|
| |
| |
| |
De eerste forestier van Vlaenderen.
I.
In de zesde en zevende eeuw, tyd waerin het verhael dat wy schryven willen, geschiedde, bestonden er in Vlaenderen nog vele en groote bosschen; slechts eenige steden begonnen zich te vormen, doch de meeste inwooners des lands, woonden byna allen verspreid van elkander; moorders en baenstroopers maekten het lang onveilig.
Echter leefde er te midden een groot woud, in stilte en vrede, een oude kluizenaer. De booswichten vreesden zyn vloek, en dorsten daerom de plaets waer zyne kluis stond, niet naby komen. Ook, wat hadden zy by den godvruchtigen kluizenaer verrigt, zy die slechts geld en goed zochten! Zyn eenige schat waren zyne deugden, en dien konden zy hem toch niet ontrooven: hy leefde van wortels en kruiden der aerde, en sleet zyne dagen in ongelukkigen by te staen waer hy kon, en in de overdenking en het gebed.
| |
| |
By zyne kluis had hy eene kleine kapel van kleiaerde gebouwd, in wier midden een houten kruis stond: daer was zyne bidplaets.
De zon, vriendinne der gelykheid, die geen mensch hare weldoende stralen en koesterende warmte weigert, bezocht ook den kluizenaer in zyne afzonderlyke plaets: zy schoot een strael op het houten kruis, waervoor hy knielde en bad.
Eene groote voorspraek moest hy den Heere afsmeeken, want zeker was zyn gebed nooit vuriger, zyne houding nooit ootmoediger geweest. De handen op de borst gekruist, op de beide kniën gezegen, het hoofd gebukt, zat hy daer als de nederige slave, hulde doende aen den meester zyns levens. Golvend sloeg hem de borst onder de grove py, zyne kleeding. en in brandende zuchten ontvielen hem de woorden des gebeds. Slechts toen hy den zonnestrael op het houten kruis bemerkte, opende hy verwonderd het oog: de dag riep hem tot het werkelyk leven terug, en het teeken des heiligen kruis makende, rees hy op.
Hy wilde zich van de bidplaets verwyderen, doch het hoofd omwendende, bemerkte hy een jongeling, die hem eenige stappen van daer scheen te wachten. De kluizenaer moest hem goed kennen, want minzaem toeknikkende, wenkte hy hem.
De jongeling naderde, met het vertrouwen en den eerbied op het gelaet, en ontving met ingetogenheid en godsvrucht zynen zegen; dan sprak hy:
- Vader, want hebt gy lang gebeden; ik dorst u in uw gebed niet onderbreken, want gy badt zoo vurig; maer reeds zoo lang wacht ik u hier. Ziet gy daer dien wolf liggen, vader; hy zal des nachts rondom uwe kluis niet meer huilen en uwe nachtrust stooren. Ik heb hem opgezocht en gedood. Zie, zyn bloed hangt nog aen myn slagtmes!
| |
| |
En de jongeling toonde vol fierheid met de eene hand den kluizenaer een bebloed slagtmes, terwyl hy vol kracht met de andere den gedooden wolf van den grond hief.
De grysaerd plooide denkend het gelaet; dan aenschouwde hy aendachtig en als met vaderlyk welgevallen, den jongeling, die daer als een kind der wildernis, den lach der voldoening op het wezen, eenen buit toonde, dien hy met gevaer zyns levens behaeld had.
Toch moest er den kluizenaer eene pynelyke gedachte folteren, want na die aenschouwing zuchtte hy:
- Myn zoon, gy bezit kracht en moed. Ach! schonk God u die niet vruchteloos! Voor u was het dat ik zoo lang gebeden heb.
- Wederom die sombere gedachten, vader, - hernam de jongeling. - Wat heb ik te vreezen? De booswichten zullen my niet aenranden; zy durven onder het bereik myns arms niet komen. En volbreng ik myne pligten niet, vader? Ik bid dagelyks den goeden God, ben u gehoorzaem en eerbiedig, en bemin mynen evenmensch.
De grysaerd liet het hoofd zinken, en viel als in overdenking; stil sprak hy by zichzelven:
- Reeds twintig jaren ligt dat geheim my op het hart; Liederik's leven in gevaer te stellen! Ach! het moet toch eens zyn. Moed! God zal misschien een wonderwerk doen!
Daerna hief hy met een vast besluit het hoofd op; weder vestigde hy het oog op den jongeling, nam zyn kloekgespierden arm vast, en overliep dien met de hand, als kon hy zoo meten hoeveel magt er in besloten lag.
- Liederik, - sprak hy op eens, - indien gy wist dat er eene vrouw in een hol gevangen zat, en dit hol bewaerd wierd door een leeuw, wat zoudet gy doen?
