| |
| |
| |
IX.
Cesar had aen zyn leger niet een oogenblik rust gegeven. Uit den stryd terug gekeerd, waren de legioenen onmiddelyk in werking gesteld, om den voortgang des brands in hun kamp te beletten. Vooral was die arbeid druk en levendig op het punt, waer de veldheer in persoon het overzicht had genomen.
Hy stond op eenigen afstand van eenen houten toren, aen welkers voet de vlammen slingerend knaegden, en in welkers balken de verteerende kronkelingen van het vuer reeds diepe groeven van zwarte koolassche
| |
| |
hadden na gelaten. Zoo hoog was dit gebouw, dat de vreemdelingen, na het tot op de helling des bergs te hebben voortgerold, van op de tinne des torens, door het nederlaten van valbruggen, het hoogste van den verschansingsmuer der Belgen moesten bereiken; zoo zwaer en groot was het, als hadden de vyanden voor de toekomende eeuwen een gedenkteeken van hunnen noodlottigen doortogt willen nalaten. Het reuzengewrocht kraekte onder de omknelling des vuers; het scheen in de flikkering der vlammen op zyne grondvesten te wankelen; elk oogenblik dreigde het, door zyne instorting, de honderde menschen te verpletten, welke er langs alle kanten tegen op klouterden, om poogingen tot het uitdooven van den brand aen te wenden.
Van al de Romeinsche werken had die zware toren het meest den Belgen verbaesd. Zy begrepen nog niet, hoe het mogelyk zyn zou hem tot onder hunnen muer te brengen; maer Cesar, de wetten der werktuigenkunde meester zynde, stelde in het behoud van dit gebouw zulk belang, dat hy zich niet verwyderde, zoo lang het gevaer van den val bestaen bleef.
In het beslissende uer van den storm zou die toren dienen om, van zyne hoogte, na willekeur steenen, pylen, allerhande moordtuig of stroomen van krygslieden, tot over den belgischen muer in de stad te werpen.
Cesar's stem en gebaren moedigden de blusschende
| |
| |
soldaten aen, tot dat men eindelyk het vuer meester werd. Onmiddelyk gaf hy bevel de noodige werken te beginnen om de sporen der schade te doen verdwynen.
Terwyl men aen andere kanten van het kamp de brandende tenten nog wegscheurde, om de voortplanting der vlammen te beletten, terwyl men op eenigen afstand, alles nog neerhakte, wat het voortloopende vuer eenige voedingsstof hadde kunnen aenbieden, was men op de plaets, waer Cesar stond, reeds bezig met herstellende timmeringen.
Het yzer der zagen kraschtte in het half verkoolde hout; nieuwe balken werden aengeslepen; de galm der hamerslagen op het yzer verkondigde dat Cesar geboden had - en dat alles hem gehoorzaemde!
Nu droeg zyn peerd hem, tusschen de puinen en de werkende soldaten, het kamp rond. Hier sprak hy een woord; daer gaf hy een teeken; overal verdubbelde onder zyne oogen de vlyt; overal werd hy met de geestdriftigste heilkreten begroet. De toejuichingen, door de romeinsche soldaten op zynen voorbygang aengeheven, volgden hem, tot dat hy eindelyk terug keerde in zyne tent, boven welke men de purperen vlag had laten wapperen, die op het verblyf der romeinsche veldheeren slechts geheschen werd om een gevecht aen te kondigen.
Niet zoo dra was de zyden voorhang der tent achter Cesar neergevallen of zyne houding veranderde. Zor- | |
| |
geloos, byna verwyfd, wierp hy zich op eene dier prachtige rustbedden, waerop de Romeinen, zelfs gedurende hunne gastmalen, aen tafel, zich uitstrekten.
Daer, in Cesars verblyfplaets, kon men met den eersten oogslag oordeelen, dat de veldheer zich niet gebonden dacht door de wetten, welke de pracht en de streelingen der zinnen, vroeger, uit de legerkampen van het oude Roomen hadden verbannen. De lucht binnen de tent werd gebalsemd door de welriekendste kruiden van het Oogsten, die op kostbare reukvaten, aen beide kanten van den ingang, eenen ligten rook opwaerts zonden. De roozenkleurige weerglans van het doek verspreidde eene zachte, rustige schaduw over de voorwerpen, welke van stilte en wellust deed droomen. Marmeren vrouwenbeelden, meesterstukken uit het roemryke Athenen ontroofd, vertoonden door hunne wulpsche houdingen, in het diepste der tent, al de kenteekens van de zuidersche schoonheid. Wapens, met glinsterende edelgesteenten van verschillende kleuren bezet, lagen op de tafel, welke uit cieterhout was gebeeldhouwd, en met de kundigste elpen en zilveren verciersels was ingelegd. Tusschen het flonkerende stael en het goud dier wapens zag men eenige vellen perkament; - het waren de handschriften, waerin Cesar met eigene hand de geschiedenis zyner oorlogen aenteekende. Die schriften zyn tot ons gekomen; zy hebben Cesar niet slechts als krygsman, maer als schryver en denker, door de eeuwen heen, beroemd doen worden.
