|
| |
| |
| |
II.
De volgende morgen vroeg, zat de koopman Devries, Eliza's vader, op zyn kantoor, lang voor zyne klerken waren gekomen.
Hy was gebogen over een groot kantoor-boek, dat voor hem op den lessenaer lag geöpend.
De oude koopman berekende tot welke som de bruidschat beloopen kon, dien hy aen zyne dochter ten huwelyk zou mede geven.
Hy had, den avond te voren, een briefje ontvangen, dat luidde als volgt:
‘De Baron van Teck biedt den heere Devries zyne beste groeten, en zal de eer hebben hem morgen
| |
| |
te bezoeken, om over familie zaken te spreken.’
Mynheer Devries wist zeer wel wat dit briefje beteekende.
Hy had de liefde van zyn kind gekend, van de eerste dagen dat dit gevoel in haer was ontstaen.
Hendrik en Eliza beminden zoo gulhartig, zoo geheel en gansch, dat het minst ervaren oog tot in het diepste hunner ziel kon lezen.
En Mynheer Devries was niet onervaren. Integendeel.
Diepe rimpels in zyn verheven voorhoofd getuigden dat hy zich in gelegendheden had bevonden om de wereld van uit verschillende oogpunten te beöordeelen. Over gansch zyn aenzicht lag iets ernstig en zacht, waer uit men raden kon dat de man veel had gezien, veel had geleden, veel geworsteld.
Ofschoon zyne vaderlyke ziel haer verheugd had Eliza door Hendrik te zien beminnen; ofschoon de herleving van zyn kind door hem aen den invloed der liefde werd toegekend; ofschoon hy zyn bloed zou hebben opgeöfferd om Eliza gelukkig te maken - toch, terwyl hy de cyfers optelde, kwam allengs in zyne oogen iets somber. Hy wrong de vuisten toe met een pynlyk geweld, dat aen verwyt en zelfs aen gramschap geleek.
Eindelyk sloeg hy het kantoor-boek toe met smart en walg.
| |
| |
‘Het zal myne schuld zyn zoo dit huwelyk mislukt! - mompelde de grysaerd, en het rood der schaemte klom tot op zyn gerimpeld voorhoofd - Wat zou er van Eliza geworden!... Lyden... verkwynen... sterven misschien!...
En het aenzicht met de handen bedekkende, liet hy het hoofd op de borst zakken.
De koopman wist dat de adelyke familie van Teck geene fortuin bezat. Integendeel, de eigendommen er van waren tot meer dan hunne weerde door schuldbekentenissen belast geworden, en de oude Baron zou waerschynlyk de dochter eens koopmans niet tot bruid voor zynen zoon hebben verlangd, indien hy niet veronderstelde dat die koopman over groote schatten beschikken kon.
De edellieden houden wel aen het verouderd voorregt der geboorte; maer toch, het goud is de God der eeuw, en bankbrieven hebben dikwyls - zelfs in de oogen van Barons - meer weerde dan brieven van adeldom.
Zulks wist Mynheer Devries.
Maer de koopman vreesde dat de huwelyks-gift niet voldoende zou worden geöordeeld. Ongelukkig was zyne fortuin sedert eenigen tyd grootelyks verminderd, uit oorzaken die hy niet mogt bekend maken.
Er bestond een geheim in zyn leven, dat hem het voorhoofd deed gloeden van schaemte.
Daerom had hy in het kantoor-boek alles, alles op- | |
| |
geteld wat hy bezat. Toch moest de eigendom, die hem over bleef, niet zoo zeer te verachten zyn; want na lange overweging, scheen eene strael van betrouwen, van hoop, in zyne ziel terug te keeren.
De uitgestrektheid der opoffering, tot welke hy had besloten, gaf hem misschien de voldoening der edelmoedigheid; - reeds kwam een glimlach op het eerbiedwekkende gelaet des ouderlings; - toen hy, op eens, met afgryzen, zich in zynen lederen zetel achter uit wierp, en geweld doen moest om eenen schreeuw van schrik in te houden.
Aen het venster, waer tegen de lessenaer was geplaetst, vertoonde zich het hoofd van iemand, wiens flikkerende, gryze oogen met duivelsche spotterny den koopman schenen te bespieden.
