deser muyterijen ende conspiratie Bernaert Coninck van Italien, Coninc Puppijns sone, die d'outste sone was van Coninck Charel die Groote, soo heeft hy den seluen doen ter doodt brenghen. Daer nae heeft hy oock vernomen dat Judith zijn tweede vrouwe Charels moedere oorsaecke was gheweest van allen dat voorseyde quaet, soo heeft hy met toestockinghe ende consent der Bischoppen ende Prelaten, sijn Vrouwe Judith van hem verstooten ende verlaten, dander mede-conspirateurs werden wten lande gebannen, deur welcke rechtveerdige iusticie ende strengicheyt, sijn sonen ende ander Princen tot meerderen haet en nijt tegen hem onsteken ende verweckt werden. Den anderen sijnen sone Puppijn, maeckte hy Coninck van Aquitanien, ende Lodewijck sijnen derden sone, oordineerde ende maeckte hy een Prince ende Coninck van Beyeren, Duytslant ende Swaven. Ende van sijnder tweeder Vrouwen Judith, hadde hy eenen sone genoemt Charel de Caluwe, Coninck van Vranckrijck, Hertoch van Brabant, ende daer nae Roomsch Keyser, die Hollandt eerst wt gaf sijn susters sone, Dierick ghenoemt.

Van sijn doot, ende sommige Priuilegien, die hy achterliet.

LOdewijck de goedertieren is wt dit sterffelijck leven deur die doot ghescheyden, int 26. iaer sijns Rijcx, ende wert begrauen tot Metz in Loreynen, die binnen den tijt van sijnen leven, sijn godtvreesenden Vaders wegen ende voetstappen was naevolgende. Hy ordineerde metten Bischoppen ende Prelaten, binnen der stadt van Aken (daer af wy hier bouen ghementioneert hebben) dat yeghelijcke kercke heur renten ende iaerlijcx innecomen soude hebben, daerop die Priesters mochten leven, ende haer onderhouden, op dat die selue hem in niemants dienst en souden besteden, want het is een groot abuys ende seer leelijck, dat een Priester hem begeeft tot schoenen te vaegen ende reynigen, cleederen te keeren, oft den pispot der Hovelingen wt te dragen, oft dat een Priester der ioncvrouwen voor treede, die van Godt den Heere tot alsulcken hoogen ampt ende officie geroepen is. Oock heeft hy inghestelt dat die Priesters op gheen ghewin en souden toe legghen, overmidts dat hen leelijck ende onbetamelijck is. Noch heeft hy metten voorseyden Prelaten gheconstitueert (dat te voren dickwils hadde ghestatueert gheweest) als dat die Priesters met gheen purpure oft sijden laecken en souden gecleedt gaen, ende dat sy geen ringen met gesteente en souden draeghen. Maer sijn nacomelingen hebben desen regel met ooc veel andere onder die voet ghetreden, Nae des Vaders doodt, succedeerde den oudtsten sone Lotharis, die, nae dat hy t'Hertochdom van Brabant ⁺ xv. Jaeren gheregeert hadde (vanden welcken Lotrijck sijnen naem heeft) is in een Clooster gheghaen, ghenaempt Prunien. Ende nae desen Lotharis wert sijn broeder Charel die Caluwe, Coninck van Vranckrijck ende Hertoch van Brabant. De welcke veel strijden ende oorlogen teghen sijn broeders ghevoert hebbende, is twee iaeren voor sijn doot Keyser van Roomen geworden. Ende als hy nu xxxvj. iaeren in als geregneert hadde, soo is hy wt dese werelt gescheyden int iaer ons Heeren acht hondert ende lxxviij. liggende begraven tot Nantes.

+ oorsake des naems van Lotrije.