|
| |
| |
| |
IV.
Gevolgen des oproers.
Nauwelyks werd het hemelwelfsel een weinig door het opkomende daglicht verblauwd, toen reeds een zieke jongeling, met gebogen hoofde, droevig nevens zyne sponde zat te mymeren. Twee bittere tranen biggelden op zyne bleeke, uitgemergelde wangen; hy scheen veel, zeer veel te lyden. Inderdaed, des jongelings ziel was door de verplettende wanhoop overmeesterd; hy voelde haren killen klauw in zyn hart wroeten, en op ieder oogenblik een der dryfveêren zyns levens verbryze- | |
| |
len. Hy kon reeds het hoofd niet meer oprigten, om tegen het lot te worstelen; want waerheen hy zich ook wendde, overal kwam een afgrond voor zyne voeten gapen: - aen den eenen kant bedreigde hem de zeissen van de verschrikkelyke dood, en indien hy hieraen ontsnapte, dan toch moest hy aen den anderen kant nederploffen in eenen poel van smart en lyden, van een lyden dat zoo lang moest duren als hy leven zou.
Maer waerom dan werd die jongeling onder zulke grievende foltering ter neder gedrukt?...... Lezer! die zieke is de Zoon des Volks, en hy weet dat zyn dierbaer Vaderland door de twee vyandige partyen reeds in het verderf gedompeld is; hy weet dat de hoogmoed en baetzucht van eenige persoonen binnen kort de Belgen weder onmagtig aen hunnen dwingeland zullen overleveren........ Daerenboven gelooft de jongeling, dat hy door zyne beminde Helena wordt gehaet en veracht: hy meent de verzekering te hebben, dat het meisje den laster, dien Van Rammeveld tegen hem had uitgebraekt, als waerheid heeft aengenomen.
Door Helena veracht worden! Door haer als een schelm worden aenzien! Weten, dat Van Rammeveld had gezegepraeld, dat zyn vyand zich nu over zyn lyden kon verheugen!..... O, die gedachten waren Albrecht pynlyk als de foltering eener hel! -
| |
| |
Maer die gedachten waren ook de eenigste, die nog gramschap, nog leven in zyn hart konden opwekken........ Hy voelde by die herinnering dat zyn bloed in zyne aderen begon te koken, en sprong eensklaps in eene vervoering van gramschap op - ‘Wraek! wraek! - riep hy uit - Wraek over Van Rammeveld, dien valschaerd, dien verrader! - En Albrecht's eigene woorden deden zyne gramschap, zyne razerny nog hooger stygen. - ‘Bloed!..... Neen, ik moet meer hebben; want al dat bloed zou het vuer myner wraek nog niet kunnen blusschen!....... Hy moet meer dan den dood lyden! - Hy moet zoo veel lyden als ik geleden heb!...... Ik moet hem onder de foltering zien wegkrimpen...... Ik moet hem om vergiffenis hooren smeeken! - En dan, als hy onder myne voeten ligt, dan zal ik hem op elk zyner smartkreten kunnen antwoorden, dat ik het ben die hem verbryzel, dat ik het ben die hem doe sterven, - die hem langzaem doe sterven, omdat het zien zyner pynen de eenigste troost is die my nog overblyft!.....
Albrecht's woede werd zoo hevig, zoo razend dat zyn zwak ligchaem die overdrevene spanning niet langer kon uithouden; - zyne knieën knikten en hy zakte weêr in den zetel neder.
Zoo was Albrecht eenigen tyd byna onmagtig
| |
| |
gebleven; zyne razerny was langzaem door meer bedaerde, meer natuerlyke, doch niet min pynlyke gevoelens vervangen, - toen hy een naderend gerucht aen de deur vernam. Eene strael van hoop drong op dit oogenblik in zyn hart; doch, helaes! zy verdween weder snel als de bliksem. Hy had een oogenblik kunnen denken, dat de binnenkomende, Helena of de priester was. Beiden hadden sedert zynen twist met Van Rammeveld, hunnen voet niet meer in zyne kamer gezet, en hy hoopte, dat dit blyk hunner onverschilligheid of hunner verachting nu ophoudende, het hem niet moeijelyk zyn zoude te betoonen, hoe valsch, hoe laeg hy door den edelman gelasterd werd. Ook had de jongeling vlugtig het hoofd omgewend, - doch hy herkende zyne aengenomene zuster Maria, welke binnen trad.
Hare komst kon den ongelukkigen niet verheugen, zynen moed niet opbeuren: het was immers van Maria's naem dat Van Rammeveld zich had bediend om hem hatelyk by Helena te doen worden? Hy liet moedeloos zyn hoofd op de borst hellen en zyne armen als onmagtig, nevens het ligchaem vallen.
Maria was Albrecht snel genaderd en had hare armen met vurige teederheid om den hals van haren aengenomen broeder gestrengeld. - ‘God- | |
| |
dank! ik zie u dan weder, Albrecht! - had zy, vreugdevol uitgeroepen; maer eensklaps zweeg het meisje stil: zy zag dat Albrecht hare liefdeblyken niet beantwoordde, dat hy altoos even neêrslagtig het hoofd boog, en dat zelfs eene traen in zyne oogen was komen blinken. Een oogenblik staerde Maria verwonderd den jongeling aen, en vroeg eindelyk:
‘Albrecht! ach, waerom weent ge? wat doet u zoo lyden?