| |
| |
De Romein lag in rustende houding achterover; maer op zyn breed en kael voorhoofd was er eene ligte plooi gekomen. Mymerend sloot hy eenige oogenblikken de oogen en in den bleeken, schynbaer kwynenden man, zou geen vreemdeling den held erkend hebben, die onder zynen yzeren wil millioenen en millioenen menschen deed buigen, wat meer is, die zichzelven zoo ver had overwonnen, dat hy, hoe ook de stormen der natuer of der vyanden rond hem gierden, meermalen drie dagen bleef, zonder van zyn peerd af te stappen, wanneer het de uitvoering gold der eerzuchtige plannen, die in zyn brein waren gevormd. Nu verzonk hy allengs in diepe overweging.
‘Roomen! - mompelde hy - Roomen! wie uw meester wordt zal de meester der wereld zyn!... In al uwe pracht en grootheid behoort gy, van nu af, aen hem, die het meest uwe schande betalen zal; want uw dorst naer goud, naer feesten, naer wellusten, naer overheersching, wordt onverzaedbaer - en die brandende dorst moet u afteeren, moet u onmagtig in de handen van eenen meester werpen!... Ook zyt gy eene prooi, welke van nu af betwist wordt!... Roomen, gy hebt kinderen, die groot genoeg zyn, en aen wien het den moed niet mangelt, om over hunne moeder te heerschen!... Cesar wil de uitverkorene zyn; daerom zal hy uwe ontzenuwende driften streelen!... En indien Roomen aen Cesar betwist wordt,
| |
| |
heeft hy een leger, dat niet slechts lauweren om het hoofd des veldheers vlecht, maer dat zyne zweerden in de balans zou werpen, wanneer het geluk van Cesar gewogen wierd... Gy beseft niet, Roomen, dat die volken, welke men in uwen naem onderwerpt, die Belgen, die Gallen, die Germanen, zoo krachtig en zoo onverschrokken, in de handen van Cesar eene magt zullen worden, waermede hy alles voor hem moet doen knielen!... Gy maekt andere volken tot slaef en uwe eigene legers verheffen den toekomenden meester onder wien gy bukken zult! Gy smeedt ten koste van uw kloed uwe eigene ketenen! Want Cesar zal keizer van Roomen zyn!... Dat is het doel, waerheen zyn blik is gevestigd!
In die gedachten werd hy gestoord door een kind, dat binnen de tent kwam, en met een stalen kistjen in de hand, aen zyne voeten ging knielen. Die kleine knaep, welke niet meer dan twaelf jaren tellen kon, was zwartkleurig van huid en de wolachtige hairen der moorsche stammen kroezelden op zyn hoofd. Ofschoon slechts een slaef, droeg hy eene ryke kleeding van blauwe zyde, welke in smaekvolle ploeijen hem rond de lenden was gegord en tot aen zyne knien daelde. Onder dit kleed vertoonden zich de levendigste, schoonste lichaemsvormen, welke men in de zuiderste stammen bewonderen kan. De gitzwarte, flikkerende oogen van den kleinen jongen verhieven zich tot den
| |
| |
meester, met eene uitdrukking, waerin vrees, eerbied en te gelyker tyde verkleefdheid uitblonken. Toen hy het stalen kistje opende, en hy snoeren van de blankste peerlen, kroonen van edelgesteenten, stroomen van lichtvolle diamanten, hem zag tegen glansen, opende hy den mond, om al die kostbaerheden toe te lachen, eene dubbele rei van tanden toonende, zoo zilverwit, byna zoo helder, als de reinste dier glinsterendste peerlen.
Het lieve, moorsche kind, hoe gehoorzamend het ook tot zynen meester opzag, verwekte nogtans wrevel door het stooren der overwegingen van den veldheer; want Cesar strekte den voet uit en baldadig stampte hy de kleinooden uit de handen des jongen slaefs. De knaep bleef knielend, zonder zich te durven verroeren; doch, de lach verdween van zyn aenzicht, om door eenen zweem van zachte droefgeestigheid vervangen te worden, die, van nu af, meer dan de blydschap, aen zyne jonge, zwarte gelaetstrekken scheen passen.
