De dochter van den kozak. Een historisch verhaal voor meisjes

[p. 133]

Het ontdekte geheim.

‘Goeden nacht!’ herhaalde Romanowna, ‘ik zie waarlijk geen kans om te slapen; ik ben zoo warm, en zal ten minste eerst om wat te bekoelen de kamer eens op en neer loopen,’ en de daad bij de gedachte voegende, stapte zij uit haar bed en liep regelrecht naar de tafel. Naar de tafel, waarop Milna's brief lag!

‘Als ik dien brief eens las,’ zeide zij in zichzelve, ‘dan wist ik dadelijk wat Milna mij wil verbergen; maar neen, dat zou niet edel zijn, als zij mij haar geheim niet zelve wil mededeelen, wil ik er op geene slinksche manier achterkomen,’ en bij die gedachte ging Romanowna eenige passen achteruit.

‘Mogelijk zou het voor Milna goed zijn als ik alles wist,’ sprak zij nadenkend, ‘wij zouden er dan samen over kunnen praten, en zij zou vrij zijn mij eene zaak te vertellen die haar bezwaart. Kom! ik zal den brief even inzien, en bespeur ik dat zij gelijk heeft, en dat het inderdaad eene zaak is die niet verteld kan worden, welnu! dan is er immers niets verloren. Ik begraaf dan haar geheim voor eeuwig in mijnen boezem en laat nooit aan iemand bemerken dat ik er iets van weet.’

Met vasten tred ging Romanowna naar de tafel en nam den brief op, maar hare hand beefde van ontroering toen zij haar oog over het schrift liet dwalen, dat niet bestemd was om door haar gezien te worden, en nog voor zij een letter gelezen had, legde zij den brief weder op dezelfde plaats vanwaar zij hem had genomen. Nog eens en nog eens herhaalde zich diezelfde strijd in haar binnenste en dacht zij, of het geoorloofd of ongeoorloofd was; verscheidene malen nog trok zij hare hand terug, als zij die reeds had uitgestrekt om den brief op te nemen.

Eindelijk hoorde zij eenig gedruisch in den gang, en toen nam zij haastig, zonder andere gedachten dan: ‘laat ik toch spoed maken, anders komt Milna terug,’ den brief op en las met een bijna hoorbaar kloppend hart het volgende:

simbirski.

Lieve Vriend!

‘Ja, ik ben te Simbirski, en zooals gij ziet, kan ik dus mijne belofte, om nog bij onzen hartelijken. vriend, dokter Dimsdale, aan

[p. 134]

te komen, niet volvoeren. De reden is u misschien al bekend. De arme Romanowna vond haar vader terug op het oogenblik dat hij gevangen werd genomen. Hoe vreeselijk dat voor mijne lieve vriendin was, kan ik u bijna niet zeggen, want er kwam nog zooveel bij dat haar lijden vermeerderde. 't Is verschrikkelijk voor een kind, om zoo over een vader te hoeren oordeelen. Hoe hard valt haar ieder ruw woord, hoe menigmaal zie ik hare wangen verbleeken, hare lippen in bloed gebeten! En hoe kan het ook anders? Die nacht in de kleine herberg doorgebracht, waar hij gevangen werd genomen, was smartelijk. Zijzelve was ook bijna nog gevangen genomen door de vrouw van den dommen herbergier, die zich voorstelde, dat zij misschien een losprijs zou kunnen krijgen voor de dochter van den opstandeling. Met veel moeite zijn we evenwel weggekomen en toen hebben wij zooveel spoed gemaakt als maar mogelijk was, altijd hopende, dat wij den gevangene zouden kunnen inhalen, maar het is ons toch niet gelukt. Pugatscheff was reeds tien dagen voor ons hier aangekomen en wordt zeer streng bewaakt. Romanowna hoopt morgen toegang tot de gevangenis te krijgen, als ten minste de generaal Panin haar dit zal willen toestaan. Naar ik aan alles kan bespeuren, is er niet de minste kans dat bij zal ontkomen, want de hooge prijs, die er op zijn hoofd is gezet, en waarover bij zijne gevangenneming twist ontstond, - begrijp eens, in Romanowna's tegenwoordigheid - en de gestrenge bewaking, die hier bij de gevangenis is, maken het meer dan waarschijnlijk, dat de keizerin hem, nu hij in hare macht is, juist niet met zachtheid zal straffen.

‘Ik meld u dit alles, opdat ge het eigenlijke doel van mijn schrijven beter zult kunnen begrijpen. Dat doel is, - het doet mij in de ziel leed, dat ik u en mijzelve aldus moet bedroeven - om u te zeggen, dat wij elkander niet zullen terugzien, want welhaast zal Romanowna alleen op deze wereld zijn, ten minste, zij zal geen hulp of bescherming vinden bij den vader voor wien zij alles opofferde. Wat zou zij dan beginnen als ik, alleen om mij zelve denkende, haar verliet? Ik weet wat ge zult antwoorden: ge zult zeggen, dat gij recht op mij hebt, omdat gij weet dat ik u liefheb, maar ik weet tevens zeker, dat ge mij in uw hart gelijk zult geven, als ik nogmaals herhaal: ik kan de uwe niet worden, want ik heb andere plichten te vervullen.

