Het boek van de mooiste kinder- en volkssprookjes

De viooltjes.

Een koopman had drie dochters, die hij bijzonder liefhad. - Op zekeren tijd wilde hij eene groote reis ondernemen, en toen vroeg hij aan zijne dochters, wat hij haar meebrengen zou. De oudste verlangde een zijden kleed, de tweede een snoer parels, maar de derde wou liefst een ruiker viooltjes hebben. De andere twee lachten de jongste uit, want het was juist midden in het voorjaar en viooltjes groeiden en bloeiden overal. Zij liet zich evenwel niet van haar wensch afbrengen, maar bleef daarbij.

De vader kuste zijne drie dochters tot afscheid en vertrok met de belofte, dat hij over zes weken weer bij haar terug zou zijn.

Er verliepen nochtans meer dan zes maanden, en hij was nog niet terug; het schip, waarop hij over zee voer, werd door storm en onweder van den rechten weg afgedreven. Zoo verstreek dan de lente en de zomer en de herfst, en 't werd winter voor dat hij op de weeromreis was. Toen hij nu dichter bij huis kwam, dacht hij aan de geschenken, die hij aan zijne dochters had beloofd. Hij kocht voor de oudste een rijk kleed, voor de tweede een kostbaar parelsnoer; maar nergens kon hij viooltjes voor zijn jongste dochtertje krijgen; want overal lag hooge sneeuw, een scherpe wind blies door de ontbladerde takken, en als hij ergens om viooltjes vroeg, dan lachte men hem in zijn gezicht uit. Dit was nu echter voor den koopman een groot verdriet, want juist die jongste dochter was hem zijn liefste kind en het bedroefde hem dus zeer, dat hij thuis komen moest, zonder haar bescheiden wensch te kunnen vervullen.

Terwijl hij nu verdrietig zijns weegs reed, zag hij op eens links

[p. 8]

van den weg een klein wit huis, dat midden in een tuintje was gelegen. Bloemen, heesters en boomen waren kaal en dor, gelijk overal in den winter; maar midden in den tuin was een bloembed, dat met een rijken overvloed van geurige viooltjes bedekt was. Ten uiterste verblijd hield de koopman zijn paard staande, stapte af, bond het aan een boom vast en trad het witte huisje binnen. Daar zat op een groot rood kussen een leelijke dwerg met roode oogen en met een neus van wel haast een el lang. Die dwerg zag den binnentredende met een schelen blik aan en vroeg op knorrigen toon: ‘Wat hebt gij hier te maken?’

‘Och,’ zei de koopman, ‘dat ge mij toch maar een klein ruikertje viooltjes voor mijne jongste dochter woudt geven; ik zal u daar heel graag voor betalen, wat ge maar verlangt.’ De dwerg schudde verdrietig het hoofd, maar de koopman hield niet op met bidden, tot het kleine gedrocht eindelijk zei: ‘Voor twee dingen wil ik het doen. Geld en geldswaarde kan ik niet gebruiken; maar geeft gij mij een van uwe dochters tot vrouw of een jaar van uw leven, dan zult ge de viooltjes hebben.’

De koopman bedacht zich een oogenblik en zeide toen: ‘Van mijne dochters kan ik u geen geven; maar het laatste jaar, dat ik te leven heb, zal het uwe zijn; en nu geef mij de viooltjes.’ Toen stond de dwerg op, waggelde op zijne kleine kromme beenen naar den tuin, plukte een ruiker geurige viooltjes en sprak: ‘Opdat gij weten moogt, wanneer uw tijd om is, zult gij een teekeu krijgen. Acht dagen voordat het laatste jaar van uw leven begint, zullen de verwelkte viooltjes weer beginnen op te fleuren. Zeg dus aan uwe jongste dochter, dat ze die vooral goed bewaren moet.’

De koopman besteeg nu dadelijk zijn paard weder en draafde vroolijk naar huis, want hij verlangde zeer naar zijne dochters. - Die kwamen hem vol blijdschap te gemoet; en toen hij zijne geschenken onder haar ronddeelde, waren zij recht gelukkig, schoon geene toch zoo blij was als de jongste, die haren vader zoo hartelijk dankte, dat hij dubbel tevreden was, de viooltjes tegen een jaar van zijn leven te hebben ingeruild. -

Toen ongeveer een half jaar na de thuiskomst van den koopman verloopen was, kwam op een morgen zijne jongste dochter buiten adem bij hem en vertelde hem als een groot wonder, dat de viooltjes, haar door hem meegebracht, die zij, nadat ze verlept waren, in haar werkdoosje bewaard had, op eens weer aan 't bloeien waren gegaan. Zij had ze in de hand, en werkelijk, ze waren frisch en fleurig, als zoo pas eerst afgesneden.

Deze tijding deed den koopman zoo schrikken, dat hij doodsbleek werd en begon te schreien; want hij wist nu immers, dat het reeds over acht dagen met zijn leven gedaan zou zijn. Zijne jongste zag

[p. 9]

dadelijk, dat iets niet goed met hem was, en bad en smeekte hem, haar dan toch te zeggen, wat hem schortte. Hij wou daar echter niet voor uitkomen. Eerst drie dagen later, toen zij niet met bidden ophield, vernam zij, dat de geliefde vader, alleen om háar wensch te vervullen, het laatste jaar van zijn leven had weggegeven. Terstond was haar besluit dan nu ook genomen; zonder iets te zeggen gaf zij haar vader een kus en ging heen. In stilte maakte zij hierop een mandje klaar, dat zij met brood en vruchten vulde, waarna zij heimelijk het huis uitsloop. Zonder vrees trok het goede kind alleen langs den weg voort, dien haar vader haar beschreven had, en hare

Het goede meisje boog zich neder en kuste den leelijken dwerg.

eenige zorg was, dat zij haar doel niet bijtijds zou bereiken. Eindelijk, op den derden dag van hare wandeling, ontdekte zij het kleine witte huis met het tuintje er voor, waar nu, in het midden van den zomer, alles in vollen bloei stond. Zonder vrees trad het brave meisje binnen en was maar blij, dat zij het rechte huis gevonden had. De leelijke dwerg zat op dezelfde plaats, waar hij ook dien winter had gezeten, en snauwde haar ook de woorden toe: ‘Wat hebt gij hier te maken?’