Het gerinkel der steenen, de metalen klank der gouden cieraden, welke over den grond rolden, bragten Cesar tot zichzelven.
‘O! ik had vergeten!... Die belgische vrouw is schoon! - riep hy uit, door een teeken den slaef gebiedende de kostbare voorwerpen weder te verzamelen.
Het kind knikte het hoofd: de kleine kon niet spreken;
| |
| |
want de spraek was hem door het uitsnyden der tong ontnomen geworden. De kooplieden, van welke hy door Cesar gekocht was, hadden met de verzekering van een gedurig stilzwygen zyne geldelyke weerde willen verhoogen voor den vertrouwelyken dienst, waer toe men hem bestemd had. De Romeinen - nu nog zoo magtig, later zoo eerloos en zoo schandig onderdrukt - beschouwden de slaven, welke zy uit overwonnene volken trokken, niet meer dan lastdieren, welke men na willekeur gebruiken, mishandelen, dooden mogt, volgens de belangen, of volgens het vermaek des meesters!
Terwyl de ongelukkige kleine slaef gehoorzaemde, hoorde men aen den ingang der tent het wachtwoord herhalen, dat den toegang moest doen verleenen. Eenigen tyd daer na, toen de voorhang was opgeligt, zag men eenen man, die daer stond, met de armen op den rug gebonden, en met de oogen ten gronde geslaen. Een romeinsch officier maekte den veldheer bekend dat die gevangen, welke men ongekwetst op het slagveld had gevonden, beweerde tot Cesar te moeten spreken.
‘Niet gekwetst en gevangen! Een lafaerd! - zegde de Romein; doch hy stemde er in toe dat de geboeide werd binnen geleid.
‘Uw volk is een hardnekkig ras - sprak Cesar zonder zich te geweerdigen het hoofd van de zyden
| |
| |
kussens op te ligten - hoe komt het dat gy, ongewond, in de handen myner krygslieden zyt?
‘Ik hoor niet in deze streken t' huis - antwoordde eene indringende, vrouwelyke stem - Myn volk dient het magtige Roomen en is gelukkig door Cesar beschermd te worden. Ik ben een Gal.
‘De Gallen even min als de Belgen plagten lafaerden te zyn. Zy hebben zich verdedigd - en het is geene schande onder de magt van Roomen te vallen.... Gy, gy hebt het regt niet te zeggen dat gy aen een volk toehoort; gy zyt slechts een lafaerd!
De gevangen werd bleek en beefde.
‘Wat deed iemand als gy in het leger myner vyanden? - vroeg Cesar met verachting.
‘Ik heb de eer een uwer gehoorzaemste dienaren te zyn - was het antwoord - Myn naem is Vertiko.
‘Vertiko! - er kwam een nydige gryns om de lippen van Cesar, terwyl hy, nu eerst, zynen stalen blik op den gevangen rigtte. Hy deed een teeken opdat de wachten zich verwyderen zouden.
‘Ik heb u betaeld om Roomen te dienen - zegde de veldheer toen allen, behalve den kleinen slaet vertrokken waren - Gy hebt eene belofte gedaen en zy is niet volbragt geworden. Myne krygers hebben het teeken gewacht, dat gy hun geven moest. Een gedeelte des kamps is verbrand. Er is bloed in myn leger dat wraek tegen u roept! Geef rekening!
| |
| |
De verrader begreep dat den kouden toorn, die in Cesars borst opkwam, verschrikkelyk kon zyn; hy opende den mond om te antwoorden, en stamelde:
‘Ik kon het niet!... De Belgen hebben my gedwongen hen te volgen... Het was my onmogelyk u den juisten tyd van den uitval te doen kennen.
‘Gy kondet niet! Wie zich ten dienste van Roomen stelt moet kunnen of zyne onmagt boeten!... Myne officieren hebben op u betrouwd. Gy zyt schuld dat zy gefeild hebben. Bereid u tot den dood die eenen dubbelen verrader toekomt. - Vertrek!
Cesar liet zich op zyn rustbed achterover vallen, zoo kalm, zoo onverschillig, als hadde hy geen doodsvonnis uitgesproken.
De veroordeelde ging niet: - hy bleef staen, als versteend.
Na eenigen tyd scheen de Romein die voortdurende tegenwoordigheid des lafaerds eerst op te merken, hy wees den ingang der tent aen, en zegde:
‘Ga!... Ik heb gesproken!
