Hubert Korneliszoon Poot

[p. 441]

Bijlagen

[p. 443]

Bijlage I
Niet gepubliceerde jeugdverzen

(Naar de handschriften van Daniel van Beke, aanwezig onder No. B.P.L. 246 in de Universiteitsbibliotheek te Leiden.¹)

1 Zie hierboven, blz. 26 e.v.

Aan Meester Tomas van der Wilt, tot Delft² op eenige Ovidiaansche & andere beelden doorhem geschildert.

Doorlugte van der Wilt die met uw verfpenseelen

Natuurs volmaakthijd tart, door Schilderwetenschap,³

Voert d'outheijd een Apel op S'werelds eertonelen,

Verëert met lofgeluijt en dartel hantgeklap,

Om 't malen van een Streep, of naakte mingodinne,

Of hengstbedriegerij: uw zoete Danaë

Boeijt Jovis dondervuijst, terwijl hij van de tinne

Des opperhemeltrans, (een God bedriegt gij mé)

Met luijster nederdaalt, in blinkend' gout verandert,

Door 't⁴ heijloos kerkerdak en wakre lijfstaffiers,

Om zig ootmoedig voor Cupidoos liefdestandert

Te buijgen: en zijn gloet, zijn minnekoorts, vol viers,

Op 't zagte pluijmbedde aan de Schoone te verkoelen,

Die weer 't onsterflijk hert der Hemelgoden Steelt.

Al zweert lupijn bij 't hooft van Plutoos jammerpoelen

't'is 't⁵ kroost van Vorst Akrijs; hij faalt, het is haar beelt.

Maar welk een pronkstuk! ach, hoe vaere ik spelemeijen!

wat staat daar in die reijen.⁶

k'zie gins⁷ hoe Hermes loert: hij strijkt en zakt beneên,

Beklaagt⁸ zijn Herze, d'eer der Griexe jufferreijen,

Op Pallas offerfeest, in 't uijtgeleerde Atheen.

Dat heet regt Nazoos geest met verwen t'eevenaren.

2 In de tekst, gepubliceerd in de Vaderlandsche Letteroefeningen staat achter ‘delft’ nog: ‘“Konstschilder,’.

3 Het leesteken achter ‘Schilderwetenschap’ is door slijtage van de rand van het papier onduidelijk.

4 ‘'t’ niet in Vaderl. Letteroef.

5 ‘'t’ niet in Vaderl. Letteroef.

6 I.p.v. ‘daar’ stond eerst ‘er’, maar dit is doorgehaald.

7 ‘k'zie gins’, eerst geschreven op dezelfde regel als ‘wat staat daar in die reijen.’, werd doorgehaald, waarna de zin op de regel eronder opnieuw werd begonnen.

8 In Vaderl. Letteroef., ‘Belaegt’.

[p. 444]

 

Maar slaek ô vander Wilt, dit Nimfje van de rots!

 

Verdiende oijt Cefeus telg dat onheijl op de baren?

 

Dat watermonsterdier, en aklig golfgeklots?

 

Dat God Neptuin 't gezigt ten glasen stroom uijtbeurden

 

Hoe bijster opgeruijt door lunoos haat en wrok,

 

Jk wedt hij 't praalgewaat van 't zeegroen lighaam scheurden:

 

De flonkerbaggen uijt zijn waterhulsel trok:

 

Om zulk een rosemont¹ en poezle ledematen.

 

Hij voerden haar gewis met zijne schulpkaros,

 

Jn 't pragtig zeepaleijs, gebouwt van parelplaten

 

Op marme pijlers, en bedekt met wier en mos.

 

Hij persten 't zilvre nat van blijschap na de wolken,

 

Of drukten met zijn vork, die rotsen Schud en plet,

 

't Schuijmbekkend' schrikgedrocht, in Nereus diepste kolken,

 

t'Wijl 't op dees schoone maagt zijn gruweltanden wet:

 

Dog nu doet Amfitrijt hem voor haar liefde bukken.

 

Maar zacht, k'zie Perzeus, die zal gram en² hemelsvlug,

 

Zijn krommen dolk, het dier door Schoft en ribben drukken:

 

Hier baat geen scherpe vin of blaaubeschubden rug.

 

Zoo moetmen verf; penseel en schilderdoek gebruijken

 

Zoo strek de verf 't bedrog der Goôn alwetenheijt.

 

Nu mag Pharrasius³, van schaamte in 't duijster⁴ duijken

 

Die maar een schilders oog, dat ligter doolt, verleit.

