|
| |
| |
| |
II.
De oproer.
Plegtig weergalmen de indrukwekkende toonen des orgels tegen de hooge gewelven van de S.t Gudula kerk, te Brussel. De lof des Heeren, door eene rei van priesters in hartroerende zangen aengeheven, stygt er met wolken van wierook ten hemel. - Voor het altaer, staet eene ontelbare, gewapende menigte volks eerbiedig, met gebogen hoofde, te bidden. - Allen smeeken den Almagtigen vurig de vryheid van hun Vaderland af! - Allen bereiden zich door het gebed, om binnen eenige
| |
| |
oogenblikken, in de worsteling tegen de dwingelanden, welligt te gaen sterven!.... O, hoe schoon moest het zyn die zonen van het roemryke België, voor den troon Gods, hunne vaderlandsliefde door het geloof te zien versterken!.....
Het mis-offer is opgedragen. Een oude, eerbiedwaerdige priester knielt op de trappen des altaers neder; - hy strekt zyne armen ten hemel en roept met luider stemme Godes zegen af over de dapperen, welke hun bloed voor Godsdienst en Vaderland gaen vergieten!.....
Nu weder rigt de priester zich op; hy wendt zich naer het volk, wyst hun nog eens den hemel aen, noemt de namen God en België! - en geeft eindelyk eene algemeene vergiffenis.....
De geheele vergadering heeft de knieën gebogen; allen bidden nog vuriger, allen beloven tot den laetsten adem voor de vryheid te zullen stryden!
Maer de tyd van bidden is voorby. De kreet: ‘Te wapen! te wapen!’ wordt reeds in plaets van vrome gezangen aengeheven! Het volk springt op; men drukt elkander de hand; men omhelst de brabandsche kleuren, het teeken van 's lands onafhankelykheid!..... Er moet gestreden worden!
Thans weêr is de Zoon des Volks aen het hoofd. Hy spreekt - en zyne woorden boezemen de me- | |
| |
nigte nog meer geestdrift in; - hy gebiedt, en allen grypen hunne wapenen, allen vliegen hem buiten de kerk na.
Wee den vreemden! wee den dwingelanden!
‘Vooruit! vooruit! - roept Albrecht, - voor God en Vaderland! vooruit! - En de menigte volgt moedig den jongen werkman, die naest Van Rammeveld en eenen priester, welke een kruisbeeld in de eene en eene karabyn in de andere hand zwaeide, tegen de Oostenrykers is ingeloopen.
Reeds doen de losbrandingen des geschuts de straten dreunen; de lucht wordt met ophitsende buskruid dampen beladen; het bloed stroomt...... Altoos dringen de Belgen vooruit. Geen hunner aenhoort noch de vrouwen, noch de kinderen, welke hunne echtgenooten, hunne vaders trachten terug te houden: - ieder man wil by zyne landgenooten, by zyne broeders, met eigen bloed de vryheid des Vaderlands gaen heroveren.
Het vervoerende ‘Voorwaerts! Voorwaerts! weergalmt alom; maer ook heeft men reeds het blyde ‘Hoezee! Hoezee! uitgeboezemd. Albrecht was over eene der verschansingen gesprongen, welke door de Oostenrykers in de straten waren opgeworpen; hy had zynen dolk in het hart eens vaendeldragers geplant, hem den standaerd des Keizers ontrukt, en zegenpralende dit teeken der
| |
| |
vreemde overheersching onder zyne voeten vertrapt, als wilde hy daerdoor betoonen, dat alle dwingelandy in België op dit oogenblik werd vernietigd.
De jonge werkman, altoos de eerste aen de spits dier menigte stryders, scheen waerlyk de god des oproers: hy alleen kon die razende woeling geleiden en beheerschen. Zoo moedig, zoo verheven was zyne houding, hy verhief het schoone, bleeke gelaet met zoo veel fierheid tusschen die golvende massa, zyn blik was zoo stout, zoo vurig, dat de stryders, byna zonder het zelf te weten, hem in geestdrift toejuichten, en onbevreesd in de grootste gevaren navlogen.