De vrees, die Vertiko beving, deed zyn lichaem stuiptrekkend en zyn aenzicht van doodskleur afschuwelyk worden. De opengespalkte oogen vestigde hy met verstomming van schrik op den veldheer. - Hy voelde als het ware de grond onder hem verdwynen, zonder eenen stap voor, of achterwaerts te durven zetten. Eindelyk viel hy op zyne knien; strekte van verre de armen uit, en smeekte:
| |
| |
‘Vergiffenis! Sterven!... Ach! wat zou de dood van de nederigste zyner slaven aen mynen meester baten!... Sterven!... Ik hoorde immers geheel en gansch aen Roomen, aen Cesar toe - en het is Cesar die my veroordeelt!
De Romein wendde het hoofd niet, om hem aen te zien: doch Vertiko ging snikkend voort:
‘Heb erbarming!... Ik hadde nog zoo veel diensten kunnen bewyzen!... Ik wil myn leven koopen!.... O, ik haet, ik vervloek uwe vyanden.
‘Gy hebt gevraegd my te spreken. Wat hebt gy voor uw leven aen te bieden? -
‘Geld.... Ik heb een weinig goud kunnen verzamelen.
De Romein haelde met minachtig de schouders op.
‘Veel, ik heb veel goud!... Maer ik wil niet sterven!
‘Cesar weet den loon des verraeds te besteden; hy ontvangt hem niet! - antwoordde de veldheer; want hy was van gedachte dat men de verradery gebruikt, maer dat men den verrader als eene slang vertrappen mag.
Vertiko weende van wanhoop, terwyl hy op zyne knien voorwaerts kroop.
‘Ach!... ik weet niet wat ik geven kan!... Gebied!... Wat zal ik doen?... Alles!... Indien ik slechts niet sterven moet!
| |
| |
Waerschynlyk kwamen er gedachten van eenen gansch anderen aerd door het hoofd des Romeins, terwyl Vertiko om vergiffenis bad; want hy vroeg:
‘Kent gy de belgische priesterin, welke dezen morgen op het slagveld is verschenen?
‘Ik ken haer!
‘Welnu, dan kunt gy uw leven verdienen!
Vertiko zag Cesar aen met eenen glim van hoop in de oogen, van die uiterste, pynvolle hoop, welke den drenkeling zich aen een stroohalm boven den afgrond doet vastklampen,
Wat verlangt uwe Grootheid van haer? - vroeg hy, aen niets dan aen zyne eigene redding denkendende: In een hart vuig en laf kan de liefde zelf niets dan een onedel gevoel zyn.
‘Ik wil haer in myn kamp zien!
‘De overwinning zal haer weldra in uwe handen leveren.
‘Het is heden, ten laetsten morgen, dat ik haer zal spreken! - antwoordde Cesar van ongeduld, de wenkbrauwen fronsende.
‘Hoe is dit mogelyk?
‘Gy moet in de stad terug keeren. Myne wachten zullen bevel hebben u niet te zien.
‘Maer indien het volk ginds vermoedens tegen my heeft opgevat?
‘Dat is uwe zaek... Gy zult die vrouw eene bood- | |
| |
schap van mynent wege brengen... zy moet u volgen!
‘Die vrouw is onder de bescherming van iemand die haer niet zal laten ontvoeren.
‘En wie is hy, die het uitwerken van mynen wil onmogelyk zou maken.
‘Iemand die door haer bemint wordt en die magtig tusschen het belegerde volk is: Siegfried, de laetste overgeblevene zoon van den nervierschen vorst Boduognat.
‘Een zoon van Boduognat! - en Cesar sprong van het rustbed op - Een zoon van Boduognat tusschen dat volk!... en die vrouw bemint hem!... zyt gy daer zeker van?
‘Dezen morgen hebt gy hem aen de spits der benden gezien, welke den uitval durfden wagen. Hy was hun Opperhoofd.
Cesar stapte door drift vervoerd in de tent heen en weder.
‘Ik had de weduwe van Boduognat in myne magt - sprak hy tot zich zelven - Het was slechts eene vrouw, die ik als bewys der bloedige overwinning vertoonen kon; - nu zal een man, een kryger van vorstelyken bloede, een zoon van Boduognat, aen Cesar's zegewagen gespannen zyn, wanneer den luisteryken intrede van Cesar, na zyne overwinningen, binnen Roomen gevierd wordt!... Ik zal het romeinsche volk toonen wat mannen het zyn, die door my werden
| |
| |
verslagen. Indien ik de Romeinen ken, zullen zy myne feesten van zegeprael zoo veel toejuichen, omdat ik hunne nieuwsgierigheid voldoe, door de moeder en den zoon geboeid als levende blyken myner magt ten tooneele te geven, dan omdat ik het gebied der roomsche adelaren heb uitgebreid!...