 

En gij, o vander Wilt ('k laat andre logens dighten)

 

Verbeelt naa 't leven ons den zweem van elkx gelaat.

 

Zoo tuijgen veele Heere- en juffren aangesighten

 

Op welk een vaste voet, uw' konst gegrondvest staat.

 

Uw keur⁵ trots Floraas Hof, daar roose- en tulpen wassen.

 

O maalde uw' vlugge hand een Ciperse Dioon!

 

Om d'oorlogsmoortharpij, om Mars 't ontharrenassen;

 

Dan blies de faam uw lof, van daar Latonaas Zoon

 

Op d'incarnate koets, uijt d'oosterkim komt rijzen,⁶

 

Tot daar zijn dagtoorts smoort in Thetis pekelplas,

 

Dan zouw mijn harp uw konst met scheller⁷ klanken prijzen,

 

En melden uwen naam, aan Noort- en Zuijderäs.

1 In Vaderl. Letteroef.: ‘Roomse mond’.

2 ‘en’ niet in Vaderl. Letteroef.

3 In Vaderl. Letteroef.: ‘Parrazius’.

4 In Vaderl. Letteroef.: ‘donker’.

5 In Vaderl. Letteroef.: ‘kleur’.

6 In ‘rijzen’ werd de oorspronkelijke ‘s’ veranderd in ‘z’.

7 Boven ‘met scheller’ staat interliniair ‘heller’.

[p. 445]

 

Mag¹ ach! Gradivus heeft tot zagtheijd, oog nog ooren:

 

Schoon d'afgefoolde² Euroop heur vlegten trekt, en weent³

 

Hij hout zijn beelts-aart⁴, in krestonsche tempelkooren

 

Met popelierenhout⁵ berookt; hij blijft versteent.

 

En ment zijn wolfgespan, rammeit met donderklooten

 

En blixemschichten, dat den swarten afgrond loeijt.

 

O was die ijzre deur van Janus kerk geslooten;

 

Hoe zalig rust het lant. daar 't vreeolijfhout bloeijt⁶

 

Wie ziet het oorlog eens aan ketenen geklonken!

 

Een grooter⁷ Majesteijt verleene ons deese rust -

 

Neptuijn dreef Eolus, in donkre tuchtspelonken,

 

Die Troijes hulk weêrhiel van 's tijbers vredekust:

 

Zoo moet ter goeder uur Saturnus eeuw weêr dagen:

 

Megeer verzinken, die Europes quaal berokt.

 

Maar zangprinces, hoe dus door oorlogs onweervlagen

 

Verandert van gezang? hoe dus van 't spoor gelokt?

 

Hervat uw' eersten toon: of lust het u te melden

 

Met welk een nijverheijd en voorspoet vander Wilt.

 

Zijn zanggeest laaft, om hoog, bij Pindus letterhelden,

 

Daar 't Hippokreenkristal gestadig stroomt, en zwilt?

 

Gij kunt en moet zijn stad, 't Bataafsche Delfos noemen;

 

Hem Febus Priester, ja Apolloos waarste zoon.

 

Den Naneef zou zijn daân met heilige eerbiet roemen,

 

En dekken s'mans gebeent met Vader Febus kroon,

 

Bleef Fenixkunst als eer in dankbre erkentenisse.

 

Maar d'eeu van Vorst August en Alexander, slaapt.

 

Men voert geen Duijts Virgijl ten hoove: aan koningsdissen

 

Geen brave Apel; schoon elk aan kunsten zig vergaept.

 

O lusteloos geslagt! o regt ontaarde tijen!

 

O Groots orakel stadt, en voedsterwieg en graf!

 

Zwijgt gij? mijn nimf zingt lof, ontaart van vleijerije[n]⁸

 

Voor't goede dat aan Delft den goeden Hemel gaf.

 

Zoo moet ge o vander Wilt, met onnavolgbre stappen

 

Door deugt- en Eerkapel op starrenkreitsen trappen.

 

 

 

Huibreght Cornelisz Poot.

1 Lees ‘Maar’. In Vaderl. Letteroef.: ‘Maer’.

2 In Vaderl. Letteroef.: ‘afgesloofde’.

3 Aan de rand van het papier is alleen de dwarsstreep van de ‘t’ in ‘weent’ zichtbaar.

4 In Vaderl. Letteroef.: ‘beeld-aard’.

5 In Vaderl. Letteroef.: ‘poperienhout’.

6 De 4 vs. ‘En ment - - - bloeijt’ ontbreken in Vaderl. Letteroef.

7 In Vaderl. Letteroef.: ‘groote’.

8 Door slijtage van de rand van het papier is de ‘n’ van ‘vleijerijen’ weggevallen.

[p. 446]

Op het verjaren van mijn Suster

Suster, God die u boetseerde,

Aam en leven blies in 't stof,

't logge kleij een geest vereerde:

Maakt ons schuldig, zijnen lof

Blij en dankbaar te vertellen

Op dees u geboorten dagh.