‘Goeden dag, lieve heer Devries! - zegde de nieuw gekomene met heessche, en toch fleemende stem, toen hy een oogenblik later het kantoor binnen trad - Hoe gaet het met mynen besten vriend?
‘Dag, Ward - antwoordde Eliza's vader, zonder tot den bezoeker op te zien.
En inderdaed het was niet aengenaem hem te beschouwen. Ward droeg op het gelaet byna al de kenteekens van verslensing, die door de gezamentlyke werking van den ouderdom en de ondeugd op menschelyke wezenstrekken kunnen gedrukt worden.
Fletsch en walgelyk hing er over de hoekige beenderen
| |
| |
eene huid, met onregelmatige, getrokkene rimpels doorkerfd. Alle vleesch scheen van dit gelaet te zyn verdwenen, uitgenomen onder de oogen, waer gezwollene, purperkleurige diktens al te duidelyk betoonden dat de man, niet tegenstaende zynen gevorderden ouderdom, in slemperyen en grof zinnelyk genot zich uitputte. De vuile geelachtige kleur van het voorhoofd scheen de uitwaseming der onreine gedachten, die zonder verpoozing er onder moesten gebroeid worden. De kleur, de rimpels, de verslensing, waren des te meer terug stootend, daer Ward de gewoonte had aengenomen, de bleeke lippen tot eenen onophoudelyken grimlach te trekken, ten einde eene dubbele rei tanden te laten glinsteren, veel te hagelwit en veel te regelmatig om van den eersten tot den laetsten, niet even valsch te zyn, als de zwarte hairen der pruik, die hem den schedel bedekte.
‘Ik ben zeker dat myn vriend Devries zoo vroeg, in den morgend, zich aen myn bezoek niet verwachtte? - vroeg Ward met tergende beleefdheid.
‘Ik beken...
‘Dat de genoegelyke uitdrukking, die op uw aenzicht was, toen ik door het venster zag, er niet om mynent wille op was gekomen.
‘Gy begrypt dat zekere herinneringen door uwe tegenwoordigheid in my worden opgewekt.
‘Bah! - de lach des bezoekers werd wanluidend -
| |
| |
Wat voorby is, blyft voorby!... Het is niet om over het verledene te spreken dat ik de eer heb u goeden morgend te komen wenschen.
‘Wat verlangt gy? - vroeg Devries, die op gloedende kolen scheen te zitten.
‘Verlangen!... Foei!... Ge vreest altoos dat ik u iets ga vragen. Dat is niet braef jegens eenen ouden vriend.
Ward, die zich in eenen zetel had neêr gezet, drukte op de laetste woorden met boosaerdig inzicht.
Die oude vriendschap, waer van hy gewaegde, moest hem eene schrikkelyke magt op den koopman geven; want de toon die hy nam, deed Devries het hoofd oprigten en den bezoeker aenstaren, zoo als men den beul moet bezien die nyptangen in orde brengt om u ten bloede te martelen.
‘Ziet ge! - ging Ward voort, de beenen over elkander kruisende, ten teeken dat hy zyn gemak nam en niet spoedig wilde vertrekken - Gy die thans als een voorbeeld van deugd en eer wordt geroemd, indien gy u dezen nacht met my in gezelschap had bevonden, op myn woord van eer, ik geloof dat ge uwe tegenwoordige gestrengheid zoudt vergeten hebben, om slechts de blyde dwaesheid onzer jonge jaren te gedenken.
‘Maer...
‘ô, Laet my u dat vertellen!... Wy waren een tiental
| |
| |
woeste, jonge knapen..... Ik zeg jong; en ik maek geene uitzondering voor my zelve; want het hart, het hart is nog altoos zoo onstuimig als toen ik u leerde kennen... Wy waren toen beide ongeveer twintig jaren, niet waer, Mynheer Devries?...
Hy zweeg een oogenblik om het antwoord te wachten. Eliza's vader bleef roerloos en zwygend.
