'k Wil rijmen wat ik bouw

Hendrik Laurenszoon Spiegel (1549-1612)
Lofdicht tot eer van Amsterdamaant.

Het schiprijk Amsterdam, vol nauw behuisde huizen
Gepropt, de Amstel damt met zes gewelfde sluizen,
Die (als een vruchtb're Nijl) door zeven armen braakt,
't Veen overtollig nat, en tien eilanden maakt.
Zo was 't bemuurd toen dit gerijm werd ondernomen,
Sinds zijn er met de wal nog vijftien bijgekomen.
O rijke korenschuur van 't volkrijk Nederland!
Met sterk verbonden hout gij hoge huizen spant,
Niet vast gegrond op zand, maar op geheide palen.
Ware omgekeerd de grond, men zou in 't bos verdwalen.
Zo in de dorre herfst een miernest woelig leeft
Na vochtig weer, als d' helder zon haar schijnsel geeft.
D' inwoner, winst gewoon, hier woedt om geld te garen
Door koophandelsbedrijf, doch meest met ruige waren.
De reder, scha' getroost, zijn lastb're schepen waagt
Naar 't ijzig noorden heen, waar 't 's winters nimmer daagt
En waar ze 't heilzaam licht des zomers nauw verliezen.
Dat knoopt daar dag aan dag en doet de zee ontvriezen.
Uw rappe zeeman koen, die 's jaars geen tijden rust,
De meer als welbekende west- en oosterkust
Begeeft om naar het zuid, de zon voorbij, te zeilen
En d' oost- en wester nieuwe werelden te peilen,
Te voeren nooddrufts weeld' uit 't een in 't ander land.
Zulk een verscheping reikt d' inwoner goede hand.
Hier komen dikwijls samen zoveel blanke zeilen
Als dagen in het jaar, 't weekgrondig IJ bepeilen.

[p. 11]

 

Deez' lost en laadt men snel, die van de luwe ree

 

Weer voor de derde week gaan naar de rijke zee.

 

Dit veel vertieren doet woelig en welig leven

30

Al 't volk, tot koopmanschap en zeevaart heel begeven.

 

Geruster leeft de herder bij zijn vee op 't veld,

 

En derft de buik-kwel-lekker spijs en 't kwellijk geld.

 

Ontelbaar is de waar. Wie kan 't volk overhalen

 

Die hier 's lands nooddruft al beurtwijs brengen en halen?

35

Roomboter brengt de Fries, de noorder boer meest kaas;

 

De Keulnaar lekkere wijn en haalt verscheiden aas;

 

De onduitse Rus talk, traan, huiden en bont voor êlen;

 

De woeste Noorman stokvis, kanthout, masten, delen;

 

De Pruiser kerel rog', was, vlas, as, teer en hout;

40

De Schotse koopman wol, lood, vellen en karsaaien;

 

De Engelsman schaft bier, fijn laken, tin en baaien;

 

De Nieuwe Wereld zout, hout, parels, huidprofijt,

 

Oost-Indië peper, noot, en bloemen, nagelen, zijd';

 

De Fransman luchtig deelt ons zeildoek, zout en wijnen;

45

De geile Spanjaard levert olie, zout, rozijnen,

 

Wijn, vijgen, suiker, kurk, gesteente en specerij.

 

Wij geven noppig laken en veel kramerij,

 

Ook zuivel, vette haring, zoute vis, fijn linnen

 

Van buitenlands gewas. 't Verwisselen doet winnen.

 

 

50

Maar wie in zulk gewoel naar simpele nooddruft tracht,

 

's Gemoeds wellust ver boven 's lichaams goederen acht,

 

En ziet (zelf ongezien) elk over 't hoofd in ruste,

 

Hem zal, als elkeen zorgt, vaak beter 't dichten lusten.