Wapenboeck ou armorial de 1334 à 1372. Deel 1. Poésies héraldiques

[p. 89]

Adaem van Mabbertingen

⁺ Ich quam ghegaen aldair ich vant
Eyn maecht in duechden wael bekant:
Ich bat hair dat zi mi wiisde
Eyn ritter, die men billic priisde
Ind diet mit richte wirdich were.
Die maecht die wart verscricket zere
Ind sprak: Och, leider! ich en kan
Dy bewisen en gheinen man,
Dat claech ich wel, arme maecht.
Die zelve noot si voirt gheclaecht
Alle die in die kamer komen,
Dat menich hem zelven heeft benomen
Groet vuerdel, dat he had besuerd
Mit manheit, die he had volduerd
In menigher anxteliker noot,
Dair vrunt ind viant bleven doot.
Die dair die manheit willent herden
Ind laten hair tong zo zeer bewerden,
Dat zi den lof ter neder sleit,
Dat claech ich voir eyn hertsenleit.

+ Pl. XXXIV.

[p. 90]

 

O we! men vint menichen ritter,

 

Die groten anxt ind sorghe bitter

 

Ind smerte mit wapen heeft geleden,

 

Ind pleecht dair mede zo buese zeden,

 

Dat men siin lof verswighen moet

 

Ind voir de vrouwen hair vruntlic groet

 

Hem duer noot moeten onthouden.

 

Der duvel moet hair tonghe wouden

 

Die mans manheit zo verderven,

 

Ind van der eeren temael onterven

 

Die dick zo zwairlic wart gewonnen.

 

O we! of zi dat wael versonnen,

 

Die dat liif mit wapen waghen

 

Ind mitter tonghen den lof veriaghen;

 

Dat claech ich den riken Gode.

 

Lieve Gelre, nu wes miin bode,

 

Dat miin claghe werde bescreven;

 

Ich wils verdienen al miin leven.

 

 

 

In einen walde wilde,

 

Ich eyns morghens reit;

 

Dair ich eyn wiiflic bilde

 

Hoirde driven yammerheit

 

Van claghen end van kermen,

 

Zo ward hoir dick zo we;

 

Het mocht eyn stein ontbarmen.

 

Zi en mocht min no me.

 

Zi riep lude ende bitter:

 

O we! o we! tso menigher stont,

 

Das vrou Eren ritter

 

Den wormen nu es cont,

[p. 91]

 

Ende zi dat vleis vercaren

 

Des ionghen ritters liif,

 

Die in ritters waren,

 

Hilt zo menighen kiif

 

Yeghen Goods viande.

 

Al in Prusen lant,

 

Die heelden hem erkende

 

Wair he zi tse velde vant.

 

Men sach eem in Littouwen,

 

Mit scilt end oich mit speer,

 

Tse worffen end tse houwen

 

In ridderlicher weer.

 

He plach Goods ande te wreken

 

Ende reyne wives toorne.

 

Mich zal dat herte breken

 

Duer dat ich eem haen verloren.

 

Doot, ghair ombehende,

 

O we! du bitter doot,

 

⁺ Mach mir miins levens ende

 

End hilf mir uus der noot,

 

Zint du mir haefst berooft

 

Miins hertsen duerste pant;

 

Ich wil dat irs ghelooft.

 

Eyns quam ich toe gherant

 

In eyn wald ghair ongehure,

 

In eyn enghen smalen pat,

 

Dair eyn reyn figure

 

Mit groten rouwe zat.

 

Ich zach in mits hoir wanghen

 

Eynen kauil gaen,

 

Doir durch zo was geganghen

 

Vil manich bitter traen;

+ Pl. XXXV.

[p. 92]

 

Van rouwen overvloedich,

 

Zo was hoir ghelaet;

 

Broun end zeer oetmoedich

 

Zo was hoir gewaet,

 

Doir zi met was gecleit.

 

Als ich u zaghen mach,

 

Nu haen ich u geseit

 

Zo wat ich aen hoir zach.

 

Ich stont, van minen perde,

 

Ich trat der vrouwen bi;

 

Ich sprach van hogher wairde:

 

Vrou, berechtet mi,

 

Durch we in driif ir misbair,

 

Ghi zalt uch zelven verderven.

 

Vrou, ich zaech uch wair:

 

Wir moessent alle sterven;

 

Doir op zo seldir dencken,

 

End nyet en neemt uch tliif.

 

O wi! wie zeer ich krencke!

 

Sprach zi, dat edel wiif,

 

He was bi allen vrouwen

 

Zachter dan eyn lam,

 

Mar leeu aen bant in trouwen,

 

Als hi te velde quam.

 

 

 

Nu wil ich dich nennen

 

Den ritter bi den scilt,

 

Dattu eem te bat zelt kennen.

 

Zint tu eem wissen wilt,

 

Perlewiis ende dure

 

Verstant wat men dir leert:

[p. 93]

 

Perle mit lasure,

 

Te zamen gebunteert;

 

Dair op zo leecht eyn bare,

 

Die was vierich root:

 

Men zach die wapen clare

 

Blicken in menigher noot.