Een zucht was des jongelings antwoord.
‘Kan myne komst u dan niet verheugen? - vroeg Maria - Albrecht! hebt gy my dan niet meer lief?
‘U niet lief hebben! - antwoordde hy - U niet lief hebben!..... O, myne Maria spreek toch zoo niet! - Zyt gy dan het eenigste wezen niet dat sedert de dood onzer moeder my nog bemint?.. Zyt gy de eenigste niet, die ik met de wonden myns harten durf bekend maken, die ik nog somtyds den balsem van troost durf vragen!...... Aen u alleen is het immers dat ik durf en kan over myn lyden spreken; gy alleen weet welke noodlottige liefde sedert zoo lang in mynen boezem brandt!... Maria! u alleen is het bekend hoe die liefde op ieder uer, op ieder oogenblik diepere wortels in myn hart heeft geschoten; gy waert de medely- | |
| |
dende getuige van myne smart, van mynen mismoed; maer ook van alle myne hoop......... Gy weet Maria! wat ik al gedroomd, al gedacht, al gewerkt heb, om my harer waerdig te maken, om my tusschen de menigte door haer te doen onderscheiden! Aen u alleen, Maria, durfde ik zeggen met welke gevoelens ik haer bemin: - alle anderen zouden my om die dwaze liefde immers bespot hebben!.....
‘Ach! God gave dat gy die vrouw, nooit gezien haddet! - zuchtte Maria, Albrecht in de reden vallende - Het oogenblik waerop gy haer leerdet kennen zy gevloekt!.....
‘Ja, dat oogenblik was rampzalig; van dat oogenblik af is myn lyden begonnen - antwoordde Albrecht - En nogtans, indien het mogelyk ware, zou ik dat oogenblik in het verledene niet willen vernietigen; want die liefde is wel is waer my eene foltering, maer die liefde was ook myn leven!....... O, myne borst zwol op van zalige vreugde, toen ik haer de eerste mael, op eenen schoonen avond, in de straet ontmoette. Ik had reeds dikwyls van liefde, van vrouwen gedroomd; doch tot dan toe had ik er nooit eene gevonden, welke myn hart waerlyk kon ontroeren, welke ik beminnen mogt; - en, Maria! nauwelyks was dit meisje my verschenen of ik voelde iets dat my
| |
| |
zegde: zy! - zy is de engel, die in uwe zoetste gevoelens komt deelen! zy is het die de teederheid uws harten kan streelen!........ Toen ten minste kon ik gedurende eenige oogenblikken gelukkig zyn. Ik was toen slechts achttien jaren, en myne ziel kon nog door alle geluksdroomen worden betooverd...... Ja Maria! ik beminde de tot aenbiddens toe! - Ik werd verrukt door die zoete, tot dan toe onbekende gewaerwordingen, welke de gevoeligste snaren myns harten deden trillen: ik zou voor haer hebben willen nederknielen!........ En toen ik eindelyk te huis gekomen was, en nevens myne sponde van liefde zat te droomen, wat al zoets mogt ik dan smaken! o, Maria! myne oogen werden vochtig van genot en vreugde.....
Maria moest door die liefde woorden van Albrecht wel innig worden aengedaen, misschien deden dezelve haer veel lyden; want eene doffe traen verscheen in hare schoone blauwe oogen en vloeide dan langzaem langs hare bleeke wangen.
‘Maer helaes! - ging Albrecht voort - die zoete genoegens werden weldra door een grievend lyden vervangen: ik vernam dat zy eene ryke vrouw was, en ik ben een arme werkman...... Niets was voor my dwazer dan haer te durven beminnen: zy kan, zy mag nooit de myne worden!..... Maria, gy kunt niet beseffen wat ik sedert dien tyd al gele- | |
| |
den heb; gy weet immers nog niet wat eene ongelukkige liefde is?
‘Niet weten wat het verstooten eener liefde doet lyden! - riep Maria uit - Ach, Albrecht! - doch op eens zweeg zy stil en werd schaemrood: het meisje vreesde hare liefde verraden te hebben.
‘Neen, - ging Albrecht voort, hare verlegenheid niet opmerkende - neen, gy kunt niet gevoelen hoe het hart wordt verscheurd, wanneer men eene noodlottige liefde in hetzelve wil verborgen houden, wanneer men worstelt om er het vuer der gevoelens in te verdooven!..... Gy hebt immers nooit bemind?.....
‘Albrecht! - viel het meisje hem zuchtende in de rede - Ach, Albrecht, waerom wilt gy ons beiden pynigen!...... Wie weet of uwe liefde geenen weergalm in het hart der beminde heeft gevonden?.... Misschien zult gy nog gelukkig worden!....
Lezer! was Maria niet een engel van goedheid? De blyken van Albrecht's liefde voor eene andere vrouw deden haer hart van lyden bloeden, en toch vond zy nog de magt, in hare liefde zelf, om hem te willen vertroosten; toch kon zy hare eigene smart vergeten, om slechts aen haren Albrecht te denken. Nogtans. de hoop welke zy voor den jongeling wilde doen glinsteren, kon zyn hart niet meer verlichten; hy zuchtte:
| |
| |
‘Neen, Maria, dat zal nooit!....... Ik kan niet hopen dat ooit hare blikken nog tot my zullen nederdalen!.....
