|
| |
| |
| |
V.
Het lot der volksvrienden.
‘Moordenares en heiligschendster! dubbele verdoemnis!..... Onder alle duivelen, in het diepste der hel is myne plaets!....... Dáér zal ik eeuwig - eeuwig moeten branden! - zoo snikte Helena, die eenige dagen na Van Rammeveld vermoord te hebben, zich op de baen van Brussel naer Antwerpen voortspoedde - ‘Moordenaerster!...... Eene non, verdoemd zyn!..... Ha! talryke spooken reiken reeds hunne armen naer my uit!........ De non beefde; ieder boomtak scheen haer een drei- | |
| |
gende geest, ieder blad, dat van de twygen rees, deed haer sidderen.
Eensklaps stond zy stil, versteend van angst en vrees; zy werd bleek als een doodskleed; hare oogen schenen verglaesd: zy meende dat op dit oogenblik eene bloedige geraemte haer naderde; vervloekingen en pynkreten welke door die schim werden uitgeroepen, klonken haer in de ooren.... en op dat rif stond het hoofd van den vermoorden Van Rammeveld, die zy nu met stervende oogen haer dreigend zag aenstaren........ Het geraemte kwam nader en nader; zy zag het reeds zyne armen uitstrekken om haer te omvatten; zy voelde de aenraking - slaekte een schreeuw en trachtte die schrikplaets te ontvlugten.
Doch plotselings bleef het meisje weder stil; zy waende eene witte schim te zien opryzen uit de schaduw welke de boomen in het maenlicht van zich afwierpen, - die verschyning had de gedaente van den vermoorden priester....... ‘Myn broeder! - riep zy, op hare knieën vallende en in den uitersten angst hare handen zamenvouwende - ‘Myn broeder!..... ach, vergiffenis!..... Heb ik dan nog niet genoeg geleden? Waerom wilt gy uwe ongelukkige zuster nog meer pynigen?.... Vervloek my niet! heb medelyden!......
Het hooren van menschen, die op den steenweg
| |
| |
naderden, riep Helena tot het bewustzyn weder; zy sprong op en snelde voort.
Alhoewel door de foltering der wroeging afgemarteld, had de jonkvrouw dien dag reeds tien uren gegaen: hare voeten waren tot bloedens toe gescheurd; haer gang was moeijelyk, als hadde men stukken lood aen hare knieën gehecht. Doch, hoe vermoeid zy ook ware, hoe zeer de bange vrees haer pynigde, toch wilde zy aen geene wooning kloppen, om bystand en eene rustplaets af te smeeken; want sinds eenigen tyd zag zy den toren der O.L.V. kerk van Antwerpen, die zich als eene duistere schaduw in het maenlicht tegen den grysachtigen hemel afteekende, en zy wilde dien avond nog in de stad komen.
Helena wist dat de Zoon des Volks, tot straf zyner liefde voor zyn Vaderland in het Kasteel, als gevangene, door de Van der Nootisten, die zich aen het staetsbestuer bevonden, was opgesloten. Men had haer gezegd, dat de magtige heeren, in de onderaerdsche kelders van dit Kasteel, alle de volksvrienden, die zy in hunne magt konden krygen, van honger en ellende deden sterven, - en zy had besloten poogingen aen te wenden om haren beminden Albrecht te redden. Toen des jongelings lot haer bekend werd, had zy alle vrees ter zyde gesteld en getracht zich by hare vrien- | |
| |
den geld te verschaffen. Dit verkregen hebbende, hoopte zy door dit middel eenige verzachting in zyne armoede en zyn lyden te kunnen brengen.
Helena was, na inlichting nopens den weg in de voorstad van Antwerpen gevraegd te hebben, aen de grachten gekomen, welke de wallen van het Kasteel omringen.
Te vergeefs was het nogtans dat zy den ingang dier versterking zocht: niets dan de eentoonige groene kleur van het gras deed zich langs alle kanten voor hare blikken op. - ‘Het is hier doodsch als op een kerkhof! - zuchtte het meisje; en inderdaed het Kasteel was eene ware begraefplaets: de ongelukkige gevangenen, welke achter die muren waren opgesloten, behoorden evenmin nog aen de wereld, als lyken die door de diepte des grafs van de menschen zyn afgescheiden.
Helena bleef voor de wallen dwalen, tot dat zy door eene schildwacht werd tegen gehouden. Die man stond voor een der ingangen van het Kasteel. Het was slechts na gezegd te hebben dat zy den heer bevelhebber gaerne wilde spreken, dat hy haer een poortje wees, waer zy zich moest aenkondigen.