‘Het was dan feest dezen nacht! - ging Ward voort, ziende dat de oude koopman niet antwoordde - een echt feest!... Al de wynen die slechts goed zyn om den dorst van ordelyke menschen te laven, waren ter zyde gelaten. De Champagne alleen had de eer in ons gezelschap te blyven... Myne jonge vrienden wilden bewyzen dat ik - dien zy spottend grootvader noemen - benevens hen aen het vermaek niet zou weêr staen... Ja wel!... De Champagne, die slechts streelen kan, werd op zyne beurt ter zyde gesteld voor den Jamaïca Rhum, die brandt en verteert... De jonge heeren verbryzelden de roomers; de jonge heeren zongen, schreeuwden, tierden; de jonge heeren rolden onder de tafel!... Dat noemen ze plezier hebben!... My doet dat alles niets!... Ik heb zoo veel gedronken in myn leven, ik!... Gevoelt ge niet, vriend Devries, dat het schoon is de eer van den ouderdom zoo staende te houden?
Het was den ouden koopman onmogelyk eene beweging van walg terug te houden.
Dit gebaer ontsnapte niet aen de opmerkzaemheid
| |
| |
van Ward. Zyne kleine oogen werden een stond fonkelend van gramschap; doch onmiddelyk kwam de gewoone grimlach op zyn aenzicht terug, en hy ging voort:
‘Ge zult zeggen dat eigen lof stinkt!.... Maer er is eene zeer zwarte schaduw aen het tafereel!... En daer ik uwe achting niet geheel en gansch wil verlieren, heb ik begonnen met den goeden kant te laten zien... Ge moet weten dat alvorens myne jeugdige vrienden dood dronken waren, wy gespeeld, nog al voor veel geld hadden gespeeld... Ik zou moeten gedenken dat de fortuin eene vrouw is, en dat zy geerne de jonge lieden toelacht... Ook heb ik verloren... Ge weet wel dat ik behendig genoeg ben om myn geld niet kwyt te geraken, wanneer ik het niet wil... Maer ditmael was ik eerlyk... In der waerheid, het is aengenaem ter goeder trouw het goud over de tafel te zien rollen... Het geeft iemand den schyn van vorstelyke grootheid wanneer hy, lachend, de slechte kansen van het lot ondergaet... De eerlykheid is eene schoone deugd!... Denkt ge niet, Mynheer Devries, dat de voldoening eerlyk man te zyn, al was het dan slechts voor eenen nacht, niet te veel kan betaeld worden met vyf duizend franken?
‘Gy hebt vyf duizend franken verloren! - en Devries wrong smartelyk de handen te zamen. - Gy komt my dit geld vragen!
‘Ik kom over de genoegens der eerlykheid spre- | |
| |
ken... Gy weet, by ondervinding, hoe zoet het is een rein geweten te hebben, en gy zult my goeden raed geven. Behalve de som die ik dezen nacht heb verloren, zyn er eenige andere schulden ten mynen laste... Men vindt menschen die zeggen, dat het de mode is zyne schulden niet te betalen; maer ik begin te gelooven dat die mode slechts door schurken kan gevolgd worden... Zyt gy niet van myn gedacht, vriend Devries?...
‘Ter zake, Mynheer!
‘ô, Zoo haestig niet!... Laet zien hoe veel ik zou noodig hebben om volkomen deugdzaem te worden?..
Ward telde op de vingeren.
‘Vyf duizend - mompelde hy - en vyf... tien... en twee... maekt twaelf... en eenige kleinigheden, waer aen ik niet denk... zegge vyftien duizend franken... Gy weet dat de deugd nooit te duer wordt gekocht, Mynheer Devries, en ik durf wedden dat ge my die som gaet leenen!
Devries verhief het hoofd; een bliksem van verontweerdiging was door zyne oogen gevlogen.
‘Gy komt op een slecht oogenblik - antwoordde hy - ik heb juist dezen morgend de optelling gemaekt van alles wat ik nog bezit. Het schoonste gedeelte myner fortuin is reeds door u verslonden geworden. Ik heb u veel, te veel geld gegeven. Gy kunt geene schulden hebben.
| |
| |
‘Het is nogtans zoo, vriend! - antwoordde koelbloedig Ward, die zich weinig over dit begin van tegenstand scheen te bekommeren.