 

Eyn crone van riken goude

 

Lach op ter baren fiin;

 

Mit recht hiis draghen zoude;

 

Dees wapen waren siin.

 

Doe eem die vrouwe goede

 

Noomde bi den scilde,

 

Wart mich we te moede:

 

Doe kant ich den ritter milde,

 

Mit recht muecht ghi eem claghen,

 

Wiif, durch uch wiiflicheit;

 

Want he, in corten daghen,

 

Zo ritterliche streit.

 

Tot Beerwiic, opten velde,

 

Dair twe kunnichghe streden,

 

Zach man mit ghewelde

 

Den arm op gaen end neden.

 

Hi riep mit luder stemmen:

 

Manlic die maec moet!

 

Der Lupaert sal huden swemmen

 

In der Scotten bloet!

 

Hi ghinc houwen, kerven

 

Vast den Scotten na;

 

Si riepen menich werven

 

Dat Roelants arm wair daer.

 

Men sachen in Krakouwen

 

Stormen als een heelt;

[p. 94]

 

Duer rechte ridders trouwe

 

Ward dic siin liif gequeelt.

 

Hi was in Romanyen,

 

Die in Pongyse haert;

 

Der waerheit moet ic lyen,

 

Opter Gibelingen paert,

 

Na wensche wel gestreden.

 

Vrou, hoort e weynich bat,

 

Wye hi ward verreden

 

Tot Vineyen in der stat.

 

Hi woude van dan keren

 

In dat heylige lant,

 

Tot den greve ons Heren;

 

Dair ward hi becant,

 

Bergante mense het

 

Die buese verraders tonghen.

 

Siin scip dat wart omset

 

Mit scarpe lanselonghen.

 

Dair waren riddren vive

 

⁺ Bi hem in der noot,

 

Vroom uut allen kive,

 

Die alle bleven doot.

 

Als leeu aen bant zi weren,

 

Sach men den ridder staen;

 

Duer noot, duer wonden deren,

 

Zo gaf he zich gevaen.

 

Want hi was duer steecken,

 

Dat siin edel bloet,

 

Duer die platen bleecken,

 

An allen siden woet.

 

Mit sinen bloedigen wonden,

 

So moest hi, inder nacht,

+ P. XXXV

[p. 95]

 

Gaen al ongebonden

 

Wel dier milen acht.

 

Dit leit hi al duer ere

 

Ende zeker nyet om tsout;

 

Vrou, hoort voir das mere

 

Van den ridder stout:

 

Men zachen mit gewelt

 

Maecken enen warf,

 

Tot Casselberch opt velt,

 

Dair menich Vleminc sterf.

 

Te Antepas ten stride

 

Was siin edel liif;

 

Men claechter billic wide

 

Siin waerde ridders liif.

 

Doe Kermoen gewonnen ward,

 

Was hi aen den storme;

 

Tot Jorck ontfinc hi ridders aerd.

 

Dat liif, dat nu den worme

 

Gegeven is der spisen doe

 

Ende vult inder aerden:

 

Vrou, duechden riic, riep hair noe,

 

Wat raed sal miins gewerden?

 

Een vuer gestooct in iarmerhei

 

Verbrant my therte in binnen.

 

Wiet im mit den leven gheit,

 

Siin ziel die moet ic minnen.

 

Ic moet wech, tis meer dan tiit,

 

In alenden vast alleyne.

 

Doe ward ic der vrouwen quiit,

 

Ir ridder ende ir knechte reyne.

 

Nu helpt bidden voir den man,

 

Die deer sochte dus wide;

[p. 96]

 

Want seker ic en kan

 

Nyet al storm noch stride

 

Vertrecken, aldat ic wilde,

 

Ende wisen die mit ondersceyde,

 

Als ic mit rechte billix silde;

 

Het waer te lanc, bi minen eyde.

 

Gewont in sestien kuenincriic

 

So had hi gewesen

 

In sturmme, in stride vientliic,

 

Dair hi of was genesen,

 

Ir, wairde wiif, in duechden saert,

 

Denct wat hi heeft geleden,

 

Die gewandelt heeft dus haert,

 

Duer eer, in vreemden steden,

 

Ende in sus menich kuenincriic,

 

Gesocht der heeren hulde.

 

Gaer hooch geboren vrouwen riic,

 

Zint he dus menichfulde

 

Siin liif ten wapene heelt gegeven,

 

Wair hi mocht aen scaem,

 

Zo bid huden om dat ewich leven

 

Den goeden heer Adaem

 

Van Mabbertingen, ic meyn

 

Hi was. Siins goets een aer

 

Moeder ende maghet reyn,

 

Neemt siinre zielen waer!

 

O Cristus! duer diin bitterheit

 

Ende duer den zwaren last,

 

Die diin liif aent cruse leit,

 

Gif siinre zielen rast!

 

Amen, amen.