Helena bedankte de schildwacht en begaf zich naer de aengewezene plaets. Daer gekomen zynde, voelde zy haer hart wel hevig kloppen, toen, na
| |
| |
gescheld te hebben, zy de levendige toonen der bel in het doodsche uitgestrekte Kasteel hoorde weergalmen.
Niemand kwam openen, en toch had het geluid der bel reeds lang opgehouden; het was als of geen mensch in dit akelig gebouw meer ademde.
Twee fonkelende, gryze oogen waren nogtans reeds op Helena gerigt door een traliewerk, dat in de poort gemaekt was. De man, die zich daer achter bevond, rigtte zyne blikken onderzoekend op het meisje als of hy eene prooi beloerde. Helena werd dit slechts gewaer, toen hy haer toeriep:
‘Wat verlangt gy?
Zy wendde hare oogen, by het hooren dier woorden, naer het tralie-vensterken, en deinsde van schrik en afgryzen achter uit. Helena zag het gelaet van Robert, dat bleek en ontvleescht was geworden door het bot vieren zyner lage driften en nu, door verwarde hairlokken omringd zynde, nog afschuwelyker scheen dan te voren. Hetzelve was slechts flauw verlicht door eene doodkleurige strael der maen, welke op het vensterken nederviel.
‘Wat verlangt gy? - herhaelde Robert, die nu de plaets van gevangenbewaerder in het Kasteel vervulde, eene plaets die hy gevraegd had tot loon der diensten, door hem aen de Van der Nootisten bewezen.
| |
| |
Helena begrypende dat zy, om iets te kunnen verkrygen, dien schelm moest antwoorden, sprak eindelyk, alhoewel met eene bevende stem:
‘Mynheer, ik kom verzoeken, dat men my een der gevangenen late spreken.
‘Zyn naem? - vroeg Robert, die Helena herkend hebbende, reeds vermoedde wat het antwoord zyn zoude.
‘Zyn naem, - sprak Helena stamelend - zyn naem is de Zoon des Volks.
‘De Zoon des Volks! - herhaelde Robert, grynslagchende - Ha! ha!...... Maer jonkvrouw, ik mag u niet zeggen of hy hier is opgesloten.
‘Ach! dat weet ik maer al te wel - zuchtte Helena - in Gods naem, ga by den heer bevelhebber om te vragen of ik hem niet een oogenblik moge spreken. Gy zult rykelyk beloond worden; ik heb geld om Albrecht in zyne ellende by te staen.
‘Rykelyk beloond worden! - riep Robert zyne hebzucht niet kunnende bedwingen - Geld! ha, geef!..... geef hier dat geld!..... ik zal het Albrecht overhandigen.
Helena maekte eene beweging van mistrouwen. ‘Ik zou liever zelf het medelyden van den heer bevelhebber afsmeeken - sprak zy - ‘Ik zou gaern dat geld zelf bestellen.
‘Wacht dan een oogenblik; - antwoordde
| |
| |
Robert - ik zal gaen vragen of ik u mag binnen laten. - Hy verwyderde zich inderdaed eenige stappen; doch bleef dan staen. Eene duivelsche gedachte was in zynen geest gekomen; hy besloot, wat het ook kosten moest, zich het geld van Helena toe te eigenen. De schelm begaf zich naer zyne kamer, welke aen den ingang van het Kasteel was, om eenige maetregels tot het uitvoeren van zyn plan te nemen, en aldus Helena ook te doen gelooven, dat hy waerlyk den bevelhebber was gaen vragen of zy mogt binnen komen.
De jonkvrouw kon zich van vermoeidheid, voor de poort niet langer regt houden. Zy zag rond naer eene plaets, waer zy kon gaen zitten, en merkte een meisje op, dat niet verre van daer op eene steenen bank, met haer hoofd op de hand geleund, zat te weenen. Helena naderde die droeve en was niet weinig verwonderd, toen zy dezer gelaetstrekken onderscheidde: zy herkende Maria, Albrecht's pleegzuster.
Het is wel waer dat eene schoone ziel door het lyden wordt veredeld: de ontmoeting dezer meisjes, welke zoo klaer van hare liefde voor Albrecht getuigde, kon nu niet de minste sprankel minnenyd in hare harten doen branden. Integendeel, het was haer een zoete troost te zien, dat er nog andere menschen waren die den beminden
| |
| |
Albrecht in zyn lyden niet hadden vergeten, en dat zy dus elkander in het verzachten zyner pynen zouden kunnen helpen.
