Ongenaakbaar

[p. 154]

[XXV]

Om tien uur 's morgens werd hij wakker. Het gordijn van de slaapkamer had hij onzorgvuldig dichtgetrokken, waardoor hij vanuit zijn bed het vale daglicht zag. Even later hoorde hij het getik van de regen.

Hij trok het dekbed over zijn oren en viel opnieuw in slaap. Deze keer dook hij niet onder de oppervlakte en bleef drijven in een halfbewustzijn waarin de voorboden van de komende dag steeds pijnlijker onheilsboodschappen uitzonden.

Hij stond op en zette koffie. Door zijn hoofd gonsde het telefoongesprek met Helen. Flarden daarvan keerden letterlijk terug en drongen aan op interpretatie. Het nadenken onderging hij als een kwelling, maar hij kon nu eenmaal niet anders.

Nadat hij een bad had genomen, waarbij hij zichzelf bij het beeld van een wildvreemde voorbijgangster bevredigde, warna hij opnieuw even in slap viel, kleedde hij zich zorgvuldig, schoor zich langer dan anders, bewerkte zijn hals na met een mesje en verliet het huis.

Hij had geen plannen om naar iemand toe te gaan.

Hij dacht aan het museum, aan de rust van uitgestalde cultuur en gebruiksvoorwerpen, maar de massale aantallen toeristen stonden hem tegen.

Voor de bioscoop was het nog iets te vroeg, en ongetwijfeld zou hij tijdens de voorstelling hoofdpijn krijgen.

[p. 155]

Hij bekeek de mensen die zich haastig over straat begaven en bedacht dat hij ook werkelijk niets te doen had. Hij hoefde alleen zijn leven op papier te zetten, steeds opnieuw, in almaar nieuwe verhalen, als mozaïeken samengesteld uit een beperkt assortiment stenen. Hoelang ging hij dat nog volhouden? Wanneer bepaalde hij dat het zo voldoende was, zijn laatste verhaal geschreven, een einde aan de verzinsels met een grond van waarheid, of, voor wie dat wilde, de verzonnen waarheid.

Hij at een broodje, bevond zich lichamelijk wat meer uitgerust en liep naar het Concertgebouw. Daar stond Henri's recital aangekondigd. Hij prentte zich het juiste aanvangsuur in en informeerde bij de caissière of er kaartjes voor hem lagen. Dat was niet het geval. Geërgerd bedacht hij dat Henri waarschijnlijk nog in bed lag, al was het alleen maar omdat hij pas morgen hoefde optreden.

Hij verontschuldigde zich en wandelde in de richting van zijn huis. Onderweg ging hij een boekhandel binnen, controleerde of ze zijn boeken in voorraad hadden, hetgeen niet het geval was, en maakte zichzelf wijs dat ze juist in bestelling waren. Het liefst had hij de verkoper een klap in zijn gezicht gegeven. De agressiviteit luchtte hem op. Hij sloot zijn ogen en stelde zich voor hoe deze boekhandel in vlammen op zou gaan, als straf voor het verzuim.

Hij wilde dat er iets opwekkends gebeurde. Een brief, waarvan hij voor zichzelf de inhoud niet wilde aangeven, maar die hem opgewonden en gelukkig zou maken. Waren zijn eisen buitensporig? Waarom niet! Het hypocriete calvinisme had hij achter zich gelaten, met zijn jeugd.

Hij had behoefte aan een vrouw. Sinds Helens ver-

[p. 156]

trek had hij met niemand geslapen.

Misschien was het aardig om bij Alice langs te gaan.

De gedachte alleen al verwonderde hem. Nog nooit sinds zijn scheiding was hij op dat idee gekomen. Zelfs de minste aanleiding daartoe had hij, meestal onbewust, uitgebannen. Was bij haar langsgaan, na de recente ontmoeting, niet het stomste wat hij kon doen? Helaas kon hem dat nu niet schelen. De redelijkheid viel van hem af, als een bevrijding. Niet dat hij naar haar verlangde. Hij verlangde slechts naar een vrouw. Nooit had hij met de gedachte gespeeld nog eens met Alice naar bed te gaan, als prikkelende mosterd na een verkeerd gevallen maaltijd.

En toch had hij nu zin om haar te zien, hetgeen haar ongetwijfeld een beetje in verwarring zou brengen, maar dat vond hij geen onaangenaam idee. Hij zou haar kunnen meenemen naar Henri's recital. Zij hield niet van moderne muziek. Maar zou ze de uitnodiging weigeren? Het beeld van haar ongedurig over een stoel schuivende kont, amuseerde hem op een manier die zijn adem sneller deed gaan.

Uiteindelijk besloot hij naar huis te gaan en er nog over na te denken. Inmiddels was hij de buurt genaderd waar zij woonde, en die hij zo goed kende en sinds zijn scheiding gemeden had.

Nu deden de drukke, smalle straten hem niets meer.

Voor zijn oude huisdeur voelde hij plotseling de kou en nattigheid binnen zijn regenjas.

Hij belde aan, hopend dat zij niet thuis was. Toen dat inderdaad het geval leek, scheen de korte weg naar het centrum waar hij een tram kon nemen, hem eindeloos toe.

[p. 157]

Juist toen hij weg wilde lopen, deed zij open, alsof zij door een spionnetje naar hem had zitten loeren.

