Metamorphosis et historia naturalis insectorum. Pars secunda

18. Ondervindinge.

DEze Rupzen hebb' ik op de groene Terwe, op het veld staande, en elders die gezogt hebbende te vergeefs, daar alleenlik gevonden: zy zijn schadelijke diertjes; want zy eten de groene peulen, daar de Terwe in besloten legt: zy zijn zeer gauw, en veerdig in 't op-en-af-loopen. Zoo haast, als zy gewaar worden, dat'er tegen 't Terwe-stroo gestooten word, met de hand, of een stockjen, (hier in gelijck zijnde die Rupzen, die ik inde eerste Onder-vindinge op de eerste blad-zijde beschreven en op de eerste plaat' uit-gebeelt hebbe, welke

[p. 65]

onder-scheid weten te maken tusschen de beweginge, die d' hand, of iet anders, of de wind maakt) zoo laten z' haar, van de kleinste tot de grootste toe, op der aarden neder vallen; maar de jonge eerder en lichtelijker, dan de ouwde, alzoo gene haar zoo vast niet en konnen houwden, als deze, die eenen nijper hebben aan haar achter-lijf, daar mede zy haar vaster, als de kleine, konnen houwden. Nêêr-gevallen zijnde, kruipen zy in d'aarde, en spelen daar schuil-winkel.

Een van deze slagh van wormen stelde haar vast aan een terw-stroo, om her-vormt te worden, op den 22. van Hooi-maand, gelijk gy hem in 't midden van de plaat voor u oogen ziet; en op den 8. van de volgende maand, quam uit hem een diertje voort (dat

[p. 66]

een van die beestjes, die ik in de 15. Onder-vindinge beschreven hebbe, gantsch seer in gedaante geleek, maar vry wat grooter was, dan die beestjes gemeenlijk zijn) voorzien met groote vleugels, eens zoo lang, als haar achter-lijf. Dit diertjen is zeer dorstig; want zoo haest het uit zijn her-vorminge te voor-schijn komt, zoo drinkt het een lange teuge; ende dat dikwils; waar uit ik besluite, dat het heet van nature is, als de menschen, die een heete lever hebben, gelijk de heden-daagsche Artzen spreken, die zy daaglijks met groote teugen, ende dikwils, verkoelen. Dit diertjen kan men lange (mijn Onder-vindinge is mijn getuyge hier van, gelijk van al, dat ik schrijve) met water, en zuiker gemengt, in 't leven houwden; doch

[p. *19]

[p. 67]

zonder drank en kan't maar 4 of 5. dagen leven; en dan moet het sterven, als de nat-gierige, of de vogt-lepels, welken de lever zoo heet gepepert is, dat zy drincken moeten of zy sterven. Deze Rups-worm noem ik, om hem van andere te onder-scheiden, den groenen terw-eter, of boeren-verdriet, na de naam van een schansjen of rendout, in 't Hulster-ambacht, zoo genoemt, om dat het de boeren plagt te plagen, en groot verdriet aan te doen in tijd van oorloge.