Geene van beiden wist nogtans hoe eene zamenspraek aenvangen; zy zouden misschien nog lang in eene verlegene houding tegen over elkander gebleven zyn, indien Robert, de poort van het Kasteel openende, niet verschenen was. Hy wendde zich tot Helena en sprak:
‘Jonkvrouw, de bevelhebber heeft geantwoord, dat het heden te laet is om u in gehoor te ontvangen. Doch om een blyk zyner welwillendheid te geven, heeft hy my geboden u naer uwe verblyfplaets te vergezellen; want het is reeds laet, en er zouden u onaengenaemheden kunnen overkomen.
Robert loog; hy had den bevelhebber niet gezien.
‘Maer, mynheer - snikte Helena - indien het morgen te laet ware, indien hy dezen nacht stierve!.....
‘Het besluit van den bevelhebber is onwederroepelyk. - viel Robert haer in de rede.
Helena begreep dat zy genoodzaekt was te gehoorzamen; zy volgde, alhoewel met tegenzin, den bedrieger, meenende dat hy haer een gevoegelyk nachtverblyf zoude aenwyzen.
| |
| |
‘En gy, - sprak Robert, Maria naderende; maer zoo stil dat Helena de woorden niet kon verstaen - indien gy nog ooit hier aen de poort durft komen, dan zal ik u op nieuw myne vuisten doen voelen!...... Maek u weg! voort! langs dáér!
Maria verwyderde zich eenige schreden; maer ziende dat haer broeder, in plaets van zich regtstreeks naer de stad te begeven, eenen verkeerden weg was ingegaen, kreeg zy kwade vermoedens en nam het besluit hem op eenigen afstand te volgen. Die vrees van Maria was maer al te gegrond: nauwelyks had zy eenige honderde schreden gedaen, toen op eens een scherpe, wanhopige gil haer oor kwam treffen. Het meisje vloog vooruit, zoo luid mogelyk ‘hulp’ roepende. Zy zag dat Helena reeds door Robert was op den grond geworpen.
‘Verdoemd, dat zult ge duer betalen! - riep Robert, met een mes in de hand naer zyne zuster springende; maer hy had haer nog niet bereikt toen hy eensklaps aen den hals gegrepen en ter aerde geworpen werd, door iemand, die uit de stad naer het Kasteel terugkeerende, Maria's noodkreet gehoord had en ter harer hulp toegesneld was. Robert spande alle zyne krachten in om zich los te rukken. Het gelukte hem zelfs den aenvaller van zyn ligchaem te werpen en sprong dan drei- | |
| |
gende op; maer in zynen aenvaller den zoon van den bevelhebber des Kasteels herkennende, nam hy eensklaps de vlugt.
De heer die Helena gered had, was een jongeling van omtrent drie en twintig jaren, met een schoon gelaet, dat eene openhartige ziel aenduidde; zyne houding was bevallig en zwierig. Hy vroeg op beleefden toon aen Helena of zy vermoeden kon waerom Robert haer had aengerand.
Helena, die van hare aendoening nog niet geheel was hersteld, verhaelde bevende hoe zy van Brussel gekomen was om iemand, die in het Kasteel gevangen zat, te bezoeken, en dat zy geloofde door Robert aengerand te zyn, dewyl hy haer het geld, dat voor den gevangene bestemd was, wilde ontnemen.
‘En gy juffer, - sprak de jonge man zich naer Maria wendende - waerom bevindt gy u zoo laet op deze eenzame plaets?
‘Ach! mynheer, - antwoordde het meisje snikkende - ik was met hetzelfde inzigt als die jonkvrouw gekomen: de man, welke zy wilde bezoeken is myn broeder.
‘Weet gy waer den nacht door te brengen? - vroeg de jonge man, door medelyden bewogen.
‘Neen, mynheer! - was beider antwoord.
‘Welnu - sprak hy - kom met my: myn vader
| |
| |
is bevelhebber van het Kasteel; ik zal u aen myne moeder voorstellen.
Dit aenbod werd door de meisjes met vreugde en dankbaerheid aengenomen; eenige oogenblikken later bevonden zy zich in het Kasteel. De zoon des bevelhebbers, na aen eenen officier bevel gegeven te hebben om Robert te doen achtervolgen, vroeg aen eenen ouden dienaer, dien hy ontmoette, waer zyne moeder zich bevond; hy wilde haer de twee vrouwen aenstonds aenbevelen.
