Oude zinnen. Grammaticale analyse van het Nederlands tussen 1200-1700

[pagina i]

Oude zinnen

[pagina iii]

Oude zinnen

Grammaticale analyse van het Nederlands

tussen 1200-1700

Frank van Gestel

Jan Nijen Twilhaar

Tineke Rinkel

Fred Weerman

1992

Martinus Nijhoff Uitgevers

Leiden/Antwerpen

[pagina iv]

CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG

 

Oude

 

Oude zinnen: grammaticale analyse van het Nederlands tussen 1200-1700 / Frank van Gestel... [et al.].

Leiden [etc.]: Nijhoff

ISBN 90-6890-413-2

NUGI 101

Trefw.: Nederlandse taal: historische grammatica.

 

Illustratie op het omslag: vijftiende-eeuwse houtsnede waarin de grammatica, een van de zeven vrije kunsten, als zaaier is afgebeeld

 

Omslagontwerp: René Staelenberg, Amsterdam

 

ISBN 90 6890 413 2

D/1992/2524/9

 

© Frank van Gestel, Jan Nijen Twilhaar, Tineke Rinkel, Fred Weerman, p/a Martinus Nijhoff Uitgevers, Leiden/Antwerpen, 1992

 

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

 

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j^o het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

[pagina v]

Inhoudsopgave

Woord vooraf				ix
Hoofdstuk 1: Inleiding
	1.	Over dit boek		1
	2.	Het taalmateriaal		2
	3.	Oudnederlands		2
	4.	Middelnederlands		5
		4.1.	Spelling en interpunctie van het Middelnederlands	5
		4.2.	Uitspraak van het Middelnederlands	7
		4.3.	Klankvariatie in het Middelnederlands	9
	5.	Nieuwnederlands		14
	6.	Hulpmiddelen op historisch-taalkundig terrein		17
		6.1.	Het Middelnederlandsch woordenboek	17
		6.2.	Het Middelnederlandsch handwoordenboek	21
		6.3.	Het Woordenboek der Nederlandsche taal	23
		6.4.	Corpus Gysseling	24
	I.	Oefeningen		25
	II.	Discussievragen		26
	III.	Vertaalopdracht		37
Hoodstuk 2: Flexie
	1.	Inleiding		39
	2.	Verbale flexie		40
		2.1.	Congruentie	40
		2.2.	Tegenwoordige tijd en verleden tijd	42
		2.3.	De vier wijzen	44
		2.4.	Negatie	47
	3.	Nominale flexie		52
		3.1.	Paradigmata van pronomina	53
		3.2.	Paradigmata van volle NP's	55
		3.3.	Naamvalstoekenning in groepen met V als hoofd	58
		3.4.	Naamvalstoekenning in groepen met N als hoofd	62
		3.5.	Naamvalstoekenning in groepen met P als hoofd	63
		3.6.	Naamvalstoekenning in groepen met A als hoofd	64
	4.	Deflexie		65
		4.1.	Fonologische en morfologische aspecten van deflexie	66
		4.2.	Hulpwerkwoorden, voegwoorden, adverbia en Pro-drop	68
		4.3.	Woordvolgorde	69
		4.4.	De onpersoonlijke constructie	70
	I.	Oefeningen		74
	II.	Discussievragen		79
	III.	Vertaalopdracht		83

 

[pagina vi]

Hoofdstuk 3: Woordvolgorde
	1.	Inleiding				85
	2.	Syntactisch kader				85
		2.1.		Basisregels		87
		2.2.		Afleidingsregels		90
	3.	De TOP-positie				92
		3.1.		Topicalisatie in imperatieven		93
		3.2.		Twee delen in TOP		94
		3.3.		Zinsexterne groepen		95
		3.4.		Zinsvermenging		97
		3.5.		Topic-drop		100
	4.	De C-positie				101
		4.1.		Hoofdzinnen zonder V-plaatsing		102
		4.2.		Relatieve aansluiting		104
		4.3.		Conditionele bijzinnen met V-plaatsing		105
		4.4.		Concessieve bijzinnen met V-plaatsing		108
		4.5.		Balansschikking		109
	5.	De V-positie				112
		5.1.		De positie van objectspronomina		112
		5.2.		Extrapositie		113
		5.3.		De positie van partikels		114
	I.	Oefeningen				116
	II.	Discussievragen				123
	III.	Vertaalopdracht				127
Hoofdstuk 4: Versmelting en clisis
	1.	Inleiding				129
	2.	Twee soorten zwakke woorden				133
	3.	Versmelting				135
		3.1.		Fonologische regels		136
			3.1.1. Assimilatie			136
			3.1.2. Schwa-deletieregels			137
		3.2.		Versmeltingsverschijnselen in ouder Nederlands		138
	4.	Clisis				144
		4.1.		Incorporatie		144
		4.2.		Versmolten clitics in het Middelnederlands		152
			4.2.1. Subjectsclitics			152
			4.2.2. Objectsclitics			155
				4.2.2.1.	Direct-objectsclitic, mannelijk	155
				4.2.2.2.	Direct-objectsclitic, vrouwelijk en meervoud	157
				4.2.2.3.	Direct-objectsclitic, onzijdig	158
				4.2.2.4.	Genitiefobjectsclitic	159
				4.2.2.5.	Indirect-objectsclitic	160
				4.2.2.6.	Objectsclitic, reflexivum	160
			4.2.3. Het R-clitic -er/-re			161
	5.	Diachronie				162
	I.	Oefeningen				166
	II.	Discussievragen				170
	III.	Vertaalopdracht				175

 

[pagina vii]

Hoofdstuk 5: Beknopte zinnen
	1.	Inleiding		177
	2.	Conjuncte bijzinnen		178
		2.1.	Conjuncte infiniefzinnen	179
		2.2.	Conjuncte deelwoordzinnen	181
	3.	Absolute bijzinnen		183
		3.1.	Absolute infinitiefzinnen	184
		3.2.	Absolute deelwoordzinnen	188
	4.	Impliciet conjuncte zinnen		189
	I.	Oefeningen		192
	II.	Discussievragen		196
	III.	Vertaalopdracht		200
Hoofdstuk 6: Samentrekking
	1.	Inleiding		201
	2.	Periferie en identiteit		202
	3.	Hoofdsamentrekking		205
	4.	Topic-drop		207
	5.	Hendiadys		213
	I.	Oefeningen		215
	II.	Discussievragen		217
	III.	Vertaalopdracht		219
Antwoorden				221
Bronnenlijst				249
Enige literatuur				255
Index				259

 

[pagina *1]

Erratum

Helaas is op pagina 6 een verkeerde afbeelding terechtgekomen. De juiste afbeelding is hieronder afgebeeld. Onze excuses voor dit ongemak.

 

De uitgever.