‘Voorwaerts! voorwaerts!’ - Reeds moesten de Oostenrykers deinzen; zy werden gedurig straet in straet uit gedreven. Elke wooning was den verdedigers der Vryheid eene versterking; uit elk venster, van elk dak werden duizende moordtuigen op de vyanden des Vaderlands nedergeploft.
Nogtans toonden de Oostenrykers zich ook geene lafaerden: met de grootste hardnekkigheid werd elk plekje gronds door hen verdedigd. - Maer hoe moedig ook soldaten zyn, die voor eenige stukken gelds stryden, toch kunnen zy immers niet lang blyven stand houden, tegen een volk, dat reeds zoo zeer door de geestdrift des oproers ver- | |
| |
voerd is, dat het geene palen aen zyne stoutheid meer weet te stellen, tegen een volk, dat, wat het ook kosten moge zyne vryheid wil herwinnen!.....
Het is waer dat ieder stap den Belgen stroomen bloeds kostte: - op ieder oogenblik zagen zy eenige hunner broeders, door den dood getroffen, nedervallen; - maer was de laetste kreet der stervenden niet voor Godsdienst, voor Vaderland en ook voor wraek!.... Ontvangen de gesneuvelden daer boven, in den hemel, nu niet reeds het loon voor hunnen heldenmoed!.... Neen, zulke dood kan niet schrikkelyk schynen!....... Vooruit dan! Vooruit! dat men den laetsten dwingeland verplette! dat België gansch vry worde!....
Zoo had men den ganschen dag gestreden, altoos tegen de oostenryksche kogels indringende, altoos den dood tartende, nooit een stap achter uit tredende, tot dat het eindelyk avond werd.
Het tooneel, dat nu Brussels straten opleverde, was wel akelig. Die gloeijende lucht, welke den brand der huizen wederkaetste; het gedonder des geschuts; die met bloed bedekte straten, in welke men, by den rooden schyn der vlammen, lyken zag liggen, gewonden zag kruipen; die kreten van lyden, van wraek en zegeprael; die razende stryders, welke als het ware achter een gordyn van buskruiddampen worstelden; dit alles maekte eene
| |
| |
helsche verwarring, welke nogtans, verre van de stryders te doen vreezen, slechts diende om hun allen nog meer woede in te jagen, om hen de vyanden nog met meer razerny te doen aenvallen.... Hunne ligchamen waren met brandende bloed bedekt, hunne longen werden door den verhitten adem verzengd; - en nogtans niemand wilde ergens lessching zoeken dan in 's vyands bloed; slechts het lyden der tegenstrevers kon hunne eigene pynen doen vergeten! - De vervoering des gevechts had die menschen wreeder dan hongerige tygers doen worden.
Albrecht bleef nog altoos aen het hoofd der dappersten, de oproerlingen aenvoeren; hy zwaeide nog zyn schrikkelyk zwaerd boven het hoofd, maer de jongeling was reeds verscheidene malen gewond, en met het bloed dat uit zyne wonden vloeide, begonnen hem de krachten te begeven.
Nogtans, hy wilde niet één oogenblik terug blyven, niet één oogenblik rusten; - want men naderde de straet, waerin het meisje woonde, dat hy zoo innig beminde, - en God weet! wat er gedurende dien gevaervollen dag van haer is geworden?....
Eindelyk kon Albrecht zich niet langer regthouden: zyn hoofd helde voor over; het werd hem duister voor de oogen; hy voelde iets op zyne borst drukken, dat hem den adem benam; en hy
| |
| |
moest ten laetste, zich laten vallen in de armen van den graef Van Rammeveld, die den ganschen dag aen zyne zyde had gestreden.
De edelman durfde den jongeling niet van zich afwerpen; want Albrecht had hem in het gevecht, te midden der grootste gevaren, verscheidene malen van den dood gered; maer Van Rammeveld, alhoewel hy Albrecht in zyne armen ondersteunde, bleef toch altoos den strydenden drom volgen; want - zoo men zich herinnert - werd dezelfde vrouw door beiden even vurig bemind, en de jonge graef wilde ook gaen onderzoeken, of dit meisje zyne hulp niet behoeven zoude.