Wijnmaand, rijk van muscadellen,

Groet u weer gelijk hij plag¹

Voor een reex van tien paar jaaren,

Toen u eerste dageraat,

Goud, saffraan, & roseblaren,

Mengelde met incarnaat.

Maar hij vlegt geen rosekranssen

U tot ciersel, neen ô neen:

't Zonneligt dat uijt zijn transsen,

Rosen strooijden waar het scheen²

Ment zyn kar naa 'tzoele suijen,

Schuw van onweer, sneeu en vorst,

Hagelvlagen, winterbuijen,

En al wa[t] uijt 't Noorden b[o]rst.³

Dies verslenssen al de bloemen:

Dog zoo slijt ons leven ook,⁴

leugd en sterkheijd, staak u roemen

't leven is maar mist en rook.

Maar mijn poezij, uw palen

Overschrijt gij. keer weerom.

Suster, God, wiens Hemelsalen

Swanger zijn van Heijligdom,

Glorij, glans en zegeningen,

Wil u uijt zijn overvloet

Van de groote starrekringen

Zegenen. jndien het goet

dat zijn lieve gunstgenoten

Oijt ontfingen in u schoot

Door zijn mildheijd word gegoten

Maakt hij u geluk zo groot

Als de zaligste aller menschen,

Dan geschiet het na mijn wenschen.

Verjaard 7 October 1711.⁵

1 Achter ‘plag’ staat een onduidelijke punt.

2 Achter ‘scheen’ staat een onduidelijke punt.

3 Op de plaats van de tussen haakjes geplaatste letters, is door vouwen een opening in het papier ontstaan.

4 Naast deze en de volgende regel bevindt zich in de rechter marge een onleesbare aantekening, waarvan het eerste woord ‘himmet’ schijnt te luiden.

5 Voor ‘Ver’ is een afkortingsteken gebruikt.

[p. 447]

Brief, aan den Heer Daniel van Beke, Schout van Bodegrave¹, over den titel, Mons^r: Mons^r: mij door hem in het opschrift van een toege, Sondene brief gegeven.

Bekleet een tuijmelgeest in 't Raadhuijs van u sinnen

den Troon? of hebben tans de Mijterberggodinnen

Uw letterdorst, voorheen aan Pegaas bron geboet,

te driest en dom gelest met vogt uijt Lethes vloet,

dat gij dus vlug² vergeet mijn handwerk, staat en woning.

Al wie geen koning is, wanvoegt den naam van koning,

'k ontfing u brief en gunst met alle dankbaarheen:

Maar niet dien tijtel. o van beke! mijn Meceen.

Weet Vriend: grootmoedigheijd hout vleijerij voor schelden,

Me geeft de naam van rijk Vorst Cresus om zijn gelden,

Hij doolde grof, die ze oijt aan pracher Irus gaf.

Al sluijt een pij tot d'aard van beijde schouders af

Mijn lijf, gij hielt hem wis vol dwase harsenstuijpen,

die geijtenvlok, zoo vreemd van Tirus purperkuijpen

Voor vorstlijk praalgewaad, en mij voor hoofling prees,

En koninglijk ontsag, of Princen eer bewees:

Maar sout ge sulk bedrijf als redenloos veragten,

En billijk doemen in de vierschaar der gedaghten,

Wat gaat u over mij dan te eeren als een heer?

Opregte nedrigheijt wraakt overbodige eer.

Jk heb geen heerschappij in vreemde wereldpalen

Daar andere strarren³ om de Hemelspillen dwaalen.⁴

Jk ben van hand tot hand uijt vroom Batavisch bloet

Gesproten⁵ hier gequeekt: 't vernoegen is⁶ mijn goet.

Ook heb ik Hof nog land, beplant met wijn of koren,

in eenig vrubtbren⁷ oort, waar langs de Seine of Loire,

Op zilvre waterraan door 't levend marmer rold,

En kruik en kar aan 'thof van d'Oceaan vertold,

1 In de tekst, gepubliceerd in de Vaderlandsche Letteroefeningen staat achter ‘Bodegrave,’ nog: ‘doorluchtig Schilder en Poëet;’.