‘Lieve, beste heer,’ antwoordde zij vriendelijk, ‘voor een half jaar hebt gij van mijn vader een jaar van zijn leven tegen een ruiker

[p. 10]

viooltjes ingeruild. Gij hebt toen echter ook gezeid, dat gij even tevreden zoudt zijn, als gij een van zijn dochters tot vrouw kreegt. Ik ben mijns vaders jongste, voor wie hij de viooltjes verlangd heeft, en kom u nu verzoeken, dat gij mij als vrouw aanneemt en mijn vader zijn laatste levensjaar laat. Tot bewijs, dat ik de rechte ben, heb ik hier de viooltjes meegebracht.’

De dwerg nam de viooltjes uit de hand van het meisje, bekeek ze en zag, dat het de rechte waren. Hierop gaf hij ze aan het meisje terug en zei brommend: ‘Als gij de twee dagen, die uw vader nu nog te leven heeft, bij mij op proef wilt blijven, zoodat ik zie, dat gij onderdanig, vlug en werkzaam zijt, dan wil ik u uw verzoek wel toestaan.’

Dankbaar kuste de trouwe dochter den dwerg de bruine handen; want ofschoon zij een afschrik van hem had, was haar toch een steen van het hart gevallen, nu zij wist, dat haar vader toch misschien niet om harentwil zou moeten sterven. - En nu begonnen terstond de proefdagen. Zij moest het huis schoonmaken en voor den dwerg lekker eten koken; doch háar gaf hij niet dan grof roggebrood te eten en een paar bossen stroo tot nachtleger. 's Morgens moest zij hem zijne lange stijve haren kammen en dan gedurende al den tijd, die haar van haar huiswerk overschoot, in den tuin de afgevallen bloembladen opzoeken, daar de dwerg niet anders dan op een met bloemen gevuld bed slapen wou. Daarbij bromde en knorde de leelijke kleine kabouterman van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Zij echter verdroeg dat alles met vriendelijk geduld en bedacht alleen maar, hoe haar vader haar zoo innig liefhad, dat hij om haar genoegen te doen een deel van zijn leven had willen weggeven.

Op den morgen van den derden dag kwam zij bij den dwerg en zei met bevende stem: ‘Zoo gij gedurende deze proefdagen tevreden over mij geweest zijt, houd dan nu uw woord ook; vandaag is de tijd van mijns vaders leren om en ik beloof plechtig, dat ik zoo lang ik leef uwe gehoorzame vrouw zal wezen.’

‘Het zij zoo!’ antwoordde de dwerg, zonder haar daarom echter veel vriendelijker aan te zien. ‘Kom en kus mij, daar gij nu voortaan toch mijne vrouw zijt.’ Het goede meisje boog zich neder en kuste den leelijken dwerg op de lippen. - Op 'tzelfde oogenblik werd zij door twee lieve armen omvat, en in plaats van den gedrochtelijken dwerg stond een schoon, bloeiend jongeling voor haar, die haar van harte dankte voor zijne verlossing uit den ongelukkigen staat, waarin hij nu reeds vele jaren verkeerd had. Hij vertelde haar, dat hij de zoon van een grooten toovenaar was, die hem op een dag wegens ongehoorzaamheid in een dwerg had veranderd en tot voorwaarde van zijne verlossing gesteld, dat alleen de vrijwillig gegeven kus van een braaf meisje hem zijne natuurlijke gedaante terug zou

[p. 11]

geven. Later had de oude toovenaar dikwijls berouw gehad over zijne hardheid, maar kon wat eens gebeurd was niet weer veranderen; en tot hiertoe waren alle jonkvrouwen luid gillend weggeloopen, als men van haar gevergd had, zulk een leelijken dwerg te kussen. - Nu evenwel was alles goed en gingen de beiden heel vroolijk en gelukkig naar het huis van den ouden koopman op weg. - Deze had den dag, dien hij voor den laatsten van zijn leven hield, met veel angst en zorg zien aanbreken, en dat te meer, omdat nu ook zijne jongste dochter zoo op eens verdwenen was. Des te gelukkiger gevoelde hij zich, toen nog voor den avond zijn lief kind met haren bruidegom in eene prachtige staatsiekoets aankwam.

Terwijl zij elkander nog hunne lotgevallen vertelden en allen de kinderlijke liefde van de jongste roemden, kwam ook onverwachts de oude toovenaar in hun midden aan, om den verlosten zoon aan zijne borst te drukken. Om zich nu aan de jongste, aan wie hij dat geluk verschuldigd was, dankbaar te toonen, wist hij door zijne tooverkrachten te bewerken, dat het leven van den ouden koopman, dat anders in dat jaar zou zijn ten einde geloopen, nog lange jaren werd gerekt.

De goede dochter heeft op haar trouwdag die lieve viooltjes als haar schoonste sieraad op de borst gestoken, en tot aan haar dood toe zijn die fleurig, geurig en kleurig gebleven.