Van Rammeveld was nog eenige stappen vooruit gedrongen, toen hy op eens, aen den hoek eener straet, den jongen werkman liet vallen, en snel als een pyl vooruit vloog.
Daer lag Albrecht nu op den grond uitgestrekt. Het was hem onmogelyk zich weder opterigten; maer hy ook zag toch dat gene wat Van Rammeveld zoo plotselings had doen vooruit springen - en het was den jongeling, by het zien van het akelige tooneel, dat zich dáér voor hem opdeed, als werden zyne leden op eens in ys veranderd.... Een huis stond in licht laeije vlammen te branden, op eenigen afstand van de plaets waer hy gevallen was; en dit huis was de wooning zyner
| |
| |
beminde! Hy zag haer, de byna aenbedene vrouw, door eene der vensters, te midden van vlammen en rook, hare armen uitstrekken en sidderende van schrik om hulp smeeken...... Maer hy moest onmagtig haer zien sterven! hy moest de vrouw, welke hy ten koste van het grootste lyden de minste smart zou hebben willen sparen, nu verbrand zien sterven; en hy kon haer niet redden!.... Ach! geene hoop was er voor de beminde meer; want de Oostenrykers hadden zich in dat brandende huis verschanst, en verdedigden er zich met de styfste hardnekkigheid tegen de oproerlingen, door welke zy omsingeld waren.
Het meisje kon reeds niet langer aen het venster tegen vlammen en rook blyven worstelen. Zy scheen een wanhopig besluit te nemen, maekte het teeken des kruizes, en bereidde zich, om van de hoogte, waer zy zich bevond, in de straet neder te springen. Maer Albrecht had dit gezien; hy begreep dat zy dan ongetwyfeld op den grond zoude verbryzeld worden. - Zyn angst, zyne wanhoop klom zoo hoog, dat derzelver vervoering weder op eens eene koortsachtige kracht in zyn ligchaem deed terug komen: hy klampte nog eens den grond vast, en na eene hevige pooging, was het hem eindelyk gelukt zich op te rigten.
Doch dit baette den jongeling niets; want nau- | |
| |
welyks was hy eenige schreden vooruitgeloopen, of hy voelde zich door eene krachtige hand vastgrypen, en hoorde iemand hem toeroepen:
‘Ho, jongen, niet verder!.... Wat duivel! waerom wilt ge u te midden van die gevloekte Vygen gaen werpen?..... Ziet ge dan niet hoe zy dien Van Rammeveld, die dat ook wagen wilde, eenen kogel in zyn ligchaem hebben gejaegd, hoe hy ginds aen de deur nu ligt te stuiptrekken? En zyn dan die Oostenrykers dáér niet allen als muizen in de klem gevangen?.... Zy zullen immers allen, tot den laetsten toe, er in gebraden worden!
Albrecht beantwoordde de woorden van den man, die hem terug hield, slechts door eenen vuistslag, terwyl hy zich trachtte los te rukken; doch te vergeefs, want hy was al te zwak om nog te kunnen worstelen. Het geweld dat hy inspande, diende zelfs slechts, om hem door zynen aenvaller op den grond te doen werpen, en dus alle verdere poogingen byna onmogelyk te maken.
‘In Gods naem! - bad Albrecht - laet my toch opstaen!... O, laet my die stervende vrouw ter hulp snellen!... Weet gy niet dat ik haer meer dan myn leven be...... - Maer de jongeling kon zelfs dit laetste woord ‘bemin’ niet uitspreken. - Zyn gorgel werd door den man, die hem had nedergeworpen, zoo nydig toegewrongen, dat hy slechts
| |
| |
met de grootste moeite eindelyk nog het woord: ‘Medelyden! - kon uiten.