‘En is het dan niet mogelyk dat gy ooit uwe ouders wedervindet?....... Misschien zyn dezelve ryk en magtig! - ging Maria voort, alhoewel zy geweld doen moest om de woorden door haren geprangden gorgel te dringen.
‘Myne ouders weder vinden! - riep Albrecht uit - God geve dat dit nooit gebeure! Ik zou hen immers moeten vervloeken, in plaets van hen als een teedere zoon aen myne borst te drukken! Myne ouders zyn myne moorders! Hebben zy my niet in eenen kouden nacht op de straet geworpen? Is het niet slechts door een wonder, dat ik, arme verworpeling, tot nu toe niet van armoede en gebrek ben omgekomen?.....
‘Ach! spreek toch zoo niet! - bad Maria - Weet ge welk rampzalig noodlot hen gedwongen heeft u te verlaten?...... eene onechte liefde misschien......
‘De eene misdaed kan het andere schelmstuk niet verschoonen! Men moet een hart wreeder hebben dan een tyger, vuiger dan eene slang, om zoo beraden zyn eigen kind aen eene schrikkelyke dood te durven blootstellen: die dieren beminnen en verzorgen toch ten minste hunne kleinen!.......
| |
| |
Maer, hoe bitter deze woorden ook waren, was het te vergeefs dat Albrecht zyne innige aendoening wilde verbergen; zyne stem beefde en de tranen, die in zyne oogen verschenen, getuigden klaerblykend hoe diep zyn hart was ontroerd.
Maria kon niets meer antwoorden. Eensklaps werd beider geest van die pynlyke gedachten afgewend. Zy hoorden eenen sleutel in het slot der deur ronddraeijen en deze door iemand langs buiten toegesloten worden. Albrecht liep verwonderd naer de deur; doch het was reeds te laet: hy kon dezelve niet meer openen.
Wat gebeurde er op dit oogenblik in dit huis, welk de wooning van Vonck was en nu aen Helena's broeder, slechts tot eene tydelyke schuilplaets verstrekte? Iets wonderlyks, iets verschrikkelyks moest er plaets hebben; want Albrecht en Maria hoorden een gedruisch, een gewoel en een schrikkelyk geschreeuw, als werd er door eene woeste menigte volks alles aen stukken geslagen en verbryzeld. Onder, boven, overal was het een gekraek, een gebots, als werden de deuren, de muren zelfs door eene bovennatuerlyke magt uiteengedrongen. En met dit alles vermengden zich van tyd tot tyd hartgrievende klagten en angstige noodkreten. Somtyds ook waren er tusschen alle die verwarde, die helsche geruchten, poozen van eene doodsche
| |
| |
stilte, als bleef de vernielende menigte op die oogenblikken staen, om de bewooners van dit huis medelyden en genade te hooren afsmeeken; - maer, na die schrikkelyke, geheimnisvolle kalmte, hernam het bulderend getier telkens luider en afgryselyker. Het was Albrecht als werd hy door eene duivelsche betoovering gekwollen.
Maria wist beter dan de jongeling waeraen die verbryzelende woeling, in het huis van Vonck was toeteschryven. Robert had haer in zyne dronkenschap gezegd dat er, volgens de aenhitsingen der Van der Nootisten, welke zich van het staetsbestuer hadden meester gemaekt, eene algemeene plundering zoude plaets hebben, en dat men zich by deze op eens van de mannen der volksparty zou ontmaken. Robert had in den morgen van dien dag zelfs, nieuwe geheimzinnige bedreigingen tegen Albrecht aen zyne zuster doen hooren. Het meisje vreesde dat die schrikkelyke voorspellingen nu volbragt werden.
Helaes! Maria's vrees was maer al te zeer op waerheid gegrond. De magtige heeren, het verlies hunner voorregten vreezende, hadden door alle mogelyke middelen de menigte tegen de Vonckisten opgeruid. Zy waren maer al te wel in hunne poogingen geslaegd: het belgische volk deed weder eene nieuwe vlek bloeds in zyne geschiedenis
| |
| |
verschynen; - de menigte betoonde weder door welke edele gevoelens de mannen moeten bezield zyn, die na eene ernstige overweging zich nog aen de algemeene belangen durven toewyden.
Maria had hare vermoedens aen Albrecht bekend gemaekt, en als moest hare vrees aenstonds bevestigd worden, hoorden zy eensklaps eene ruwe stem driemael den naem van Albrecht door het sleutelgat uitroepen, om des jongelings aendacht op te wekken.
‘Ik luister! - sprak Albrecht; en waerlyk hy luisterde, zoo als een beschuldigde luistert, op het oogenblik, dat één woord van den regter voor hem over leven of dood zal beslissen.
‘Albrecht! - herhaelde dezelfde stem - het uer der wraek is nu geslagen; wee u!........ Alle de Vonckisten worden heden door het volk omgebragt! En wat meer is, uwe Helena - uwe beminde Helena zal aenstonds door my in Van Rammeveld's armen worden gevoerd!....... Hoort ge?.... Ha, nu kan en moet ik u doen lyden; want gy kent myne stem, niet waer? - ik ben Robert!....