‘Uwe moeder? - sprak de dienaer - Mynheer, zy is zoo goed, zoo barmhartig! Op dit oogenblik is zy by een' der gevangenen die op sterven ligt.
Die lof van de moeder deed den zoon glimlagchen. - ‘Weet gy wie die stervende is? - vroeg hy.
‘Ja, mynheer, - antwoordde de dienaer - het is een jonge werkman, die gedurende den oproer te Brussel zich aen het hoofd des volks gesteld heeft. Men zegt dat hy hier is opgesloten, omdat de staetsbestuerders voor zyne volksliefde beducht waren.
‘Zyn naem? - vroeg Helena anstig.
‘Men noemde hem den Zoon des Volks - antwoordde de dienaer.
‘God! dat is Albrecht! - riep Helena.
‘Ach! myn broeder! - gilde Maria.
| |
| |
‘O, mynheer, zouden wy dien stervende niet mogen zien? - bad Helena - Eeuwig zullen wy u dankbaer zyn!
De jonge man scheen zich eenige oogenblikken te bedenken, eindelyk antwoordde hy:
‘Jonkvrouw, het is ons verboden iemand in onderhandeling met de gevangenen te brengen; maer ik ben zoo diep ontroerd by het zien uwer smart, dat ik het u niet kan weigeren. Myn vader is afwezig en gedurende zyn afzyn voer ik hier het bevel, dus heb ik de magt om aen uw verzoek te voldoen.
‘O, heb dank! - antwoordde Helena op diep gevoeligen toon.
Eene poos daerna daelde de jonge heer met de meisjes de trappen af, voorgegaen door den dienaer, die eene brandende fakkel droeg; zy begaven zich naer de onderaerdsche kerkers.
De harten van Helena en Maria poppelden wel hevig, wanneer zy hare stappen tegen de steenen gewelven hoorden weergalmen, en die aendoening werd nog heviger toen zy de deur van Albrecht's kerker krassend hoorden opengaen.
Droevig en akelig was het tooneel, dat zich in de gevangenis voor hen opdeed. In eenen vuilen, killigen kelder, waer een man niet kon regtstaen zonder zich het hoofd tegen het zwarte, steenen
| |
| |
gewelfsel te stooten, lag Albrecht stervende op eenige busselen strooi uitgestrekt. Zyn geel en uitgemergeld gelaet werd beschenen door de flauwe roodachtige vlam eener lamp, die door eene nevens hem knielende vrouw was vastgehouden. Rond den jongeling waren een tiental andere gevangenen geschaerd; zy bevonden zich in eene halve duisternis, want het doove licht der lamp kon aen de donkerheid in den kerker, slechts op eene zeer kleine uitgestrektheid, hare zwarte akeligheid ontnemen. Die mannen waren allen door de Van der Nootisten in die onderaerdsche gevangenis geworpen, dewyl zy eenige baetzuchtige, magtige staetsbestuerders hadden durven aenranden, om ten voordeele van hun Vaderland en het Volk te werken. Allen hadden zich vroeger door hunnen verheven geest of de voorregten hunner edele geboorte aen het hoofd der zamenleving bevonden; zy hadden die persoonlyke voordeelen opgeofferd, om de menigte hunner landgenooten gelukkig te maken, - en hunne vergelding was nu een kerker, waer men hen van gebrek en in de onreinheid deed verkwynen.......
Een der menschen die met innig medelyden de pynlyke uitdrukking van Albrecht's verstorven gelaet scheen gade te slaen, was de veldheer Van der Meersch!...... Van der Meersch, die de eerste
| |
| |
door eene roemryke overwinning te Turnhout, betoonde, hoe magtig de vlaemsche leeuw nog was, wanneer hy ontwaekte en getergd opsprong!....
Alle de gevangenen hadden, by het opengaen der deur, met nieuwsgierigheid hunne blikken naer de binnenkomenden gewend. Helena en Maria waren Albrecht genaderd, en knielende nevens zyn strooi-leger gevallen; doch te vergeefs was het dat zy zich door blyken harer liefde van hem wilden doen herkennen: de stervende bleef bewusteloos. Zy moesten stilzwygende aen Albrecht's zyde blyven weenen.