‘Weet gy wel vroeg Devries, de leunen van zynen zetel met de handen omklemmende - dat uwe dwingelandy onverdragelyk is?
‘Ha! indien gy het zoo opneemt... Ik meende dat een vriend, zoo als gy zyt, niets weigeren kon.
‘Ik ben beschaemd over my zelve!
Ward knikte het hoofd ten teeken van goedkeuring.
‘Gy begrypt niet wat ik zeggen wil. Ik ben beschaemd omdat ik de erfenis van myn kind in uwe braspartyen laet verzwelgen.
‘En gy hebt lust my door uwe knechten buiten de deur te doen werpen. Goed!.... Maer uw gezond oordeel en uw braef gemoed zeggen dat de armoede nog boven de schande te verkiezen is.
‘De schande!... Ja, ik weet het!... Ik heb het ongeluk gehad u te leeren kennen, toen ik nauwelyks de jongelingsjaren had bereikt... Gy hebt er u alsdan een helsch vermaek van gemaekt in myne onervare ziel kwade driften op te wekken en ze te streelen.... Gy hebt my met u in eenen draeikolk van vermaken mede gesleept... Toen myne beurs was uitgeput - de uwe was het sinds lang - hebt gy my zoo verre gebragt dat ik eene misdaed, eene lafheid beging.
‘Gy hebt gestolen!
| |
| |
‘Niemand weet het hier te lande... Wy bevonden ons toen in Spanië... En zelfs indien men het wist, de wereld zou door myn gedrag sedert veertig jaren zyn bevredigd geworden.
‘Beproef het! - de valsche tanden van Ward knetterden op elkander - Laet den sluijer vallen die uw vroeger leven bedekt en gy zult zien wat de wereld zal zeggen!... Het geld, dat gy bezit, zou u misschien kunnen troosten; maer uwe lieve dochter, uwe lieve juffer Eliza, gy vergeet haer, Mynheer Devries!... Gy vergeet dat de schande op haer zou terug vallen en de wereld haer als eene verpeste zou haten en vlugten!... Gy vergeet dat het kind verantwoordelyk is voor den vader!
‘Gy zyt een slecht mensch!
‘Ik slecht!?... Gy spot... Over vyf jaren kwam ik by toeval in deze stad. Ik was arm, tot bedelens toe arm. Myne voeten raekten door de versletene schoenen de kasseien der straet. Ik had honger, en kon het stuk brood benyden dat men eenen hond toewerpt... Zekeren namiddag zag ik - ik kon nauwelyks myne oogen gelooven - ik zag den vriend myner jonge jaren, in een prachtig rytuig gezeten; hy had schoone peerden; alles getuigde rond hem van weelde, van rykdom!... Een slecht mensch zou zich door nyd en afgunst overmeesterd gevoeld hebben!... Hy zou hebben geschreeuwd: - de man in dit rytuig, dáér, is
| |
| |
ryk; hy schynt eerbiedweerdig; welnu, die man heeft niet meer regt om geëerd te worden dan ik!... Die man is... en een slecht mensch zou het geroepen hebben, zoo luid hy kon, wat gy zyt, Mynheer Devries!
‘Ik had u als eenen straetschender doen aenhouden. Niemand zou u geloof hebben gegeven!
‘Och! de menschen hooren zoo geern kwaed van hunnen evennaeste! - de lach van Ward bragt het koude zweet op het voorhoofd des koopmans - Het zou zoo belangryk geweest zyn te vernemen dat de geëerde, deugdzame Devries eens den straetlooper Ward boezemvriend had genoemd.
‘Het is een titel van eer zich uit de vernedering, uit de schande weder te kunnen verheffen!
‘Bah! eerlyk zyn, werkzaem, volhardend, dat is niet aerdig!... Maer te hooren dat iemand, dien men tot nu toe verpligt was hoog te achten, vroeger naest Ward op de bank der beschuldiging had gezeten; te vernemen dat de vernuftige Mynheer Devries vroeger een dommerik was, die zich had laten veroordeelen, terwyl zyn vriend, verstandiger dan hy, was vry gekomen; bewyzen te krygen dat de ryke koopman zich in de kunst van geld te winnen tusschen galeiboeven had volmaekt: - dat zou zonderling hebben geklonken, dat hadde de menschen doen luisteren!