Medelyden!...... Maer dit woord had nooit het hart des jongelings, die Albrecht op den grond hield liggen, kunnen ontroeren; gebeden deden hem nog wreeder worden; - want die man was Robert, Albrechts gevaerlykste vyand. -
‘Medelyden! - riep de schelm Albrecht in het oor - Medelyden!..... ha! ik zal u nu doen voelen wat myn medelyden is! - En hy deed Albrechts hoofd tot bloedens toe tegen de steenen bonsen. - ‘Medelyden! ha! gy hebt my gisteren avond in de kapel weder durven mishandelen; maer ik zal het u doen berouwen!.....
‘Heb dan toch ten minste medelyden met haer, - met haer, die ginds in dat huis verbrandt! - riep Albrecht, een oogenblik meer adem kunnende scheppen.
‘Ja, ik weet wel dat gy haer bemint; ik weet meer dan gy denkt! - antwoordde de wreedaerd, grimlachende - Ja, ik weet dat met u op dit oogenblik terug te houden, ik u meer dan de pyn des doods doe lyden! - Maer ik weet ook dat ik u folteren wil - en dat ik het nu kan!..... Gy zyt in myne magt!.....
Waerlyk dáér, op Albrechts ligchaem gezeten, scheen Robert eenen tergenden duivel gelyk: zyn
| |
| |
aengezigt was met roode en zwarte vlekken van bloed en buskruid besmeurd; zyne kleederen waren vuil en gehavend; in zyne rosse hairlokken was het bloed eener wonde gestold en reeds zwart geworden; en toch fonkelden zyne gryze oogen vurig van vreugde, toch bleef er altoos een grynslach op zyn gelaet; - want hy was zoo verheugd, de zwakke Albrecht onmagtig onder zyne foltering te zien bezwyken.
Albrecht zag altoos zyne beminde, die nog aerzelde om door het venster neder te springen, uit het brandende huis hare armen, als wanhopig uitstrekken; - doch hy mogt haer niet gaen redden: hy werd immers door eenen hatelyken vyand terug gehouden!.... Ach! zóó kon de jongeling niet lang meer lyden: zyn hart moest breken, of hy moest verlost worden!.....
Een onverwachte toeval kwam eindelyk hem redden.
De oproerlingen waren middelerwyl altoos digter en digter by de brandende wooning gedrongen. De Oostenrykers begrepen, dat het huis boven hunne hoofden door de vlammen weggeteerd wordende, en zy reeds verre van hunne overige makkers afgescheiden zynde, er geen ander middel van uitkomst voor hen meer bestond, dan door het midden der stryders zelfs eenen doortogt te gaen
| |
| |
zoeken. Zy waren stout genoeg om door eenen krachtigen uitval het ondernemen van dit wanhopige bedryf te wagen.
Het gelukte hun de oproerlingen gedurende eenige oogenblikken achteruit te dryven, tot aen de plaets waer Albrecht was nedergeworpen. Robert werd dus genoodzaekt den jongeling los te laten, om ook tusschen de stryders te springen en zich zelven te kunnen verdedigen.
Weldra hielden de Belgen weder moedig stand: eene hardnekkige, eene schrikkelyke worsteling was aengevangen. Knarstandende knelden de stryders zich borst tegen borst, hoofd tegen hoofd; zy voelden den adem des vyands op hunne aengezigten branden; ieder trachtte met angstigen nyd zyn wapen in des tegenstrevers borst te stooten, om zoo deszelfs slagen te kunnen voorkomen; want, wie in die verwarring niet kon moorden, werd onvermydelyk zelf gedood........ Velen waren reeds gevallen, velen lagen op den grond nog te worstelen: - zy wilden stervende nog bloed vergieten, nog meer bloed zien!..... Slechts weinigen gelukte het zich weder opterigten, - en onder deze bevond zich niet één Oostenryker; zy allen waren de eeuwigheid binnen getreden: - de Belgen hadden overwonnen!......
Albrecht ook had die worsteling te baet geno- | |
| |
men: hy was opgesprongen, zoodra Robert hem had los gelaten, en dan naer het huis zyner beminde gesneld.