‘Robert!....... Gy Helena aen Van Rammeveld overleveren!..... dan zal ik u den nek breken! - schreeuwde Albrecht, woedend op de geslotene deur stampende, om dezelve te doen instorten; doch te vergeefs: het lyden zyner wonden had hem
| |
| |
veel magt ontnomen, en daerenboven was de deur aen de buitenzyde versperd.
Robert begon spottend te schaterlagchen. ‘Ha! ge zoudt er gaerne buiten zyn! - riep hy Albrecht toe - Wacht slechts een weinig; zoodra de bewooners van dit huis, die gy hoort huilen, afgemaekt zyn, zal het uwe beurt worden!
Inderdaed, Albrecht hoorde onder het gelach van den schelm yselyke schreeuwen, als van menschen die verworgd werden, en hy meende de stem van Helena te herkennen.
De jongeling kon dien angst, die vrees niet langer verduren. - ‘Ach, ik zal my het hoofd tegen die deur verbryzelen! - riep hy wanhopig uit, ziende dat hy onmagtig was om dezelve te doen invallen.
Maria, by die vervoering van Albrecht verschrikt, greep den jongeling in hare armen en smeekte dat hy toch bedaren zoude. ‘Uwe dood kan immers die jonkvrouw niet baten! - snikte zy - Onderzoek liever of er geene andere middelen meer zyn, om haer bystand te kunnen toebrengen.
Albrecht gevoelde de juistheid van Maria's opmerking. Hy begon te overwegen of er in die kamer geen uitgang dan langs de deur mogelyk ware; maer die hoop was ook weldra verdwenen, want aen het venster getreden zynde, zag hy het- | |
| |
zelve langs buiten ten minste twintig voeten van den grond verheven. Daer uit te springen was dus onmogelyk.
Albrecht, nu weder zich zelve gansch meester zynde, wilde den moed niet opgeven. Hy kwam terug in het midden der kamer, en liet zyne blikken onderzoekende rondgaen op alle de voorwerpen welke hem omringden. Eensklaps sprong hy op: er was eene nieuwe gedachte in zyn brein gekomen, - een dier gedachten, welke den mensch zelfs onder den last der drukkendste smarten kunnen doen opstaen, en hem met de hoop weder magt geven om tegen het lyden te durven kampen.
En welk was dan die gedachte? O, zy was zeer eenvoudig: Albrecht had besloten de deur in brand te steken, met het vuer dat in den haerd was aengelegd. Reeds had hy eenige brandende stukken hout gegrepen en dezelve aen de deur gebragt; doch deze vatte aenstonds geen vuer. Op elken stond, die verliep, werd het misschien te laet, - misschien was het op dit oogenblik dat Helena vermoord of geschaekt werd, - en toch moest hy blyven wachten!..... Albrecht trilde van ongeduld, de angst deed brandend zweet uit zyn voorhoofd breken.....
Goddank! eindelyk viel de door het vuer reeds half verteerde deur onder des jongelings herhael- | |
| |
de stampen; hy kon buiten springen..... Maer Albrecht zag niemand, en alles was weder doodsch stil geworden. Hy riep, hy luisterde, - te vergeefs: niets dan een doffe weergalm beantwoordde zyne stem..... ‘Is er dan hier niemand - niemand die nog leeft? - riep hy mismoedig, en liep door vrees vervoerd ylings vooruit.
Niettegenstaende die akelige stilte was het maer al te klaerblykend, dat eene onstuimige menigte hare woede, hare plunderzucht in dit huis had uitgewerkt, dat de wraeknemende hand des volks op deszelfs bewooners had gedrukt. - Albrecht zag den huisraed verward, vertrapt, gebroken of geroofd; eenige druppelen bloed op den grond en de wanden gesprenkeld, getuigden zelfs dat menschen als slagtoffers van den dollen haet der menigte gevallen waren.
Albrecht volgde dat bloedige spoor, hopende aldus eenige verdere inlichtingen te vinden. Inderdaed, hy kwam weldra op eene plaets waer het ligchaem des priesters, Helena's broeder, in eenen plas bloed, op den grond lag uitgestrekt. De menigte had dus niets geëerbiedigd: zelfs de gezalfde des Heeren was voor hen niet geheiligd!
Albrecht begon te onderzoeken of in het ligchaem van den gewonden nog eenige teekenen van leven waren, en of hy dus verhopen mogt, dat
| |
| |
deze hem nog zoude kunnen bekend maken wat er van Helena geworden was. Doch het ligchaem bleef roerloos - roerloos als een lyk. Er bleef den jongeling niets meer over, dan zelf te gaen opzoeken waer zyne beminde was gebleven. Hy had zich reeds eenige stappen verwyderd, toen een flauw geluid, dat uit de borst des priesters opging, hem deed terugkeeren. Albrecht nu verzekerd zynde dat de ongelukkige nog leefde, liep haestig om eene kom met water te gaen vullen, en wedergekeerd zynde, sprenkelde hy eenige druppelen van het frissche nat op het aengezigt van den gewonden, om hem zoo, ten minste voor eenige oogenblikken, tot bewustzyn terug te roepen. De jongeling slaegde in zyne pooging. Hy zag weldra het ligchaem door eene zenuwachtige rilling bewegen en zelfs, na dat hy verscheidene malen den naem ‘Helena’ in het oor des priesters had geroepen, opende deze eindelyk de oogen. Hy scheen te willen spreken, doch was te zwak om een woord uit te brengen. Alles wat hy eindelyk doen kon, was zynen arm een weinig opligten en in de rigting der deur uitstrekken.