2 I.p.v. ‘dus vlug’ in Vaderl. Letteroef.: ‘zoo schits’.

3 Lees ‘starren’.

4 Ter vervanging van ‘draijen’, dat is doorgehaald.

5 Achter ‘Gesproten’ is ‘en’ doorgehaald. In Vaderl. Letteroef. ‘en’ wel in de tekst.

6 Achter ‘is’ is ‘al’ doorgehaald. In Vaderl. Letteroef. ‘al’ wel in de tekst.

7 Lees ‘vrugtbren’. In Vaderl. Letteroef.: ‘vruchtbaer’.

[p. 448]

 

Dat mijn waardij tot zulk een France naam doet steigeren

 

- En wie met vals gelaat oijt hooge titels weijgeren,

 

Jk heb mij in den Schoot der ware ootmoedigheijd,

 

Dit weet, die alles weet, wilvaardig neergeleyd.

 

En lust het U mijn staat eens kort en ront te weten?

 

Jk wilze u graag ... maar komt op 't velt mij zelfs

 

zien zweeten.¹

 

Jk arbeij om de kost: mijn handen stijf van eelt,

 

getuijgen wat mijn staat van Heerenstaat verscheelt.

 

't Geviel de Goede Go[d]², wiens Heijlig welbehagen

 

Jk des eerbiedig en blijhartig Sonder klagen.

 

Omhels, den een³ tot kroon, en die tot swaard & piek

 

te schicken: en mij tot den Landbou, schup en riek.⁴

 

Begeve ik mij met vlijt tot letteroeffeningen,

 

Verdrijve ik hier me dik mijn zielbekommeringen

 

Dit doe'k terwijl mijn maats hun afgesloofde Leen

 

Verkwikken op een bed van stro[.] ga. ga nu heen⁵

 

Vertel vrij welk een Heer u desen⁶ brief wou⁷ zenden⁸

 

Maar Zangnimf, hertelust, 't is tijd u stem te we[n]d[en]⁹

 

S'mans heusheijd heeft ons lang verpligt. gulhartigheij[d]¹⁰

 

Moet ongebreidelt zijn. 't is goed wat goedheijd heit.¹¹

 

Hij quam ons, 't heugtme nog, en 'k zal het steeds gedenken

 

Voor lang zijn hand en hart zoo openhartig schenken:

 

Orest en Pilades zijn eertyds min vereent.

 

Wat of zoo koen is, dat ons oijt te scheyden meent?

 

en Gij o Vriend. die 'k al mijn leven trou zal blijven

 

Schrijf, wen de doodschigt mij in 't middelrif zal drijven,

 

Dees letters¹² bidde ik op mijn zark: hier sluimert d'as

1 In Vaderl. Letteroef.: ‘Ik wilze u graeg... maer kom me op 't velt dan zelf zien zweten.’

2 Op de plaats tussen de haakjes is door vouwen een opening ontstaan.

3 Ter vervanging van ‘dees’, dat is doorgehaald. In Vaderl. Letteoef.: ‘dees’.

4 In Vaderl. Letteroef.: ‘Te schikken: geene op't kusse, en mij tot schup en riek’.

5 Oorspronkelijk luidde deze regel: ‘Op 't bet van Stroo verquikke en rusten. ga nu heen’. ‘Op 't bet van Stroo verquikke en rusten’ is doorgehaald. In Vaderl. Letteroef.: ‘Op 't bedt van stroo verquikke en rusten. Ga nu heen,’

6 Van ‘u desen’ is ‘u dese’ licht doorgehaald en vervangen door ‘'t lust dezen’, wat echter weer dik is doorgehaald.

7 Ter vervanging van ‘toe’, dat is doorgehaald.

8 In Vaderl. Letteroef. luidt deze regel: ‘Vertel vrij welk een heer u dezen brief toezendden.’

9 Door vouwen zijn de letters tussen haakjes onleesbaar geworden of weggevallen.

10 De letter ‘d’ (of ‘t’?) is weggevallen door slijtage van de papierrand.

11 In Vaderl. Letteroef.: ‘zeit’.

12 Oorspronkelijk ‘letteren’, ‘en’ is doorgehaald.

[p. 449]

 

Die noijt eersughtig, of eertitelminnend was.

 

Werp dan een luttel aard op 't dor en kout gebeente,

 

En gunt het stille rust in 't donker graf gesteente.

 

Vaartwel nu vriend vaarwel, vaarwel, aij

 

denk altijt.

 

Aan een afwesig vrient, door uwe gunst

 

verblijt den 15 Novemb. 1711.

 

 

 

Huybreght Cornelisse Poot, Bouman.