Reeds had de jongeling den brandenden trap bereikt, en klom hy denzelven op; maer zyn hart werd wel zeer door angst en onrust geprangd. Zal hy nog tydig genoeg komen, om haer te kunnen redden? Zal zy niet reeds verbrand of verstikt zyn? Ho, die gedachten waren al te pynlyk! Hy durfde dezelve in zyn geest niet toelaten, en liep nog sneller vooruit.
Eindelyk was Albrecht tot voor de kamer gekomen, waerin hy vermoedde dat de beminde zich moest bevinden; maer hy kende de inwendige verdeeling van het huis niet, en twyfelde of hy zich niet hadde vergist, of het wel in die kamer was dat het meisje zich bevond. - Wel is waer, had hy de deur reeds ingestampt; maer zoo zeer was het vertrek door zwarten rook verduisterd, dat het den jongeling onmogelyk was iets in hetzelve te kunnen herkennen..... Hy aerzelde - en ieder oogenblik aerzeling kostte haer misschien het leven.
Albrecht wierp zich nogtans in die kamer en begon, op handen en voeten kruipende, de beminde op den grond te zoeken. - Reeds hoorde hy de verbrande balken van het dak nederploffen, de
| |
| |
grond dreigde onder zyne voeten weg te zakken; maer hy dacht op geen gevaer meer: hy had eindelyk het ligchaem eener vrouw gevoeld en hetzelve in zyne armen gevat!.......
Dit ligchaem was gansch roerloos; - misschien was het reeds een lyk; doch daeraen wilde, noch durfde Albrecht niet één oogenhlik denken: hy sprong op eens weder de kamer uit, liep ylings naer den door het vuer reeds half verkoolden trap, vloog denzelven af, spoedde zich dan met de geliefde zyns harten in de armen naer den tuin, die achter het brandende huis was, en legde daer het dierbare meisje op het gras neder.
Helena was gered!...... Maer de vreugde, welke Albrecht over het slagen zyner poogingen gevoelde, deed nu ook dien bovennatuerlyken drift, dien angst, welke tot nu toe hem hadden ondersteund, gansch verdwynen. De jongeling voelde zyne beenen waggelen, het werd hem donker voor de oogen, en hy ook stortte neder.
Daer lagen nu de jongelieden naest elkander bewusteloos, als hadde den dood hen beiden op hetzelfde oogenblik getroffen, als waren hunne zielen zamen ten hemel gestegen! - De maen kwam op dit oogenblik achter eene wolk te voorschyn en schoot hare zachtste, hare klaerste stralen op dit schoone paer.
| |
| |
Het meisje was door den rook slechts in eene tydelyke bezwyming gebragt. De koele lucht, welke nu haer aengezigt streelde, wekte haer weldra weder op: er kwamen allengs eenige teekenen van leven in haer ligchaem terug. Eindelyk zelfs openden zich hare oogen; en zy zag met verwondering dien schoonen jongeling aen hare zyde.
Helena, - zoo was haer naem - begreep aenstonds dat zy het behoud haers levens aen dien jongen man te danken had. Zy scheen zulke zoete dankbaerheid te gevoelen; haer blik bleef op des jongelings gelaet, nu zoo bleek als witte marmer en op hetwelk eenige druppelen bloeds gesprenkeld waren, met eene uitdrukking van zulke hemelsche teederheid rusten, dat klaerblykend dit meisje iets meer dan dankbaerheid moest gevoelen. Inderdaed Helena gevoelde meer - zy beminde - zy kende Albrecht sinds lang!....... Zy had gezien hoe die jongeling haer in de straten volgde; zy had in zyne oogen gelezen, hoe hy haer beminde, en zy had zich fier over die liefde gevoeld; want het meisje wist hoe Albrecht het volk door zynen verheven geest kon beheerschen, zy had de edele vaderlandsliefde van den Zoon des Volks bewonderd - en die bewondering had weldra voor eene vurige wederliefde plaets gemaekt.