De doodsche stilte, welke in de gevangenis heerschte, werd eindelyk door Van der Meersch onderbroken; hy sprak zuchtende:
‘Broeders zyn einde is naby... laet ons bidden!...
Alle de gevangenen knielden neder en ontblootten zich eerbiedig het hoofd; want de Zoon des Volks werd om zyne verhevene ziel en zynen krachtigen geest door die helden als een hunner edelste wapenbroeders geëerbiedigd. Zy hadden zyne vaderlands- en volksliefde met bewondering leeren kennen, en meermalen den jongen werkman als een voorbeeld van moed in het lyden, aen elkander voorgesteld.....
Het gemurmel der gebeden werd eensklaps verstoord door de vrouw, welke naest Albrecht knielde
| |
| |
en van tyd tot tyd het koude doodszweet, dat op zyn voorhoofd parelde, afveegde; zy kon niet langer hare aendoening meester blyven en sprak:
‘Albrecht!...... myn lieve zoon!....... Albrecht, ach, open nog eens uwe oogen!...... Zeg nog eenmael dat gy my vergiffenis geeft, Albrecht! - De toon harer stem was zoo hartverscheurend, dat by het hooren dier woorden alle de omstaenders tranen in hunne oogen voelden komen.
Die vrouw was de moeder van Albrecht. Slechts sedert eenige uren had zy haren zoon in dien kerker wedergevonden. Toen, volgens hare liefdadige gewoonte, zy dien dag de gevangenen bezocht, om hun eenigen bystand uit te deelen, had zy den zieken Albrecht droeviger gezien, dan hy dit gewoonlyk was; tranen vloeiden over des jongelings wangen, terwyl hy de oogen strak gevestigd hield op een papier, dat hy in de hand had. De vrouw had getracht zynen moed door zoeten troost weder op te beuren. Dan hadden de weinige woorden, welke Albrecht zuchtende antwoordde, haer doen verstaen, dat de ongelukkige zyne ouders niet kende, en dat de brief, welke hy in de hand hield, eene aenbeveling was, die, met eene som gelds, in zyne doeken gevouwen was, toen men hem voor eene kerkdeur te vinden gelegd had. By het hooren dier woorden, was er eene rilling
| |
| |
van hoop en angst gekomen in het ligchaem dier vrouw, welke sedert jaren het verlies van haer eerste kind beweende; haer hart beefde, en zy vroeg naer Albrecht's ouderdom, op eenen zoo diep ontroerden toon, dat de jongeling van verwondering en van aendoening zich als koud voelde worden. Nauwelyks had Albrecht geantwoord of zy greep met eene krampachtige beweging het papier, dat hy vast hield, en een schreeuw vloog uit hare borst: zy herkende het geschrift: het was dat van Albrecht's vader; - zy had haren zoon gevonden!.....
Eenige oogenblikken bleven de moeder en Albrecht, tranen van aendoening stortende, elkander in hunne armen aen het hart drukken, maer eensklaps rukte Albrecht zich uit de armen der vrouw, haer van zich af stootende; - hy wilde zyne moeder niet meer erkennen!.... De hevige aendoening dier wedervinding had zynen geest, die door de ziekte reeds verzwakt was, in yling gebragt.
De moeder had sedert dit oogenblik haren zoon niet meer verlaten; maer te vergeefs had zy hem gebeden, te vergeefs om medelyden gesmeekt: hy sprak haer niet een enkel zoet woord toe, en bleef onbewegelyk als een lyk op het strooi liggen.
‘God! ach, moest ik mynen zoon dan slechts op zyn sterfbed wedervinden! - snikte de vrouw
| |
| |
weenende - Albrecht! o Albrecht, herken ten minste nog eens uwe moeder!
‘Moeder! - herhaelde de jongeling, by het hooren van dit woord zyne oogen openende, en het leven scheen in zyn ligchaem terug te keeren - ‘Moeder!....... ach, ik ken dit woord niet; - ik heb immers geene moeder!
‘Lieve Albrecht ik ben uwe moeder! Ach, verstoot my niet! - bad de vrouw bevende, terwyl zy Albrecht de hand drukte.
‘Myne moeder was de moordster van haer kind! - riep Albrecht, en zyne oogen, in welke alle leven over eenige oogenblikken door den dood uitgedoofd scheen, werden nu vurig en verwilderd.