‘Ik kon antwoorden dat de zonde myner jeugd aen dwaze onervarenheid, en grootendels aen booze vrienden
| |
| |
was toe te schryven - dat er buitengewoone geesteskracht noodig is om, na de onteerende straf, eene weerdige plaets in de wereld terug te winnen - dat ik uit de gevangenis gekomen, van land tot land heb gereisd en, in het zweet myns aenschyns, de eerste stukken geld heb gewonnen, die door God zyn gezegend en tot grondslag aen myne fortuin hebben gediend.
‘De nydigaerds zouden gezegd hebben: - wat moet die Mynheer Devries toch veel menschen hebben bedrogen om zoo ryk te worden, vermits hy een dief is!
De koopman rigtte zich op, dreigend en grootsch.
‘Eens gestolen, altoos dief! - vervolgde Ward - Het vonnis alhoewel in den vreemde uitgesproken, alhoewel het u gelukt is die geschiedenis hier geheim te houden, dit vonnis bestaet niet te min... Gy moet zoo kwaed niet zien, beste vriend!... Het is u bekend dat ik een onbetwistbaer bewys kan geven!... Gy zult u pyn doen met uwe vuisten zoo hard toe te wringen, en het is onnoodig!... Het verdrag der vriendschap, tusschen ons gesloten, is immers door het yzer van den beul op uwen schouder geteekend!... dáér... Laet eens zien, als het u belieft, Mynheer Devries?... Kan men na veertig jaren het brandmerk nog onderscheiden?
Ward's vinger bleef naer den schouder van den grysaerd uitgestrekt.
| |
| |
De koopman viel in zynen zetel terug; hy bedekte zich het aenzicht met beide handen.
‘En merk wel op - ging Ward voort - dat uwe kansen sedert vyf jaren nog zyn verminderd. Men weet thans dat Ward uw vriend is, en indien het ook te weten komt dat hy eenige kleine zonden op het geweten heeft, waeraen de menschen leelyke namen geven, zal men het spreekwoord toepassen: met wien men verkeert wordt men geëerd.
Devries bleef als versteend. Ward haelde verachtend de schouders op; hy meende zynen tegenstrever volkomen te hebben verplet.
Het gevoeligste van het hart des vaders was inderdaed door de bedreiging tegen Eliza gewond geworden.
De oude koopman beminde zyn kind met eene liefde waer in al de gevoelens, al de krachten zyner ziel waren zamen getrokken. Zoo veel mogelyk van de wereld af gezonderd, had hy in de dochter, welke onder zyne zoenen was opgegroeid, gansch het geluk, gansch het doel zyns levens geplaetst. Wanneer het onteerende geheim zyner vroegere dagen al te pynlyk hem in het hart knaegde, kon den zoeten blik van het aenbedene kind, dat hem eerde en lief had, kon de zachte stem, die hem vader noemde, het verledene, om zoo te zeggen, uit wisschen. De liefde, de eerbied zyner dochter herstelden hem in het gevoel der
| |
| |
volle weerdigheid van mensch. En meer dan eens, wanneer hy in lange omhelzing haer aen de borst drukte, waren tranen van dankbaerheid hem uit de oogen gesprongen.
Devries beminde zyn kind meer dan een gelukkig mensch beseffen kan. De liefde is nooit dieper, nooit oneindiger dan wanneer zy te midden der smart ontstaet.
De geboorte van Eliza had aen hare moeder het leven gekost. Devries had slechts een jaer de liefde mogen genieten der echtgenote, aen welke hy voor zyn huwelyk, knielend, zyne geschiedenis had bekend, en die wel had willen toe stemmen in hare armen hem op te rigten. Sedert de dood dier vrouw was elk oogenblik zyns levens aen het zwakke kindje toegewyd geworden. De ziekelyke toestand, die Eliza had overvallen, de gedurige vrees van den zoeten schat te verlieren, de zorgen waer mede hy haer omringde, dit alles had het vaderlyke gevoel duizendvoudig verteederd.