‘Heeft men haer dan weggevoerd? is zy geschaekt? - vroeg Albrecht angstig.
Een flauw ‘Ja’ was des priesters antwoord.
De jongeling wilde nog meer vragen; doch het
| |
| |
spreekvermogen ontbrak den gewonde; zyn einde was daer.......
Een oogenblik bleef Albrecht met verwilderden blik op dit lyk staren; doch de gedachte aen Helena kwam weldra weder; hy spoedde zich het huis uit.
In de straet gekomen, was het den jongeling niet moeijelyk te ontdekken waerheen de plunderaers zich gewend hadden: honderde teekenen getuigden klaer van hunnen doortogt.
Zoodra de Zoon des Volks de menigte had ingehaeld, werden de kreten: ‘Dáér is Albrecht! Leve! Leve de Zoon des Volks!’ honderde malen uitgeroepen. Die menschen kenden allen zyne vurige volksliefde; allen hadden gedurende het gevecht tegen de Oostenrykers zynen koenen moed bewonderd, zy eerbiedigden hem als hun opperhoofd; dus moest zyne komst eene vervoering van vreugde veroorzaken, want het grootste gedeelte dier mannen geloofde, dat hy zich nu weder aen het hoofd kwam stellen, om in de plundering tot aenleider te dienen.
Zonder een woord te spreken was Albrecht tot in het midden der woeling gedrongen en dan, na op eene steenen bank gesprongen te zyn, om zich door allen te doen hooren, deed hy een teeken om stilte te verkrygen. Hy riep hun de volgende
| |
| |
woorden toe, met eene stem bevend van verontwaerdiging:
‘Welhoe, is het door moord en plundering dat gy u der vryheid waerdig maekt!.... Neen, mannen die zich door de edelen laten omkoopen, om de volksvrienden te vervolgen, mannen, die als lage lafaerden voor bedriegers kruipen, zyn der vryheid niet waerdig! Menschen, die zoodra men hun met verachting eene handvol gelds toewerpt, aenstonds in het slyk der schelmstukken wroeten, die menschen moeten slechts als slaven behandeld worden!......
‘Denkt hy ongestraft ons te mogen beleedigen! - schreeuwde Robert hem woedend in de reden vallende - Vrienden! valt hem aen!....... hy is ook een Vonckist!
De Zoon des Volks aenranden! die gedachten alleen deed eenigen der plunderaers terug deinzen.
‘En waerom worden de Vonckisten door u vervolgd? - vroeg Albrecht - Willen zy dan het geluk des volks niet bewerken?
Robert antwoordde niet. Hy begreep nu dat zyne vermoedens juist geweest waren, toen hy in het huis van Vonck, zyne makkers belet had in de kamer te dringen waer Albrecht zich bevond, omdat hy vreesde dat deze met kracht de aenhitsing tot plundering zoude tegengekant hebben.
| |
| |
‘Maer die Vonckisten zyn allen Godsverzakers! - hadden eenige stemmen onder de menigte geroepen - zy zullen Godes vloek over ons land halen!
‘Godsverzakers? - antwoordde Albrecht - Ho! indien er mannen onder hen zyn die onze Godsdienst, den sterksten band der zamenleving willen vernietigen, ja, dat die met uwe verachting beladen worden; want zy bewerken moedwillig het ongeluk van het menschdom! Of liever, dat men die menschen beklage, want het is klaerblykend dat God hen met zinneloosheid gestraft heeft!......
‘Hoort gy niet dat hy zelf ons aenmaent om de Vonckisten te verjagen! - schreeuwde Robert -
‘Neen, broeders, dat geen dolle haet u verblinde! - riep Albrecht uit - Gelooft de lasteringen niet, welke de partyen tegen elkander uitbraken! Onderzoekt of er tusschen de vyanden der Vonckisten geene mannen zyn, welke zich van het heilig woord Godsdienst slechts uit eigenbaet bedienen, om de duer gekochte Vryheid door u zelf te doen vernietigen; mannen, die de godsdienstigheid des volks gebruiken, om zich met goud te kunnen beladen!....... O! gelooft hen toch niet; want zy zyn de haters van uw Vaderland en eens zal de straf Gods hen treffen!....... Maer onderzoekt aen beide kanten welke mannen uit loutere overtui- | |
| |
ging voor het algemeen welzyn werken, - en dat deze, welkdanige party zy aenkleven, door u bemind en geëerd worden!.....
‘Hy is een Vonckist! Slaet hem dood! - riep Robert uit alle zyne krachten, ziende dat eenige zyner makkers zich reeds door Albrecht's woorden begonnen overtuigd te gevoelen.
‘Ja, hy heeft gelasterd! - riepen eenige andere lage schelmen, vergramd omdat Albrecht hun den buit der plundering wilde ontnemen.