‘Maer indien hy stierve! - en Cesar stond stil - De zoon van Boduognat is van eenen bloede, dat zich niet gevangen geeft!... Myn zegeprael te Roomen zou onvolmaekt blyven!.... Hy zou te Roomen voor den overwinnaer zyns volks niet knielen!... Ik moet hem nogtans ter myner beschikking krygen...
Daer de romeinsche veldheer de vuisten van gramschap toewrong, had de bespieder op het aenzicht des meesters gelezen wat er in zyn hart omging. Na mate de vrees des doods zich verwyderde, begonnen ook de driften en het besef van den toestand in Vertiko te herleven. Hy overwoog wat Cesar hem geboden had en zyn hart kromp in een van nyd, by de gedachte Hilda in de handen des Romeins te moeten overleveren. Weldra was zyn plan gevormd: de booswicht wilde poogingen aenwenden om de aendacht des veldheers van de jonge priesterin af te wenden; hy zegde:
‘Indien het my tot taek wierd opgelegd, zou ik Siegfried, de zoon van Boduognat, in deze tent brengen, zoo onmagtig als een lam, dat men ter slagting leidt.
| |
| |
‘Gy?
‘De weduwe van den Nervier, de moeder des jongelings is in uw kamp.
‘Dan?
‘Eene wolvin kan gebruikt worden om den jongen wolf in de klem te trekken.
Zoo boosaerdig slim was de uitdrukking van het gelaet des verraders, dat Cesar met belangstellende opmerking hem begon aen te zien. De Romein wierp den kleinen zwarten slaef eenen dolk toe, gebiedende:
‘Snyd de boeien van dien man los!
Dit gedaen zynde, wendde Cesar zich op nieuw tot Vertiko en zegde:
‘Ik vraeg niet hoe gy uw plan zult uitvoeren.... Herinnert u, dat zoo groot de magt van Cesar is, om te straffen, zoo breed ook kan zyne grootmoedigheid zyn, om te beloonen... Tracht te gelukken... Die kleine slaef zal u het verblyf der slavinnen toonen. En vermits ik u helpen wil, zult gy alvorens te vertrekken van mynentwege met eene boodschap voor de opperhoofden van het belegerde volk belast worden. Gy zyt slim genoeg om te zeggen, dat ik u gedwongen heb die zending aen te nemen. Dat kan u een middel zyn om in de stad weder ontvangen te worden. Wanneer de zoon van Boduognat hier is, komt gy het loon vragen.
‘Gy hebt my eene belgische vrouw naer verkiezing tot slavin beloofd.
| |
| |
‘Die zult gy hebben!...
Cesar gaf aen het moorsche kind de noodige bevelen. De bespieder verhaeste zich de tent te verlaten; hy had reeds den voorhang opgeheven, toen de Romein hem terug riep, en zegde:
‘Gy vergeet dat ik u met eene boodschap voor de belgische priesterin belasten wil! - Hy nam een vel van het perkament, waerop zyne gedenkschriften werden aengeteekend; schreef eenige regelen in de tael der Druieden, welke door hem was aengeleerd; dan overhandigde hy den lafaerd dit blad, en hy wierp hem eenen hoofdband van goud en peerlen, dien hy uit het kistjen der kleinooden nam, voor de voeten, spottende:
‘Aen de priesteres! Aen de schoonste myner vyandinnen!
Wel onuitrukbaer diep moest de koortstige drift, dien door Vertiko liefde genoemd werd, wortels in zyne borst hebben geschoten; want, toen hy zag, dat zyn lage list om Cesars aendacht af te wenden, niet gelukt was, kwam er als eene bloedstrael van gramschap voor zyne oogen. Hy bukte zich om het gouden cieraed op te nemen; doch zyne oogen gloeiden als die eens tygers, en bleven op den dolk gevestigd, dien door het kind gebruikt was om zyne boeijen los te snyden. Nogtans toen Vertiko den scherpen blik van Cesar ontmoette, wanneer hy tot hem durfde opzien, voelde de lafaerd zich op eens weder klein en
| |
| |
onmagtig. Hy boog zich nog dieper; verborg het perkement en den kostbaren diadeem tusschen zyne kleederen - en vertrok, om de moeder van Siegfried te gaen zoeken.
|
|