En thans - dat de blos der gezondheid, der jeugd, hare schoonheid was komen voltoeijen, dat de vreugd der liefde uit hare blauwe oogen de toekomst tegenlachte en zyn vaderlyke hoogmoed tot het hoogste punt van geluk was gestegen; - thans kon een enkel woord, door Ward gesproken, haer bestaen verbryzelen.
Wat smarte, wat schaemte indien zy vernemen moest
| |
| |
dat men het regt heeft haren vader bedrieger, booswicht, gebrandmerkte galei-boef te noemen!
Hoe zal zy weêrstaen aen de algemeene verachting die op het kind van den misdadige weegt?
Wat zal er van haer geworden, indien de adelyke familie van Teck de echtverbindtenis met de dochter des veroordeelden als eene schande verwerpt?
De arme vader gevoelt het dat de dood beter ware voor zyn kind dan die oneer!
En Ward zit daer, altoos met den kouden blik op Devries gevestigd, koelbloedig een antwoord wachtende.
Mogt de boete alleen op het hoofd des gryzen koopmans terug vallen, hy zou niet zwak zyn. De erfenis van Eliza zou aen Ward niet worden ten prooi gegeven.
Maer de vader heeft zyn kind te redden.
De veiligste toevlugt die hy haer bezorgen kan, is aen de borst van eenen echtgenoot, die haer bemint, en dien zy lief heeft...
Later zal Devries, hetzy gelyk door welk middel, zich aen de vervolgingen van zynen vyand onttrekken.
Hy kan vlugten... Het is waer, hy zou het geluk zyner Eliza niet mogen bywoonen; hy zou op zyne jaren alleen, gansch alleen in vreemde streken gaen dolen; hy zou nooit de kinderen mogen kennen, die eens aen zyne dochter den naem van moeder zullen
| |
| |
geven!... Maer wat geeft het!... Eliza zal gelukkig worden!
Devries wierp op Ward eenen blik van zegeprael.
Hy had eene beslissing genomen. Zyne fortuin geheel en gansch zal tot den bruidschat dienen. Indien het stilzwygen van Ward nog eenige dagen verzekerd blyft, wordt hy onmagtig.
De koopman stond regt, nam op een der schabben van het kantoor een bewys-boek, en zonder een woord te spreken, zette hy zich terug aen den lessenaer, om een mandaet op zynen bankier te schryven, voor de vyftien duizend franken, die door Ward werden geëischt.
De schelm naderde op de tippen zyner voeten om te kunnen lezen wat door Mynheer Devries werd geschreven.
Welk belang er ook voor Ward in het schrift was dat door Mynheer Devries werd gevormd, toch, zyne oogen hadden sinds lang de gewoonte genomen alles te onderzoeken, wat in hun bereik kwam, en weldra hadden zy het briefje ontdekt, dat door Hendrik's vader aen den koopman was geschreven.
Ward erkende het adelyk blazoen der van Tecks, dat op den zegel was geprent; en een nydige trek kwam zyne lippen ploeijen.
Hy strekte de knokkelige hand uit, en met de behendigheid van eenen gauwdief, had hy het papier ontfutseld.
| |
| |
Daer het slechts een paer regels bevatte, had Ward den inhoud gelezen en het briefje terug op den lessenaer geworpen, voor dat Devries zich omwendde om hem het bewys te overhandigen.
Buigende aenveerdde Ward het schrift, stak het zorgeloos in eenen der zakken zyner ondervest, en koel als of er niets gebeurd ware, ging hy de plaets in zynen zetel hernemen, op nieuw de beenen over elkander kruisende, om te betoonen dat zyne zaken niet waren afgedaen.
Devries bezag hem ondervragend.
‘Zeg eens, lieve vriend, - vroeg Ward - is het waer wat men in de stad verhaelt, dat uwe juffer Eliza wilt gaen trouwen?
De toon dier woorden was zoo oneerbiedig en tergend, dat de zware, gryze wenkbrauwen des koopmans zich te zamen trokken.
‘Het is niet braef mij niet te hebben geraedpleed - ging Ward voort.
‘Mynheer! - Devries stond regt, trotsch en vergramd - Ik geef u geld; maer het is niet omdat gij u met myne familiezaken zoudt bemoeijen!
