Verhalen uit den ouden tyd

[p. 113]

Godfried in de wieg.

In de geschiedenis van ons Vaderland staet er een Hertog van Braband bekend onder den naem van Godfried in de wieg. Waerom hem die naem werd gegeven, is eene daedzaek die tot eer en roem der oude Brabanders eeuwig dient aengehaeld te worden.

Godfried II, Hertog van Braband, was gestorven in den bloei des levens. Zyne dood sleepte de beweenelykste onheilen na zich, want wie den Hertog opvolgen moest, was een kind, dat nauwelyks den ouderdom van een jaer bereikt had. Evenwel zwoer geheel het brabandsch hof den jongen prins, onder den naem van Godfried III, als hunnen Hertog te dienen en te beschermen. Alleen de Bertholden, Wouter en Geeraerd, weigerden den eed van getrouwheid. Magtig en ryk onder al de brabandsche ridders, erfachtige beschermers of Heeren van Mechelen zynde, hielden zy zich verontwaerdigd, omdat men hen tot de voogdyschap van den jongen Hertog niet geroepen had, en daertoe de baenderheeren van Diest, Bierbeke, Wesemael, en de heer Van Wemmel verkoren waren.

[p. 114]

De voogden van het kind namen weldra een vast besluit, en zonden de wederspannige edelen eene uitnoodiging, om den eed van getrouwheid aen hunnen prins te komen afleggen.

De Bertholden weigerden, en hierop werd er een oorlog verklaerd.

Langs wederzyden riep men volk te wapen. De heeren van Mechelen trokken al hunne bloedverwanten, vrienden en betrekkingen op hunne zyde, haelden de onverschilligen en de misnoegden over door heerlyke aenbiedigen en beloften, en zoo bragten zy een leger te been, drymael sterker dan de krygsbenden, die ter bescherming van den jongen Hertog de wapens namen.

Dat leger verwoestte de velden, stak Netelaer en Vilvoorde in brand, en verspreidde rondom Brussel schrik en ontsteltenis.

Niet magtig om weêrstand te bieden, riepen de voogden de hulp in van Dirk van den Elzas, Graef van Vlaenderen. Deze zond eenige benden vrywilligers af, en op die versterking steunende, waegden zy het ten stryde te trekken. Het liep hen evenwel slecht af; zy werden tot in Brussel terug gedreven, alwaer hunne mislukte pooging de grootste verslagenis baerde.

Nu was de eer van Vlaenderen ook op het spel gebragt, en in aller haest verzamelde Dirk van den Elzas een magtig leger; het grootste gedeelte van den vlaemschen adel wapende zich, en wilde deel aen den stryd nemen. Zy togen naer Brussel, alwaer zy met geestdrift werden ontvangen.

De heeren van Mechelen, beschermd door hun sterk kasteel van Grimberghe, schaerden hunne gelederen tusschen die standplaets en Vilvoorde, in de velden van Ransbeek. Daer werden de vereenigde Vlamingen en Brabanders afgewacht. De zucht dezer laetsten om eene geduchte

[p. 115]

weêrwraek te nemen, was ongemeen groot. Den 24 september van het jaer 1142, werd dit leger te Brussel in oogenschouw genomen. Die dappere stryders riepen om den prins te mogen zien, voor wie zy hun bloed gingen vergieten. Zyne moeder kwam er mede te paerd gezeten; zy reed voor het leger, en hief het kleine kind omhoog in de armen. Dit zicht deed de geestdrift ten hoogste klimmen: allen riepen dat zy wilden overwinnen of sterven!

Zy trokken naer het slagveld. Beide legers waren nu byna om even sterk, en langen tyd vocht men met woede en razerny: de overwinning bleef onzeker.

Toen was er een brabandsch ridder, Arnold van Craeyenheim, die een gelukkigen inval kreeg. Hy kwam op de gedachte, om den jongen Godfried in zyne wieg aen de takken van een wilgenboom in het zicht des legers te hangen.

De oude heer van Gaesbeek ging aen de Hertogin ten dien einde haren zoon vragen. De bedrukte moeder ontstelde hevig, en drukte beangst haren zuigeling aen den boezem. Zy dacht dat zy haer kind in de armen der dood moest werpen!

- Vrees niets, mevrouw, - sprak de grysaerd, - de Brabanders zullen de wieg van hunnen prins niet verlaten! Zyne tegenwoordigheid zal nieuwen moed in de legerscharen verspreiden, en zy zullen overwinnen!

- Welaen, als het zyn moet, - zuchtte de Hertogin, en zy volgde met haer kind den heer van Gaesbeek naer het slagveld.

Daer ontnam men den jongen prins aen de moeder, die hem besproeidde met tranen en overlaedde met kussen; men legde hem in zyne wieg, en eenige oogenblikken later zag het gansche leger die aen een hoogen wilgenboom hangen, beschermd door den standaerd van Braband, die er boven zwierde.

[p. 116]

De stryders hoorden het gekerm van het zwakke kind, dat men reeds van in zyne wieg zyn erfdeel ontrooven wilde; zy zagen den angst en de tranen der moeder, die het oog gevestigd hield nu eens op die wiege, dan eens op den hemel, en beefde en bad.

Dit zicht deed den moed in de verflauwste herten weder ontvlammen, en met vernieuwde woede viel men den vyand aen. De zwaerden en bylen bonsden op de schilden; pylen en steenen doorkloven de lucht; de lansen velden neêr en ook de gevreesde goedendags deden menigen stryder met verbryzeld hoofd in het zand byten. Men vocht man tegen man. Met moeite kon de nacht de stryders van elkander scheiden.

De Bertholden moesten ondervinden wat vermogen de wieg aen den wilgenboom op de Brabanders uitoefende. Verscheidene malen tot den aftogt gedwongen, weken zy nooit verder dan tot aen de wieg; dan vielen zy met schrikkelyke razerny en woede weder den vyand op het lyf. Drie dagen lang vocht men wederzyds met evenveel hardnekkigheid, en gedurende al dien tyd bleef de wieg van den jongen hertog aen de takken van den wilg hangen. Schrikkelyke marteling voor de moeder, die elk oogenblik mogt vreezen voor het leven van haer kind!

Maer de Voorzienigheid scheen er over te waken, en stelde een einde aen de angsten der Hertogin. Het leger der Bertholden kreeg de nederlaeg en moest naer Mechelen vlugten!

Godfried III werd in zyne wieg zegepralend naer Brussel gedragen, en er door de bevolking onder de luidruchtigste toejuichingen, en de uitgelatenste vreugde begroet en verwellekomd.