‘Gelasterd! - riep Albrecht zich zelve door verontwaerdiging vervoerd gevoelende - Gelasterd!..... En gy zyt het die my dit verwyten durft! Gy, die allen met het brandmerk van schelmen moest geteekend worden!.... Gy die zoo even nog eenen priester hebt vermoord, en een jong meisje hebt durven schaken, om haer in de handen van eenen wulpschen jongen graef te leveren!.... Waerlyk, gy zyt de mannen die bestemd zyn om onze Godsdienst te verdedigen! - En een bittere uitdrukking van verachting plooide by het uiten dier woorden Albrecht's gelaet.
‘Slaet dood! Slaet dood! - schreeuwde Robert, voor uit springende met eenen grooten yzeren hamer in de vuist.
Doch de arm van den schelm werd op eens door eenen werkman terug gehouden en een twintigtal
| |
| |
mannen, welke Albrecht waerlyk lief hadden, schaerden zich op hetzelfde oogenblik rond den jongeling. Deze trad nogtans niet éénen stap achteruit, en bleef Robert stout in de oogen zien, zonder dat het minste teeken van vrees zyn aengezigt kwam rimpelen.
Een twintigtal mannen, met vuil en gehavende kleederen, drongen nu ook voorwaerts om Robert te gaen helpen: het waren de gewoone makkers van dien booswicht.
Er ging eene worsteling ontstaen; eene worsteling die schrikkelyk en bloedig zyn zoude.
‘Hy moet sterven, de verrader! de Vonckist! de dienaer der Godsverzakers! - brulde Robert, om zyne makkers tot het aenranden voort te dryven.
‘Ja, hy wil ons den buit der plundering ontnemen; vooruit! - hieven de schelmen aen, maer nogtans bleven zy aerzelen, want de mannen die Albrecht omringd hadden, schenen moedig de aenvallers te willen afwachten.
‘Vlugt! in Gods naem, vlugt! - fluisterde een van Albrecht's vrienden hem smeekend in het oor.
‘Vlugten! - ik vlugten!..... antwoordde de jongeling trotsch en verontwaerdigd - Vlugten, wanneer ik België's vryheid door eenige lage boeven zie vernietigd worden!..... Neen, ik vlugt niet; ik
| |
| |
blyf!.... Ik blyf om die schelmen te beschamen en om hen, al moest het myn leven kosten, tegen te houden, tot dat de gewapende magt een einde aen hunne misdaden zal komen stellen.
‘Gy zult geene gewapende magt zien! - merkte iemand aen Albrecht op - Het zyn de Van der Nootisten die zich aen het staetsbestuer bevinden, en zy zyn het die ons tot de plundering hebben aengehitst.
Albrecht bleef nogtans; want hy begreep dat, indien er een gevecht ontstond tusschen de hem verdedigende en de hem aenvallende party, de plundering dan ook zou ophouden. Doch, Robert, voor wien de roovery het grootste punt was, had van zynen kant dezelfde overweging gemaekt, hy sprak:
‘Mannen, het is eene gekheid hier elkander te willen bevechten, terwyl de tyd zoo kostbaer is. Komt, volgt my; het is zoo gemakkelyk ons nu met het geplunderd goud te verryken. Zy, die achter blyven zyn domme lafaerden!.... Vooruit! jongens, vooruit!......
Een groot deel der woeste menigte, verheugd zoo den twist zonder bloedstorting te kunnen eindigen, volgde Robert. Slechts weinigen, nu al het lage hunner schandige hebzucht gevoelende, verwyderden zich in eene andere rigting.
| |
| |
Albrecht was alleen gebleven. - ‘Domme, domme menschen! - zuchtte hy, het hoofd moedeloos op zyne borst latende hangen - ‘Wispelturig volk! Ongelukkig Vaderland! - Eene bloedige traen kwam by deze woorden op zyne wangen branden. ‘De vryheid is gevallen! De vryheid wordt onder het modder der laegste misdaden versmoord!.... En ik kan niets doen om myn land te redden; - ik ben onmagtig.... Men aenhoort de stem van den Zoon des Volks niet meer!..... Maer, neen, - sprak hy eindelyk het hoofd opheffende - neen, alle hoop is nog niet voorby: de ondervinding zal deze uitzinnigen weldra van de dwaling doen wederkeeren!.... Ik zal wachten - geduldig en werkzaem wachten, om hun dan den regten weg te toonen!....... God geve dat die tyd weldra kome!...................................
‘In alle geval - dacht hy - het is waer, dat ik heden niets meer voor het Vaderland doen kan; maer ik heb nog andere pligten te volbrengen..... Helena is geschaekt; ik moet haer verlossen..... ik ga haer van den graef wedereischen.
Albrecht begaf zich spoedig naer de wooning des edelmans.
Daer gekomen zynde, was het den jongeling niet moeijelyk zich by Van Rammeveld te doen binnenleiden. De jonge graef, om zoodra mogelyk
| |
| |
nieuws van de plunderingen te ontvangen, had bevolen dat men iedereen, die verzoeken zoude hem te spreken, moest doorlaten.
Sprakeloos trad de Zoon des Volks, de zael binnen, waer Van Rammeveld zich bevond; zyn blik was brandend en trotsch, zyne tanden knarsten tegen elkander, zyn ligchaem trilde door bedwongene woede, en toen hy eindelyk sprak was het op eenen toon zoo dof, zoo schrikkelyk, dat de edelman zyn hart van schrik voelde inkrimpen.