- Den leeuw dooden! - sprak de jongeling zonder nadenken.
| |
| |
- En gelooft gy u daer in staet toe, myn zoon?
- Indien het ware om eene ongelukkige te redden, - vervolgde de jongeling, - ik zou onoverwinnelyk zyn!
En met helvlammende oogen zwaeide hy in volle kracht zyn slagtmes boven het hoofd.
- Inderdaed, - sprak de kluizenaer, als wilde hy dit zichzelven doen gelooven, - gy zyt kloek van gestalte; uw hoofd staet u manhaftig op uwe breed uitgezette schouderen: in uw oog blinkt het vuer der onversaegdheid; uwe armen zyn sterk gespierd; menig ridder zou in het handelen der wapens voor u moeten onderdoen. En regtvaerdig zal ook uwe zaek zyn.
- Wat wilt gy zeggen, vader? - vroeg Liederik die deze zonderlinge tael niet begreep.
De kluizenaer beantwoordde de vraeg niet, en viel weder in overdenking; dan, eensklaps sprak hy met vast besloten wil:
- Kom, Liederik, volg my, wy zullen ons ginds op de zodenbank zetten, daer zeg ik u myn geheim. Gy moet het toch eens weten.
Verwonderd en ontsteld, volgde Liederik den grysaerd, en nam plaets nevens hem op de zodenbank. De kluizenaer liet het hoofd in de handen vallen, en scheen vroegere herinneringen in het geheugen te roepen. Lang bleef hy in die houding. Wanneer hy dan eindelyk het hoofd weder ophief, zag hy er treurig uit en tranen blonken in zyn oog; bevend nam hy de hand van Liederik in de zyne, en sprak met bewogene stem:
- Liederik, verzamel al uwen moed om te aenhooren wat ik u ga verhalen; zeker zal het uw harte diep pynigen, doch wy moeten ons aen den wil der Voorzienigheid onderwerpen. Liever zou ik dit geheim in myn hart willen begraven, doch een heilige pligt verbiedt het my. Eene
| |
| |
ongelukkige roept reeds twintig jaren om verlossing, niet langer mag ik verwaerloozen er de middelen toe in het werk te stellen. Het was my zoo zoet een zoon te hebben, vader genoemd te worden; ach, langer mag ik dit genoegen niet smaken, want weet, Liederik, ik ben uw vader niet!
De kluizenaer kon niet voortspreken, dikke tranen smoorden zyne stem; zonderling werkte de veropenbaring van dit geheim op den geest des jongelings: het was alsof hem het leven ontvloog. Hy verloor zyne denkingskracht, zyn hoofd draeide, en hy schoof werktuigelyk van de zodenbank, als moest er nu een grooteren afstand tusschen hem en den heiligen kluizenaer bestaen. Gansch zyn lichaem trilde, doch weenen kon hy niet.
Eindelyk stilde de droefheid des kluizenaers; hy staerde Liederik aen, en bemerkte nu eerst de groote ontroering des jongelings. Hy reikte hem de hand; Liederik viel voor zyne voeten op de kniën en drukte die hand in beide de zynen: nu kon hy weenen.
- Liederik, - sprak de grysaerd, - zult gy my thans nog kunnen beminnen?
- Ach! - snikte de jongeling, - zonder uwe liefde moet ik sterven: wees toch eeuwig myn vader!
- Myn zoon! - riep de grysaerd in verrukking uit, en hy sloot Liederik vurig aen het hart.
In die liefderyke omhelzing had de kluizenaer moed geput om zyn verhael voort te zetten; hy vervolgde:
- Liederik, myn zoon, want dien naem zal ik u toch eeuwig geven, twintig jaren liefde hebben hem eene behoefte voor myn hart gemaekt; myn zoon, thans weet gy nog niets: het schrikkelykste moet nog volgen; doch eerst wil ik u iets verklaren dat uwe smart verligten zal, dan zal u de moed niet ontbreken, om het vervolg met meerdere bedaerdheid te aenhooren. Weet, Liederik, dat er u edel
| |
| |
bloed in de aderen stroomt: gy zyt afstammeling van een magtig huis. Uw vader was Salvaert, prins van den Kasteele van Digion, in Hoog-Burgogne; uwe moeder is vrouw Hermegarde, dochter van den graef van Roussillon.
- En myne ouders, leven zy nog? - onderbrak Liederik, angstig het antwoord wachtende.
- Uw vader werd vermoord....
- Door wie, zeg my door wie? - riep de jongeling, schielyk opspringende, en wild, als een razende, rondom zich blikkende.
- Geduld, myn zoon, - sprak de kluizenaer, - bedaer u; geene te driftige oploopendheid, zet u weder nevens my, en luister met aendacht.