Maer dit gevoelen van zoete dankbaerheid duerde
| |
| |
minder dan één oogenblik: Helena, sprong eensklaps verschrikt achteruit, als hadde zy in Albrecht eene slang ontwaerd; haer oog werd verwilderd, haer boezem zwoegend...... Ach! het was omdat het meisje op dit oogenblik zich herinnerde, dat beminnen haer eene misdaed, eene heiligschending was: zy had eeuwige belofte van zuiverheid gezworen; zy was eene non, die, omdat Jozef II haer klooster had vernietigd, genoodzaekt werd de omstuimige wereld weder binnen te treden.
Hiervan was Albrecht tot nu toe onbewust gebleven. Wel is waer was het sinds zeer lang dat hy Helena kende en beminde; maer, wanhopende zich ooit door de banden des huwelyks aen zyne beminde te kunnen hechten, had hy zich gedurende eenigen tyd van zyne vaderstad verwyderd, om zoo, indien het mogelyk ware, het vuer dier ongelukkige liefde uit te dooven; en het was gedurende dit afwezen, dat Helena hare plegtige belofte had afgelegd. - Toen Albrecht wederkeerde waren de geordende zusters reeds uit hare kloosters verjaegd. Daer en boven, had de jongeling, zyne liefde in het diepste zyns harten willende verborgen houden, aen niemand van de beminde durven spreken, en niemand had dus hem eenige inlichtingen nopens het meisje kunnen mededeelen.
| |
| |
Helena scheen nog te aerzelen of zy niet vlugten zoude; maer zy mogt toch ook den man niet verlaten, die met gevaer zyns levens haer gered had, zy mogt hem zonder eenige hulp daer niet laten sterven; want alle natuerlyk gevoelen werd immers niet uit haer hart gerukt, op het oogenblik dat zy zich aen Godes dienst toewydde; haer hart was toch altoos een vrouwen hart gebleven.
‘Neen! ik mag hem niet verlaten! - riep zy uit - God zal het my vergeven! - En op eens viel zy knielende nevens Albrecht neder, vatte den dolk, die in des jongelings gordel stak, sneed zyne kleederen open, en begon, met stukken van haer eigen gewaed, in heiligen iever zyne wonden te verbinden!......................................................................
Twee mannen traden op dit oogenblik in den tuin; maer Helena's aendacht werd zoo zeer verslonden door de teedere zorgen, welke zy Albrecht toewydde, dat het meisje de binnenkomst dier menschen niet opmerkte.
Een dier mannen was nogtans, zoodra hy Helena gewaer werd, met uitgestrekte armen vooruit gesneld, als wilde hy aen haren hals vliegen; hy had in vervoering van vreugde de kreet: - ‘Gered!.... Zy is gered! - uitgeroepen; - maer eensklaps bleef hy plotselings staen, by het zien van
| |
| |
het tooneel, dat zich in het maenlicht voor hem opdeed. De liefderyke handelwys van Helena baerde hem, wel is waer, groote verwondering; maer er was toch ook iets zoo zuiver, zoo heilig in de uitdrukking van haer gelaet, dat hy zich gedwongen gevoelde, om stil te blyven en de liefdadigheid van het meisje niet te verstooren.
Eindelyk nogtans, trad hy weder vooruit; raekte dan zachtjes Helena's schouder aen, en sprak:
‘Zuster, vergeet gy uw eigen gevaer om altoos weldadig te zyn!.....
Helena vermeende, by het voelen dier aenraking en het hooren dier woorden, als door den grond te zinken. Zy wendde het hoofd om en werd rood tot in het wit harer oogen. De man, die haer had aengesproken, was haer broeder, een priester, dezelfde, welke daegs te voren, Albrecht tot oproer was komen aenmanen.
‘Jonkvrouw! - sprak de andere persoon, nu ook Helena naderende - Jonkvrouw! Het is schoon van uwentwege, dat gy, als een engel des hemels, de pynen wilt lenigen van hen, die voor hun Vaderland lyden!.... Ik ben er u uit het diepste myns harten dankbaer voor!
