Soldaat maken
Wanneer ik de avondmaaltijd heb beëindigd voel ik vaak sterk de behoefte een stuk chocolade te eten, het liefst een bonbon. Overkomt het mij weleens dat ik een hele doos tegenkom gevuld met deze lekkernij, dan ben ik in staat hem in mijn eentje volledig soldaat te maken.
In het Vlaams verstaat men onder een ‘soldaat’ de magerste koe van de veestapel, die geschikt werd geacht voor het leger geslacht te worden. Die vel-over-been koe heette de ‘soldatenkoe’ of gewoon de ‘soldaat’. Je moet iets over kunnen hebben voor degenen die je land en dus ook je veestapel moeten verdedigen! Die koe was dus bestemd voor de consumptie in het leger. Als je nu verder redeneert zou ‘soldaat maken’ kunnen staan voor alles wat een soldaat aan eetbaars naar binnen slaat. Maar helemaal kloppen doet deze verklaring niet. Een volgende verklaring is dat ‘soldaat maken’ eerst algemener gebruikt werd voor wat een leger doet: aan zich onderwerpen en inlijven. En wat doet een soldaat als hij een portie voedsel of een fles drank voor zijn neus krijgt? Precies, hij lijft het in.
Soldaat maken wordt vooral gebruikt wanneer je op een ongewone tijd iets eet wat je niet alle dagen krijgt, iets lekkers natuurlijk, zoals die bonbons. Nu is de soldatenmaag wat dat lekkere eten betreft bijna spreekwoordelijk onverzadigbaar, vooral als het om alcoholische versnaperingen gaat.
In onze tijd spreekt een verklaring zoals ik die hierboven gaf waarschijnlijk niet meer zo aan. Weliswaar verlangen de magen van onze soldaten nog steeds naar dennekoeken en andere heerlijkheden uit de militaire keuken, maar niet-soldaten die weten er ook weg mee! Toch verandert dat niets aan de verklaring van de zegswijze.
‘Kraken’ en ‘kapoeres maken’ betekenen ongeveer hetzelfde als