‘Myn zoon! - ging de knielende vrouw voort, in wanhoop hare handen zamenwringende - Albrecht! o, vergeef......! Gy weet immers niet door welke rampzalige ongelukken gy van my verwyderd werd!........ Albrecht, ik had u nauwelyks eenmael aen mynen boezem mogen drukken, nauwelyks eenmael in eene verrukking van moederliefde uwen naem kunnen uitspreken, toen een ontaerde vader u reeds uit myne armen rukte!..... Uw vader wilde - zoo hy zegde - aldus zyne en myne eer redden; want myne liefde voor dien man was, helaes! niet door het huwelyk gewettigd!.....
| |
| |
De smart en de angst hadden die vrouw als zinneloos doen worden: het geheim harer onechte liefde, dat tot dan toe in het diepste haers harten was opgesloten geweest, maekte zy nu in het byzyn der gevangenen bekend, en zoo zeer werd haer hart op dit oogenblik door de hevigste gevoelens bestormd, dat zy de schaemte zelfs niet gevoelde.
Albrecht staerde de ongelukkige vrouw met brandende blikken in hare oogen, dreigende verhief hy den arm, en riep: ‘Vrouw, was er dan geen enkel menschelyk gevoelen in uw hart?.... Welhoe, om eene ydele voldoening te streelen, werd een pasgeboren kindje, zonder de minste bescherming te midden van de stormen der wereld gesmeten! My heeft men daer als eenen verworpeling kunnen verachten en verstooten! - O, gy hebt my veel, zeer veel doen lyden!...... Maer, God zal u straffen!....... Indien gy myne moeder zyt, wees dan gevloekt!..... En des jongelings hoofd viel, na dat hy die woorden gesproken had, achterover; zyne oogleden sloten zich; hy bleef roerloos, als hadde zyne ziel de aerde reeds verlaten.
‘Albrecht! - gilde de vrouw, doodsch bleek wordende - Albrecht, ach, sterf niet! kom nog eens tot u zelven!....... God! zou myn zoon zyne moeder dan in het laetste oogenblik vervloekt
| |
| |
hebben!...... Maer, neen, zie! hy opent weder de oogen! hy zal my nog vergeven!.... Albrecht! ach, indien gy wist hoe myn hart op ieder oogenblik des levens door de foltering des naberouws werd verscheurd, dan zoudt gy medelyden met uwe ongelukkige moeder voelen, dan zoudt gy haer niet verstooten!.....
‘Weg! weg! - schreeuwde Albrecht in yling. - Weg! ik zie vlekken bloeds op uw kleed! het is bloed van uw kind, dat gy vermoord hebt! - En hy drong zich achteruit, als hadde de aenraking der ongelukkige hem doen yzen.....
Wat de zoon des bevelhebbers gevoelde, by het hooren van de bekentenis zyner moeder en van Albrecht's schrikkelyke woorden, o, dat moest hartverplettend zyn! Het angst zweet brandde op zyn gansch ligchaem; hy moest de pylers der deur, aen welke hy tot nu toe was gebleven, vastgrypen, om zich te kunnen regthouden.
Helena en Maria bleven, als verlamd door hunne aendoening, nevens Albrecht knielen.
‘Myn zoon! - snikte de rampzalige moeder, op hare knieën weder tot by den jongeling kruipende - Albrecht, o vergiffenis! genade!........ Ach! vervloek stervende uwe moeder niet!.....
‘Moeder! - herhaelde Albrecht na eene poos gezwegen te hebben - ‘Moeder! - en ditmael
| |
| |
werd de toon zyner stem zoo zoet en teeder, dat de vrouw by het hooren van dit woord haer bloed in het hart van aendoening voelde stilstaen - ‘Moeder!! - en zyne yling eene nieuwe wending genomen hebbende, stak hy zyne zamengevouwene handen in verrukking tot haer uit - ‘Ja, moeder, ik wil aen uw hart rusten!.... Wy hebben elkander immers altoos zoo innig, zoo teeder bemind!....... Wy zullen spreken van die tyden toen ik van uit myne wieg u zoo lief kon toelagchen, toen gy die lach zoo liefdevol beantwoorddet!....... Herinnert het u nog dat het eerste woord, welk gy my leerdet stamelen, de naem ‘moeder’ was?...... Toen waren wy gelukkig, niet waer? Toen waren uwe streelingen zoo zacht!..... O, wy zullen zamen nog lang gelukkig zyn!.....
‘Gelukkig! - zuchtte de vrouw, eene traen uit hare oogen wisschende - Gelukkig!...... ach, hy vergeet dan dat de dood hem zoo naby is!.... God! door hoe veel lyden moet ik myne misdaed boeten!.....