‘Graef! wat is er van Helena geworden? - vroeg hy, Van Rammeveld by de borst grypende.
‘Helena? - stamelde de edelman, die bleek werd en achteruit trad, als ware hem een wraeknemende geest verschenen - Helena?....... Wat gaet my Helena aen!..... ik ken die vrouw niet!.....
‘Gy liegt, graef! gy zyt een eerlooze leugenaer! - schreeuwde Albrecht - Maer dit is by u niets buitengewoons! Gy waert altoos een verrader!..... Herinnert gy u nog den avond, toen gy als een ellendige vlugteling myne hulp kwaemt afsmeeken? Toen hebt gy gezworen altoos ten voordeele des volks te zullen werken; en moet gy nu niet onder zyne hevigste vyanden geteld worden?....... Gy zyt een eedverbreker, een valschaerd!.....
Van Rammeveld voelde by die woorden zyn
| |
| |
bloed van gramschap in het hoofd koken, hy had reeds den arm opgeheven om Albrecht in het aengezigt te slaen; - maer op eens van gedachte veranderende, deed hy geweld om zich zelven weder meester te worden en sprak, den jongen werkman willende tergen:
‘Ja, ik heb uwe Helena doen schaken! Zy is nu in myne magt; - en in weerwil van al uw geschreeuw, zal ik het meisje binnen eenige oogenblikken in myne armen drukken!
‘Indien gy binnen eenige oogenblikken niet reeds in de hel zyt! - riep Albrecht, den graef by de keel grypende. Het was Van Rammeveld niet moeijelyk den door het lyden nog verzwakten jongeling van zich af te werpen.
‘Ha! dat is reeds de tweede mael dat die arme nietigaerd my durft aenranden! - brulde de edelman - ‘Maer ditmael zal hy my niet ontsnappen!
De graef riep zyne knechten.
‘Geesselt dien smeerlap tot dat hy sterve! - sprak Van Rammeveld tot de dienaren, welke een oogenblik daerna binnentraden. - Deze, om hunne vlyt te betoonen, begonnen weldra met wreed geweld het bevel huns meesters uittevoeren.
Eenigen tyd bleef de jonge edelman met eenen grimlach van genoegen op het gelaet, de pyniging, die men Albrecht deed lyden, nazien; doch ein- | |
| |
delyk, toen de ongelukkige op het punt was van te bezwyken, sprak hy:
‘Houdt op; ik wil niet dat een moord in myn huis geschiede!..... Dat men hem in de gevangenis werpe, waer Van der Noot alle de Vonckisten doet opsluiten!..... En nu, - riep hy Albrecht toe, die door de dienaren reeds buiten de kamer gesleurd werd - nu ga ik een bezoekje by uwe Helena afleggen!..... Ha jongen! het zal by haer beter zyn dan in uwen kerker!..... Dat het u wel ga!...... En luid lagchende begaf hy zich naer het vertrek, waer Helena volgens zyn bevel, was opgesloten.
In die kamer zat het meisje op den grond knielende te bidden, toen Van Rammeveld binnen kwam. Helena had ook sedert eenige oogenblikken veel geleden; zy had haren broeder onder de mishandelingen der plunderaers aen hare zyde zien vallen; zy was door onbekende afschuwelyke mannen uit hare wooning geschaekt; men had haer, in eenen mantel gewikkeld, door de straet gedragen en in eene onbekende kamer opgesloten; zy wist niet wat al schrikkelyke onheilen haer op ieder oogenblik zouden kunnen treffen. Die onzekerheid was het meisje eene onverdragelyke foltering. Doch zy had in hare smart aen den Opperheer gedacht; zy had geknield, de armen ten hemel gestrekt en gebeden. Dan was er leniging
| |
| |
in haer lyden gekomen; haer geest was in de vervoering des gebeds, boven alle aerdsche gevoelens tot voor den troon van God getooverd!.....
Eensklaps werd het meisje uit hare biddende droomen opgewekt: - Van Rammeveld was haer sluipende genaderd, en had eenen vurigen zoen op hare wang gedrukt.
Helena sprong regt, als hadde een gloeijend yzer haer aengezigt gebrand; - hare verontwaerdiging kende geene palen meer, toen zy Van Rammeveld ontwaerde.
De jonge graef nogtans, verre van zich door Helena's blik te laten ontstellen, trad haer weder nader, met eenen glimlach op het gelaet; hy strekte reeds de armen uit om het meisje aen zyne zwoegende borst te prangen, toen Helena door eene snelle beweging op eens zyne omhelzing ontsprong.
‘Graef! - riep zy uit - Graef! zyt gy het dan, die my hebt doen ontvoeren?...... Gy?...... Ach! neen, gy zyt immers zoo eerloos niet?.....
‘Helena! och, hoe schoon zyt gy! - antwoordde Van Rammeveld, op eenen toon van vurige liefde - O, gy zyt betooverend schoon, - schoon als een engel!..... Ik bemin u! Die liefde, Helena! maekt my zinnèloos......., ik kan haer niet langer wederstaen; gy moet de myne worden!
| |
| |
‘Weg - riep Helena uit, den jongen edelman van haer afstootende - Weg! - Ontheilig eene bruid des Heeren niet!.... Graef! ik ben eene non.
