tweegevecht met zijn vader, zonder dat hij deze herkent. Hij doodt zijn vader niet, maar ontneemt hem wel zijn paard. Honger en vermoeidheid leiden er tenslotte toe dat Isembarts mannen toch op de vlucht slaan. Isembart vecht door tot hij dodelijk verwond wordt. Stervend roept hij Maria aan en bidt hij tot God om vergiffenis.
Naast de beschrijving van het gevecht bevat het fragment enkele verwijzingen naar vroegere en latere episoden van het verhaal. Zo weten we dat Hues en Gontier voor het gevecht als afgezanten van Louis Gormont hebben bezocht en vreemde streken met hem hebben uitgehaald. Ook wordt de dood van Louis aangekondigd, die binnen een maand na het gevecht met Gormont bezwijkt aan tijdens dit gevecht opgelopen inwendig letsel.
Drie andere middeleeuwse teksten geven een lezing van dit verhaal, een fictionele en twee historische. De eerste is de Duitse prozaroman Loher und Maller, overgeleverd in een aantal laat-middeleeuwse handschriften en in een gedrukte tekst van 1514. Het laatste deel behandelt de dood van Gormont. Deze tekst gaat terug op een verloren gegaan Frans origineel, Lohier et Mallart. Van een Middelnederlandse versroman Loyhier ende Malaert zijn een paar korte fragmenten over.
De historische teksten zijn een Latijnse kroniek, omstreeks 1100 geschreven door de monnik Hariulf in de abdij van Saint-Riquier, en de Franse Chronique rimée van Philippe Mousket, midden 13e eeuw. Korte toespelingen komen voor in een vrij groot aantal historische en epische teksten uit de Middeleeuwen. De belangrijkste zijn die in de Historia regum Brittanniae van Galfredus van Monmouth (ca. 1135) en de bewerkingen daarvan in de volkstalen, de Franse Roman de Brut van Wace en zijn Engelse vertaling, de Brut van Layamon, en de Welshe Brut Tysilio. Bij Galfredus is Gormundus koning der Afrikanen in Ierland en is Isembardus een neef van Lodewicus, koning der Franken. De Welshe versie vertelt als eerste het verhaal dat Gormont Cirencester inneemt door mussen met brandend stro over de stad te laten vliegen. Latere Engelse teksten hebben dit gegeven overgenomen.
Over de historische gebeurtenissen die aan het verhaal ten grondslag zouden liggen, bestaan verschillende hypothesen. De meest gangbare gaat terug op de kroniek van Hariulf, die gebaseerd is op een oudere versie van het chanson de geste dan die waartoe het overgeleverde fragment behoort. Volgens deze hypothese gaat het verhaal over de slag bij Saucourt in 881, waar Lodewijk iii de Noormannnen heeft verslagen. Gormont is in dat geval een Viking, hetzij Wermund, koning van de Angelen, hetzij Godrum, aanvoerder van de Denen. Isembart is een niet nader te identificeren edelman uit de streek van Ponthieu in Noord-Frankrijk of een aan de verbeelding van de dichter ontsproten personage.
Een andere hypothese wil dat het epos een echo is van de strijd van Clovis tegen de Vandalen in 511. De naam Clovis is etymologisch gelijk aan de naam Louis. Gormont zou dan de jongere zoon zijn van een Noordafrikaanse Vandalenvorst, die Ierland en daarna een deel van Engeland onderwierp. Isembart is volgens deze theorie de afvallige zoon van Clovis' zuster.
c. hogetoorn
edities: Kalff 1886; Bayot 1914; Thorpe 1966.
studies: Bédier 1908-13; Calin 1962; Besamusca 1983.
Auteursrechtelijk beschermd