‘Die jongeling heeft my het leven gered! - antwoordde Helena, eerbiedig het hoofd buigende. De man, die tot haer gesproken had, was Vonck!...
| |
| |
Vonck, die door Godes vinger was aengewezen, als de Belg, die zyn Vaderland van de vreemde dwingelandy moest bevryden!..... Vonck, die toen een groot getal zyner landgenooten nog vreesden, dat de Belg niet magtig genoeg was om tegen een volk, zoo groot als de Oostenrykers, voor zyne vryheid met voordeel te kunnen stryden, - dan reeds durfde beweren, dat de Vlamingen nog genoeg van den moed hunner voorvaderen geërfd hadden, om zelfs, zonder eenige vreemde hulp, de plaets te herwinnen, welke hun op den aerdbodem, als een vry volk toekomt!...... Vonck die steeds werkte om allen gelukkig en vry te doen worden; die niet slechts wilde dat het volk tegen de dwingelanden stryden zoude, maer dat ook, na de overwinning, iedereen, van den ryksten tot den armsten, de voordeelen der vryheid zoude genieten. - Vonck, die nogtans, helaes! later, gelyk zoo vele andere helden, op Belgiës grond moest ondervinden, dat in eene omwenteling de edelmoedigheid en de volksliefde, gewoonlyk door lage baetzucht en ydele eigenliefde overrompeld en vertrapt worden.
De volksvriend had gedurende dien ganschen dag alle de wyken der stad doorloopen, vergezeld van den priester, dien wy reeds kennen; overal had hy als een voorzigtige veldheer, geheime bevelen
| |
| |
en inlichtingen gegeven. Toen zy tot voor de brandende wooning des priesters gekomen waren, was deze, aenstonds aen zyne zuster denkende, binnen gesprongen. Vonck, door medelyden ontroerd, by het zien van den angst zyns vriends, had hem gevolgd, om in de opzoekingen behulpzaem te zyn of hem in zyne smart te vertroosten, indien het noodig ware.
Men verbeeldde zich de verwondering dier mannen, toen zy zagen, dat de jongeling, by welken Helena knielde, de Zoon des Volks was.
Vonck was reeds naest Albrecht geknield, en die groote man onderzocht met de teederste omzigtigheid de wonden des werkmans; eene strael van ware vreugd verscheen zelfs op zyn aengezigt, by het uitspreken der volgende woorden:
‘Gode zy geloofd! er is nog hoop; die jongeling kan nog gered worden!...... En gy, jonkvrouw! - sprak hy, zich tot Helena wendende, - gy hebt eene onschatbare dienst aen ons Vaderland bewezen; want die jongeling, dien gy door uwe zorgen misschien het leven behouden hebt, heeft heden getoond, dat België veel, zeer veel van hem mag verwachten....... Hy heeft slechts te spreken om het volk gewapend te doen opstaen! Hem zal de menigte met geestdrift in het gevecht tegen de Oostenrykers navolgen......... Een der heerlykste
| |
| |
plaetsen is hem bewaerd in het leger der vrywilligers die wy zullen oproepen.
Die woorden moesten wel zoet Helena's oor streelen; want waer is de vrouw die zich van vreugde niet verrukt gevoelt, wanneer zy hoort verzekeren, dat de man, die door haer bemind wordt, glansryk door edelmoed en dapperheid heeft uitgemunt?...... En hy, die met zoo veel lof van Helena's beminde sprak, was Vonck! - Vonck, volgens haer oordeel de grootste, de eerbiedwaerdigste man van België!....... O, het meisje kon nog, gedurende één oogenblik zich zalig van liefde droomen; - maer, helaes! al te ras kwam weder de wanhopige gedachte: ‘Ik ben toch eene non! ik mag noch beminnen, noch bemind worden!’ - en die herinnering was haer pynlyker dan een messteek in haer hart zyn kon.
Een oogenblik liet Helena het hoofd moedeloos op hare borst hellen, zy had eenen pynlyken zucht verkropt en de armen ontzenuwd nevens haer ligchaem laten hangen, als waren alle hare krachten door de smart vernietigd; doch eindelyk werd het meisje uit die hartverplettende neêrslagtigheid opgewekt door de woorden van Vonck, die opmerkende dat men den gewonden jongeling niet langer in dien tuin mogt laten liggen, zyne eigene wooning tot tydelyke verblyfplaets aenbood, ver- | |
| |
mits het huis des priesters gansch was afgebrand.