Hij slofte de trap op, hoewel een zekere lichtvoetigheid die hij voelde opkomen, dat bijna tot een opgave maakte.

‘Wat kom jij doen?’ vroeg ze verwonderd.

‘Ik kan moeilijk tot aan mijn dood toe wegblijven,’ zei hij.

‘Na je dood zul je waarschijnlijk de trap niet meer zo vrolijk komen opstormen.’

Hij kuste haar op beide wangen.

Zij lachte naar hem. Hij was verlegen en opgelucht tegelijk. Herinnerde zich hoe hij eens een dag was weggeweest om een lezing te houden. Toen hij terugkwam was hij de sleutel vergeten. Nadat hij had aangebeld en boven was gekomen, stond zij net zo tegenover hem in het gangetje. Hij had haar rok opgestroopt en haar broek omlaag getrokken. Dat vond zij een geslaagde vondst. Nu zou hij dat niet meer durven. De afstand tussen hen nam alweer toe, hoe langer hij hier bleef staan.

‘Warm in huis,’ zei hij.

‘Ik heb de thermostaat anders heel laag.’

‘Je ziet er prachtig uit.’

‘O, die jurk heb ik al een tijd.’

‘Een opwindende creatie.’

‘Dat is je aan te zien.’

‘Kun je dat zien?’ vroeg hij quasi-geschrokken.

Zij lachte.

‘Ik was eigenlijk niet van plan om te komen.’

‘Hoe is het met Helen?’

‘Die maakt een tripje naar Amerika.’

‘Toch niet op zalm vissen?’

‘Het zou mij niets verwonderen.’

[p. 158]

‘Wat zul je het saai hebben,’ zei Alice.

Zij sloeg haar armen om zijn hals.

‘Philip,’ zei ze. ‘Wat leuk dat je komt.’

‘Vind je het echt leuk?’

‘Ja,’ zei ze. ‘Als je er maar geen spijt van krijgt.’

‘Daar kan ik nu niet helder over nadenken,’ zei hij.

Hij zat tegenover haar in de huiskamer, waaraan zij weinig had veranderd, en dronk een glas port. In de kast stonden wat andere boeken, maar hij wilde niet zien welke. Een loom gevoel hing over hem.

Had hij al spijt?

Daar dacht hij toch liever niet over. Zijn welbehagen werd bedreigd door de aandrang dit huis te verlaten en nooit meer terug te komen. Hij had nu wel genoeg moed getoond. Vanaf een afstand keek hij naar zijn eigen vrouw, een door zijn toedoen opgepoetst beeld.

‘Ga je vanavond met me eten?’ vroeg Alice.

‘Ik had eigenlijk een afspraak.’

‘En die kun je natuurlijk niet afzeggen.’

‘Dat zal moeilijk lukken.’

‘Ik wil geen dwang op je uitoefenen. Begrijp je dat lieverd? Ik denk dat je het niet begrijpt.’

‘O jawel,’ zei hij moe.

‘Je denkt dat ik je wil vasthouden. Je denkt dat ik het met opzet zo ver heb laten komen.’

‘Dat denk ik niet.’

‘En dat ik er niets aan vond. Dat ik het maar speelde. Om je hier te houden.’

‘Je wilt me niet vasthouden. Dat weet ik zeker.’

‘Maar ik niet,’ zei ze. ‘Begrijp je iets van de situatie waarin ik mezelf heb gebracht?’

‘ik zal mijn afspraak afzeggen,’ zei hij.

[p. 159]

‘Dat kun je niet doen.’

‘Misschien moet ik het toch maar proberen.’

Hij stak zijn hand naar haar uit.

‘Doe mij een plezier,’ zei Alice. ‘Ga jij gewoon naar je afspraak. Vergeet maar dat je bij me bent geweest.’

Toen hij thuis de krant had gelezen, kreeg hij zin haar op te bellen om haar te vertellen dat zij gelijk had: hij was niet bij haar geweest en hij zou haar daarom niet meenemen naar Henri's optreden.

Het was beter als hij ging werken.

Eerst schreef hij Helen een brief. Hij legde uit dat hij beter schrijven kon dan bellen. In dit geval. Toen hij daarna in stijlvolle bewoordingen zijn gemis wilde verbeelden, lukte dat niet. Hij raakte geïrriteerd. Alice maakte dat de woorden die hij neerschreef onzuiver in hem naklonken. Nog steeds voelde hij haar bewegingen, de heftige manier waarop zij hem de liefde ontwrong die slechts opwinding vermengd met een zekere nostalgie was. Of heette dat zelfkwelling? Nostalgie was hij allang gaan haten. Oma's tijd kon beter niet terugkomen.

Hij wilde Helen uitleggen wat hij zelf niet begreep. Zijn gevoelens zichtbaar maken, ook de oorzaak van zijn woede. Uit die woede de tederheid laten ontspringen die zij zozeer in hem gekwetst had.

Toen hij overlas wat hij geschreven had, moest hij lachen. Wanneer je niet meer in je eigen woorden geloofde, kon je beter ophouden. Vaak had afstand de zeggingskracht van de dingen die hij opschreef, vergroot. De brief aan Helen leek een gat, waaruit de echo opsteeg van de man die hij geweest was toen hij haar ontmoette.

Hij belde Alice en stelde haar voor samen te eten.