Over twintig jaren ontstond er tusschen de gebroeders die Frankryk onder zich verdeeld hadden, en waervan elk koning van een gedeelte was, een schrikkelyke oorlog. Gansch het land was in opstand; men deed langs alle zyden niets dan plunderen, moorden en brandstichten. Vele edelen, vreezende goed en leven te verliezen, verlieten het land. Onder deze was Salvaert van Digion, uw vader. Hy kwam met uwe moeder hier in Vlaenderen, denkende zich langs hier naer Engeland te begeven. Helaes! hy wilde de dood ontvlugten en liep haer te gemoet! Gy kent Finaert, den wreeden reus, den heere van het land van Buck, waervoor iedereen beeft, die iedereen vreest en veracht, die zyne laten van alles berooft en vermoordt naer zyn goeddunken, en zich met roovers en alle slach van booswichten ophoudt, om de reizigers hun goed te ontstelen. Finaert, als een bloeddorstige tyger, loerde op roof: hy hield zich in een bosch verborgen, waer uw vader en uwe moeder voorby trokken: niet zoohaest had hy hen bemerkt, of de lach der boosheid zweefde hem op de lippen: gewapend sprong hy op uwen vader, stiet hem een dolk in het hart, en beroofde
| |
| |
hem van den rykdom, dien hy op zich droeg. Uwe moeder was gelukkiger: zy kon in het bosch vlug ten, en ontsnapte aldus eenen zekeren dood.
- De wreede reus! hy zal er my rekening over geven, - knarstandde Liederik.
De kluizenaer voer voort:
- Van droefheid overstelpt, afgemat en verschrikt, dwaelde zy in het bosch; eindelyk genaekte zy deze plaets; my aen myne kluis bemerkende, kwam zy tot my geloopen, en onder den uitroep: red, o red my! viel zy magteloos in myne armen. Ik droeg haer in myne nederige woon: daer zag ik dat de ongelukkige bevrucht was: foltering en angst bespoedigden het barensuer, en nog denzelfden dag schonk zy u het leven. Daer, in die kluis, Liederik, werd gy geboren, heb ik u gedoopt, en u naer mynen naem Liederik genoemd.
- Ongelukkige moeder! - zuchtte de jongeling. - Zeg my toch spoedig, vader, wat er van haer is geworden?
- Luister: lang verkeerde uwe moeder in een ziekelyken toestand; eindelyk verbeterde die, en kon zy de kluis verlaten om een weinig de frissche lucht in te ademen; eens, den geest gefolterd door pynelyke gedachten, het groot verlies bedenkende dat zy geleden had, een traen en een zucht wydende aen de nagedachtenis van haren vermoorden echtgenoot, en slechts nog moed puttende om te leven in de onuitputbare bron der moederliefde, dwaelde zy wat verder in het bosch dan het de voorzichtigheid oorloofde. De booze geest scheen op dit oogenblik er den wreeden Finaert te hebben heen gezonden. Hy was daer en zag uwe moeder: een stond vergenoegde om eene boosheid te smeden. Hy ligtte uwe moeder op van den grond: een yselyk gegil en een honend gelach weergalmden in het bosch: ik kwam toegeloopen: te laet, de schaker was reeds met den roof
| |
| |
naer zyn kasteel gevlugt! Daer houdt hy uwe moeder gevangen, twintig jaren zucht er de ongelukkige reeds in een diepen kerker naer de vryheid; twintig jaren bidt zy reeds om redding, of om te mogen sterven in de omhelzing van haren zoon!
De grysaerd zweeg; zyn harte klopte vryer, het schrikkelyk geheim woog er niet meer op; medelydend staerde hy Liederik aen. Het hoofd des jongelings was loodzwaer op zyne borst gezonken, doffe zuchten stegen brandend uit zyn benepen boezem, waerin er razerny en wraek vlamden, aengevuerd door de gedachte van het bitter lyden zyner moeder, en het verlangen om haer te verlossen.
- Liederik, - hernam de grysaerd, - gy weet thans het geheim, wat zegt u uw hart?
De jongeling hief langzaem het hoofd op en trok wreed het oog open; zonderling begluerde hy den grysaerd, en met eene brullende stem, die yselyk door het bosch klonk, antwoordde hy:
- Dat ik den reus moet dooden...
- In een eerlyk gevecht, zonder verraed, en dan uwe moeder redden; o ja, myn zoon, zoo moet gy doen, - onderbrak de kluizenaer, - God zal u de magt geven, die hy den jongen David schonk toen hy den reus Goliath overwon; laet ons God bidden: kom, kom, naer het houten kruis!
En hy trok Liederik, die zich werktuigelyk leiden liet, by den arm naer de bidkapel.
|
|
Auteursrechtvrij