‘Ja, moeder, wy zullen zamen nog lang gelukkig leven! - ging Albrecht voort op nog zachteren toon, maer die nog dieper door het hart der vrouw sneed. - En dan, moeder, dan zal myne Helena ook by ons komen!..... Ik bemin myne Helena, zoo innig, zoo vurig, moeder!.... Helena!.... Helena!....
| |
| |
een schoone naem niet waer?...... Moeder gy zult haer immers ook beminnen? zy is zoo goed, zoo schoon!.....
Albrecht! Albrecht! - riep Helena hare armen om des jongelings hals strengelende - Albrecht! ach, pynig toch uwe moeder niet meer!...... Heb medelyden!
‘Helena!....... God wat zie ik? - schreeuwde Albrecht, het hoofd driftig oprigtende en het meisje van zich stootende. - ‘Helena!........ Van Rammeveld is by haer! - En Albrecht's oogen werden brandend, het wit derzelve werd met vlekjes bloed geverwd; hy stak het hoofd zoo angstig vooruit en de uitdrukking van zyn gelaet was zoo vol afgryzen, als ware hem eene duivelsche afschuwelykheid verschenen.
‘Zie! zie! - ging hy voort, na eenige oogenblikken van een schrikkelyk stilzwygen. - ‘Zie! de schelm nadert myne beminde!...... Hy durft haer zoenen!.... Hy grypt haer in zyne armen!..... God! dat de donder hem verplette!.....
‘Bedaer!....... In Gods naem, bedaer! - riep Helena - ‘Albrecht, ik ben immers by u!
‘Ha, God dank! - ging Albrecht in zyne ylende vervoering voort, als hadde hy Helena's woorden niet verstaen - Dáér daelt een engel uit den hemel om myne beminde uit de magt des edelmans
| |
| |
te redden!..... Die engel is myne zuster, Maria..... zy toch wil my troosten; zy toch zal my immer beminnen!
‘Ja, Albrecht ik bemin u! Ja, ik heb u altoos lief gehad! - nokte Maria, zich nu ook aen Albrecht's borst werpende - Maer lieve Albrecht, kom tot u zelve!..... Gy doet ons zoo veel lyden!
‘Maria, ja gy hebt my lief; maer gy ook hebt my nogtans eene onverdragelyke smart veroorzaekt! - zuchtte Albrecht - Is het niet van de liefde, die ik als broeder u toedroeg, dat een valsche lasteraer zich bediend heeft, om my verachtelyk in de oogen myner beminde Helena te doen schynen?.....
‘Neen, neen nooit heb ik dien laster geloofd! - viel Helena hem in de rede - Ik heb u altoos bemind, Albrecht!.....
‘Bemind!..... Gy bemindet my dan waerlyk?.... Door u bemind worden! - riep de jongeling in verrukking zyne armen naer Helena uitstrekkende. - Wy hadden dan zamen de zaligheid der liefde kunnen smaken, indien die verrader Van Rammeveld u niet gekend hadde!..... Vloek, verdoeming over hem!.....
‘Albrecht, ik heb dien graef kunnen ontsnappen! - fluisterde Helena - Ik ben uwer liefde nog waerdig!..... Ik heb hem zyne eerlooze drift
| |
| |
met den dood doen boeten, en ben gevlugt........
Dank, o myn God! - riep Albrecht, door vreugde vervoerd - Ik zal myne beminde dan in den hemel, rein en glinsterende te midden der maegden wedervinden!..... O, nu kan ik zonder smart sterven; - myne zaligheid zal volkomen zyn!
Die zoete woorden van Albrecht hadden aen zyne moeder weder hoop gegeven. Steeds knielende riep zy hem toe:
‘Ach! myn zoon, denk nog eens aen uwe moeder!...... Zult gy haer dan voor eeuwig in eenen afgrond van smarte stooten? met één woord kunt gy my immers redden!...... Albrecht, o heb toch medelyden!
‘Moeder! - sprak Albrecht tot zich zelven komende - Moeder, ach, myn harte bloedt, wanneer ik u zie lyden! - en hy sloot de vrouw in zyne armen, terwyl eene traen van aendoening zyne oogen kwam bevochtigen.
‘Gy vergeeft my dus! mag ik u dan nog myn' zoon noemen? - bad de rampzalige.