Dit voorstel werd door Helena's broeder met dankbaerheid aengenomen. Hy ligtte Albrecht op, en door Vonck geholpen, droeg hy den gewonden, over de nog rookende puinen van het huis naer buiten. Aen de deur gekomen zynde, werden zy het ligchaem van den graef Van Rammeveld gewaer; de jonge edelman was dáér blyven liggen sedert de Oostenrykers hem gewond hadden, toen hy in het brandende huis wilde dringen, om Helena ter hulp te snellen. Het meisje had uit het venster Van Rammeveld's pooging kunnen gadeslaen, en maekte dus bekend welke regten die graef op hare dankbaerheid gewonnen had. Vonck, daerenboven, begreep hoe voordeelig het zyn zoude indien de magtige edelman ten voordeele der volksparty kon gewonnen worden; hy stelde voor, dat men Van Rammeveld ook naer zyne wooning zoude overdragen.
Eenige oogenblikken later lagen de graef en de werkman, in de wooning van Vonck, naest elkander. Helena zat by hunne sponden te waken....
Buiten hoorde men nog altoos den oproer in de verte voortwoelen. Doch de bulderingen des geschuts werden hoe langer hoe zeldzamer. Vreugde kreten werden alom in Brussels straten aengeheven: de vryheid was by hare wederkomst in het
| |
| |
Vaderland der Belgen, met den vurigsten geestdrift gegroet en toegejuicht!.....
Maer helaes! door hoe vele klagten werden die vreugde schreeuwen onderbroken!...... Hoe veel lyden moest de overwinning kosten!.....
Lezer! ziet gy dáér, die schreijende kinderen, ginds die droevige vrouwen, hier die wankelende ouderlingen?..... Ach! het zyn allen ongelukkigen, die tusschen de lyken en de gewonden eenen geliefden vader, eenen dierbaren echtgenoot, of eenen zoon, de steun huns ouderdoms, opzoeken!
Ziet gy dit meisje, dat zoo angstig tusschen die droevigen dwaelt?..... Het is Maria, die in de straten haren Albrecht zoekt; zy ook hoopt nog in tyds te komen, om hem misschien door hare zorgen aen den dood te onttrekken!.... En dáér! ziet gy die kinderen, dáér, nevens dat bloedige lyk, weenende en met zamengevouwen handjes, op hunne knieën zitten? hoort gy hoe hunne flauwe stemmekens gebeden voor den overledene murmelen? Lezer! Dit lyk was hun vader!..... Ziet gy die man, ginds, tusschen de armen eener vrouw stuiptrekkende sterven? verstaet gy die woorden, welke byna onverstaenbaer op zyne met schuim bedekte lippen vergaen? Ach! het zyn woorden, met welke die man stervende zyne kinderen aen zyne echtgenoote nog beveelt!...... Lezer! wendt
| |
| |
het hoofd niet om! vlugt die smart kreten niet!.... Zie!.... Zie, hoe wanhopig die uitgeleefde gryzaerd het lyk van eenen zoon aen zyne borst drukt! Hoe de smart nog tranen in zyne flauwe oogen verschynen doet!..... Zie! Hoor! want gy moet leeren wat al lyden na eenen oproer volgt; gy moet zien hoe duer de vryheid door het volk moet gekocht worden!...... Schouw rond, want ik wil u de lage zielen, die om eene schandige eigenbaet te voldoen alle die opofferingen nutteloos maken, doen vervloeken!..... Lezer! mengen wy ons nog eenige oogenblikken tusschen dit volk; hooren wy hoe sommigen, stervende zich nog verheugen, omdat zy gelooven de Vryheid des Vaderlands door hunnen dood gewonnen te hebben!....... En, bidden wy dan te zamen, opdat God geve dat het lyden dier martelaren niet te vergeefs zy!.....
|
|
Auteursrechtvrij