‘Geloof niet dat het mij weinig kost u dit te zeggen; neen, gedurig zweeft de vraag mij op de lippen: Ach, waarom moet alles

[p. 135]

nu juist zoo komen? Waarom moet juist de vader van mijne lieve, onschuldige vriendin zoo slecht zijn? Waarom moest juist hij uw vader op zulk een wreede wijze ter dood brengen? Gesteld eens, dat uw vader nog leefde, of althans dat hem het leven niet benomen was door Romanowna's vader, hoe gelukkig zouden wij samen haar leven kunnen veraangenamen, en misschien zouden wij er in slagen, om haar hare opgeruimdheid langzamerhand te hergeven en .... maar laat ik geene dwaze luchtkasteelen bouwen, want nooit zal er iets kannen komen van eene vereeniging tusschen u en mij. Hoe mijn verder leven zal zijn, weet ik niet, maar zeker is het, dat ik mij geheel aan Romanowna zal wijden. Zij zal nooit weten dat ik mij voor haar heb opgeofferd. Ik bid dat ik steeds gezondheid en krachten zal hebben om haar bij te staan. Heeft zij lust in een klooster te gaan, dan zal ook ik mijn laatsten adem in een klooster uitblazen; wil zij evenwel hare krachten aan het een of ander nuttig doel wijden, dan zal ik haar helpen en mij verheugen, dat ik nuttig ben voor een meisje, 'twelk mij in voorspoed als haars gelijke behandelde en lief voor mij was, en dat dus aanspraak heeft op mijne erkentenis en genegenheid.

‘Ik kan u niet zeggen hoeveel het mij kost dit te schrijven, want de dagen, die ik na mijn herstel bij dokter Dimsdale aan uwe zijde sleet, waren de gelukkigste uit mijn leven, en nimmer zal ik u en uwe liefde voor mij vergeten kunnen. Doe geene moeite mij nog eens te zien, want ik ben altijd bij Romanowna. Nog éene zaak moet ik u...’

Hier was Milna zeker door Romanowna gestoord, want de brief was nog niet verder geschreven. Met zenuwachtig bevende hand legde Romanowna den brief neder en was met een sprong weder in haar bed. Juist op hetzelfde oogenblik kwam Milna terug.

‘Moeder Ottekesa is vrij wel bekomen van den schrik,’ begon Milna. ‘Zij heeft gelukkig den slaap gekregen,’ dacht zij, luisterde even met haar oor tegen het bed en zette zich toen neder om haren brief af te schrijven.

Romanowna's hart bonsde zoo hevig, dat zij de dekens over haar hoofd heen had getrokken en zoo bleef liggen tot zij een weinig bedaard was. Toen zij eindelijk het dek zacht wegschoof, zag zij dat Milna ingespannen schreef bij het flikkerende licht eener kaars, die bijna in de pijp was gebrand, daar zij geen andere durfde halen, uit vrees dat het kraken der deur Romanowna wakker zou maken, en zich dus haastte om gedaan te krijgen.

[p. 136]

‘Edel meisje!’ fluisterde Romanowna, terwijl zij naar dat bleeke, voorovergebogene gezichtje zag, ‘ik zal uw offer niet aannemen, maar vooreerst blijft uw geheim in mijn hart besloten. Wat begrijp ik nu veel van wat mij raadsels waren, toen ik bij dokter Dimsdale was! Nu verwonder ik mij niet meer, dat ge altijd zoo gaarne binnen waart, als de heer Lowitz er was, maar wel verwonder ik mij nu dat ge nog zoolang bij mij kondt zitten.

‘Hoe goed kan ik mij begrijpen,’ dacht Romanowna verder, ‘dat zij elkander beminnen, want wat is Milna lief, en hoe edel en mannelijk ia bet gelaat van Lowitz. Wat een wreed noodlot is het toch, dat mij voor altijd moet verwijderen van den man, die de echtgenoot van mijne vriendin, van mijne zuster kan ik haast zeggen, zal worden. Hij zal haar echtgenoot worden, dat staat vast, want Milna mag voor mij haar levensgeluk niet opofferen; maar op welke wijze zal ik dat verhinderen? want zij zendt hem dezen brief, en dan.....O! als hij haar werkelijk bemint, zooals zij verdient bemind te worden, zal deze brief zijne liefde eerder versterken dan verzwakken.

‘Hoe gelukkig is het nu, achterna gezien, dat ik zoo onbescheiden ben geweest om dien brief te lezen, want anders zou Milna zichzelve ongelukkig hebben gemaakt zonder dat ik er ooit iets van had geweten. Milna zal dus gelukkig worden, als deze treurige tijden voorbij zijn, en ik....wat zal ik beginnen als mijn vader....?’

Dat woord maakte Romanowna altijd even treurig, want zij begreep, dat haar vader niet lang meer in hel leven zou worden gelaten; en dan, als hij er niet meer zou zijn, die vader, aan wien zij steeds, ondanks al het kwade dat zij van hem gehoord had, in haar hart gehecht bleef, wat zou zij dan aanvangen? Daaraan kon zij maar niet denken.