‘Ja, moeder ik bemin u toch! - ging Albrecht voort - O, nu voel ik hoe zoet het is eene moeder aen zyn hart te mogen drukken!..... En ik zal in den hemel ook voor u bidden, moeder!
Welk hartroerend tooneel moest het zyn, dien stervenden zoon aen zyne ongelukkige moeder
| |
| |
den zoen van vergiffenis te zien geven! Maria, de zoon des bevelhebbers, Helena en zelfs alle de gevangenen voelden zich van ontroering de harten als in tranen versmelten.
‘Moeder - sprak Albrecht, na eene poos stilte. Ik heb u iets te verzoeken: dit meisje - en hy wees op Maria - was voor my altoos een engel van goedheid; zy beminde my als haren broeder, ik had haer lief als myne zuster; moeder, ik bid u haer als uw eigen kind aen te nemen en te verzorgen.
‘Op ieder uer myns levens zal ik haer myne liefde en dankbaerheid betoonen - antwoordde de vrouw - En gy - ging zy voort zich naer Maria wendende, - zult immers myne dochter wel willen zyn?
Het meisje kon niet spreken: de woorden verstikten in haren gorgel; maer zy drukte met liefde Albrecht's hand, die hy haer had toegereikt, aen het hart.
Albrecht wendde nu weder zyne blikken naer zyne beminde.
‘Helena - sprak hy, - het einde nadert; vaerwel!
‘Albrecht, ik hoop weldra in den hemel by u te komen!...... - antwoordde Helena - Voor my is er toch geen geluk op de wereld.
| |
| |
‘Daer boven zal geene smart meer zyn, Helena! - Wy zullen daer eeuwig elkander ongehinderd beminnen! - fluisterde Albrecht, zyn hoofd op haren boezem latende rusten, terwyl hy zyn' liefde blik in hare oogen liet baden.
‘Ja, ik durf hopen u eens in den hemel te zullen wedervinden. God zal onze aerdsche liefde vergeven! - antwoordde Helena - De Doorgronder aller harten weet immers hoe ik geworsteld heb om myne zondige gevoelens te dooden; want ik mogt u niet beminnen, Albrecht! ik ben eene non!......
‘Eene non!..... Gy eene non! - riep de jongeling - Ha! nu begryp ik waerom gy steeds myne blikken ontvlugttet..... Eene non!.... Maer, Helena God zal zich over u erbarmen; - indien er iemand gestraft moet worden, dan is het de oostenryksche dwingeland die u genoodzaekt heeft in de wereld terug te keeren.
‘Ja, het is slechts na dat ik het klooster verlaten had, dat ik u heb leeren kennen, Albrecht!.... - antwoordde het meisje - Daerenboven, de Opperheer zal uwe edele vaderlandsliefde als eene vergelding aennemen!.....
‘Och, Helena! - sprak Albrecht, met afgebrokene woorden, het meisje aen zyn hart drukkende - Helena!...... O, mogten onze zielen in elkander
| |
| |
gesmolten..... zamen de eeuwigheid invliegen, om God vergiffenis te gaen afsmeeken!
‘Ik zal weldra komen; ik voel dat het my onmogelyk is nog lang te leven! - antwoordde Helena - Vaerwel, Albrecht!.... tot weldra, vaerwel!.....
Nog een laetste blik, stuerde Albrecht de voor hem knielende vrouwen toe; dan sloten zich zyne oogen en magteloos liet hy het hoofd achter over vallen.
‘Helaes, de vryheid verliest een harer edelmoedigste verdedigers! - zuchtte Van der Meersch - Er is een slagtoffer te meer van de eigenbaet en van de vooroordeelen in ons Vaderland.
‘Vaderland! - herhaelde Albrecht, by het hooren van dit woord nog eens zyne oogen openende - Vaderland....... ach....... wat al zwarte rampwolken..... zie ik..... myn Vaderland bedreigen!.... Door wat al verlaging..... en slaverny...... zullen België's kinderen..... ter neêr gedrukt worden!...... Maer, nogtans...... eens zal het licht der vryheid....... door de duisternis der vernedering dringen; - en God geve.... dat de Belgen..... dan de lessen van ondervinding...... welke hunne geschiedenis oplevert..... te baet nemen.
Die laetste woorden waren reeds door de snikkingen der dood onderbroken; de jongeling
| |
| |
maekte nog eene laetste stuiptrekkende beweging, bleef dan eenige oogenblikken zieltogende; - en het lyden van den Zoon des Volks had opgehouden!....
|
|
Auteursrechtvrij