‘Men verliert de weerde eener weldaed met ze aen iemand te herinneren! - antwoordde Ward, vriendelyk tegen Devries knikkende - Maer ik wil het niet kwalyk nemen. Ik zal u zelfs goeden raed geven. Is de toekomende bruidegom niet een zekere jonkheer van Teck?
‘Dan!
| |
| |
‘Ach! de Baron van Teck is een mager beestje - Ward deed met den duim en den wysvinger de beweging, die in alle beschaefde landen der wereld geld beteekent. - Ik dacht dat gy slimmer waert, vriend Devries!
De diepe rimpels op het voorhoofd des koopmans fronsten zich meer en meer te zamen; de blik dien hy op Ward vestigde, werd strak en brandend. Het was duidelyk op het schoone, vertoornde gelaet des grysaerds te lezen, dat de gloed van al de driften, die tydens zyne jonkheid hem in den dwarlkolk der vermaken, der driften, had doen bezwyken, noch door den ouderdom, noch door de gewoonte van een afgezonderd leven, geheel en gansch was kunnen verdoofd worden. Ook was de verontweerdiging van den ouden man nog te vreezen.
Doch Ward scheen er een boos vermaek in te scheppen de gramschap, die in de borst des vaders opwelde, niet te willen bemerken.
‘Gy hebt zoo even gezegd - ging hy voort - dat ik een deel uwer fortuin heb op gedaen; welnu, dit huwelyk moet u van een ander, en een groot deel berooven. Hoe veel zal er u over blyven?
‘Wat gaet u dat aen!
‘Maer, Mynheer Devries, gy kunt dan niet meer rekenen, lieve vriend! Alles wat gy ten bruidschat geeft, ben ik kwyt, myn beste!... Wat zou ik gaen doen, wanneer gy geene kas meer had, waerin ik
| |
| |
putten kan!... Och, arme! Ward zou nog slechte dagen beleven!.... Maer zoo gy de zinnen verloren hebt, Mynheer Devries, dan toch heeft Ward verstand voor twee!
Ditmael was de onbeschaemdheid zoo groot dat Devries een oogenblik verstomd bleef.
‘Welhoe! - hernam Ward - Gy hebt eene dochter - een schat, een perel van een meisje - gy schenkt haer weg aen den eersten den besten kalen jonker, en gy zoudt op den koop toe bergen gouds geven!... Dat is gekheid!... Dat zal niet gebeuren!
Ward maekte eene buiging en wilde vertrekken; maer de oude koopman greep hem by den arm, hield hem terug, en zegde met eene stem, die beefde, alhoewel de toon vol was van plegtigheid.
‘Gy hebt my de slechte kennis die ik met u gemaekt heb, toen ik een jongeling was, duer doen betalen. Gy hebt my geld, veel geld afgestroopt... Ik heb my onderworpen... Gy zyt my de rust komen ontnemen, die ik door een eerlyk bestaen van veertig jaren byna gansch had herwonnen... Ik heb de boete myner zonde met geduld verdragen... Maer myn kind, het geluk, het leven van myn kind zult gyniet aenraken!... Ha! gy denkt dat ik een lafaerd ben geworden, omdat ik voor u het hoofd heb gebogen!... Wees voorzichtig!... Ik bemin myne dochter, zoo als gy niet begrypt dat men beminnen kan!..... En indien er om harent
| |
| |
wille eene worsteling tusschen ons moet ontstaen, is niet te voorzien wat er gebeuren zal.... De tieger bemint zyne kleinen - en om myne dochter tegen u te verdedigen, zou ik een tieger worden!
‘Gy bedreigt, dus gy zyt bang! - zegde Ward, zich uit de hand van Devries los wringende.
‘Ik verwittig u!
De twee mannen zagen elkander in de oogen als om hunne wederzydsche magt te beproeven. Ward was afschuwelyk van nyd en gramschap. Zyne gryze oogen werden glasachtig als die eener slang. Hy lachte meer tartend, meer dreigend dan ooit.
‘Gy zyt in eene kwade luim! - zegde hy - Maer gy zult nadenken... Ik zal terug komen.
‘Ga dan!
Ward verliet het kantoor, aen de deur nog buigende met nydige beleefdheid.
|
|
Auteursrechtvrij