‘Toch hebt gy Albrecht durven beminnen! - antwoordde Van Rammeveld - My ook kunt, my ook moet gy dus lief hebben!
‘Nooit!..... Neen, nooit! - gilde Helena - Ik haet u!..... Graef! die brandende blik uwer oogen doet my beven!
‘Helena! gy moet my beminnen! - riep Van Rammeveld - Ja, gy moet! - Wel is waer zyt gy eene non; maer voor u wil ik my verdoemen!..... Kom aen myn hart....... En de jongeling klemde reeds door de drift vervoerd het meisje in zyne armen; doch met eene wanhopige pooging rukte zy zich weder los, sprong dan naer een kruisbeeld, dat tegen den muer was gehangen, en het zelve boven haer hoofd verheffende, riep zy uit:
‘Graef! dit teeken onzer zaligmaking zy myn wapen, - het wapen dat eene non betaemt!.... Gy zult toch door het aenranden eener vrouw, die zich Gode heeft toegewyd, den Godmensch aen het kruis niet durven tergen!.....
‘Ik durf alles om u te verkrygen! - antwoordde Van Rammeveld - Helena! voor my is er geen God meer: - u alleen aenbid ik! Gy alleen kunt my het geluk der zaligheid doen smaken!
| |
| |
Helena werd bleek. Was het mogelyk, dat een zwak meisje zich bleef verdedigen tegen dien jongeling, die zinneloos van liefde was?..... Ach! alle hoop van ontsnapping was voorby; want er bleef haer niets meer over dan om medelyden te smeeken; en Van Rammeveld door gebeden terug houden?..... dan eerder zou het vuer met olie kunnen gebluscht worden.....
‘Welnu, kom dan hier! - riep Helena op eens wanhopig uit - Kom laffe schaker! - Zy had een mes op de tafel zien liggen en zwaeide het boven haer hoofd - Kom dan, graef! waerom aerzelt gy?
‘Van Rammeveld is nooit voor een wapen terug gedeinsd, en hy zal het nog niet doen! - riep de jonge edelman, Helena's arm vastgrypende, terwyl hy haer omhelsde.
Het meisje rukte zich weder los. - Een tweevoudig gegil vloog op eens uit beider borsten op, by Helena was het een kreet van verschrikking, by Van Rammeveld was die gil een vloek: - Helena had hem het mes in het hart gestooten. Hy wankelde en viel.................................................................
‘Moordenares! ja, ik ben eene moordenares! - riep Helena, bevende als ware zy door de hand Gods geslagen. -’ Ach, ik durf by dit doode lig- | |
| |
chaem niet blyven - by dit ligchaem welker ziel ik zelf naer de hel gezonden heb!....... Zy vloog de deur uit, en was een oogenblik daerna in de straet. Het was haer niet moeijelyk gedurende de verwarring der plundering buiten de stad te vlugten. Dien dag en den nacht, die er op volgde, bleef zy als eene zinnelooze ronddwalen.
In de kamer waer Albrecht vroeger woonde, zat Maria, toen het avond geworden was, zuchtende te treuren. Na dat Albrecht haer in het huis van Vonck verlaten had, om de plunderaers op te volgen, was het meisje eenigen tyd als versteend gebleven, zonder te weten wat doen; doch eindelyk was zy naer hare wooning wedergekeerd. De blyken van des jongelings vurige liefde voor eene andere vrouw hadden Maria's hart tot bloedens toe verscheurd; maer het arme meisje voelde zich nogtans door niet één gevoelen van haet tegen Albrecht of zyne beminde verbitterd. In haer hart zoo vol teederheid kon de gramschap geene plaets vinden. Integendeel, de gedachte dat Albrecht, door ziekte verzwakt, misschien in de straten van vermoeidheid bezweken was, of dat hem eenig ander ongeluk overkomen ware, deed haer van schrik sidderen. Met den grootsten angst bleef zy des jongelings wederkomst den ganschen nacht verbeiden. Hoe lang schenen haer die uren, en hoe
| |
| |
bonste haer hart, iedermael dat de stappen van eenen voorbyganger in de straet op de steenen klonken; - maer iedermael was hare hoop ydel: de beminde keerde niet weder.......
Zoo zat het meisje nog in hare kamer, toen het daglicht weder aen de kimmen oprees. Nu kon Maria den angst niet meer verduren; zy verliet hare wooning en ging in alle de wyken der stad inlichtingen nopens Albrecht vragen; deze moeite was te vergeefs: niemand kon haer antwoorden. Eindelyk werd het weder avond en zy, door vermoeijenis afgemat, was genoodzaekt op hare legerstede rust te gaen zoeken. De slaep kwam het meisje nogtans niet verkwikken; de vrees en de pynigingen der onrust hielden haer wakker. Dezelfde onderzoekingen hernam zy des anderdaegs, doch weder even vruchteloos. Verscheidene dagen verliepen eer het haer bekend werd dat de Zoon des Volks te Antwerpen in eene gevangenis was opgesloten. Toen vatte Maria het voornemen op, alles wat haer mogelyk was aen te wenden om ten minste in iets zyn lot te kunnen verzachten.
|
|
Auteursrechtvrij