Bloedmadonna

Dit is liefde

Eigenlijk had Gregorius haast. Weliswaar was de middag nog niet ver gevorderd, maar hij moest zijn voorlopige en wat hemzelf betreft definitieve eindrapport zo snel mogelijk schrijven. De bisschop stond erop. Maar hij wilde bij Franske blijven, hem nu al met zich meenemen, niet nog een keer teruggaan naar die stompzinnige vader, de kwezel van een moeder die in wonderen geloofde. Hij wilde hem naast zich in de auto zien en met hem wegrijden, niet gestoord door verordeningen en papieren. Wat Gregorius niet wilde was nadenken over de situatie waarin hij zich begaf. Een paar keer had hij getracht zijn gevoelens te verklaren. Maar hij had het opgegeven. Van psychologie had hij zijn buik vol. Geijkte verklaringen bestonden niet. Het merendeel van de vervalsers die hij in de loop der tijd aan de kaak had gesteld, werd gedreven door geldzucht. Simpel genoeg. Maar er bleef altijd een klein percentage van mensen die de zaak willens

[p. 228]

en wetens geflest hadden en die ondanks zichzelf in een wonder geloofden. Gevangen in hun eigen hersenspinsels. Hoe zou hij die tegenstelling moeten verklaren? En waarom zou er een verklaring voor moeten bestaan? Welke grond bestond er voor de hypothese dat de menselijke geest op den duur alles zou kunnen bevatten en uitleggen? Voor hem was het een nieuwe gedachte.

Al zijn verklaringen, hoe logisch ook en soms briljant, weerspiegelden de armoedige beperkingen van het denken. Gregorius keek op zijn horloge. Als alles meezat, had hij de jongen eerstdaags voor zichzelf. Hij legde zijn hand op Franskes knie, startte de auto en vroeg of hij trek had.

Even later stapten zij een etablissement binnen dat hij al een paar keer had zien liggen op de weg naar Uffel.

‘We gaan pannenkoeken eten,’ zei hij tegen Franske. ‘En dan mag je er zelf stroop opdoen.’

Hij bestelde een wagenwiel voor Franske en drie flensjes voor zichzelf. Zijn grootmoeder maakte drie in de pan, een verre herinnering die zijn geest nog meer ontvankelijk maakte voor zachtheid en de rust vergrootte die zijn beslissing had gebracht.

‘Heb je trek in pannenkoeken?’ vroeg hij, om te controleren waar de jongen zich mee bezighield. Hij verwachtte ‘vliegeren’ als antwoord, maar de jongen ging rechtop zitten en zei op heldere toon: ‘Ja.’

‘Heb je honger?’ vroeg Gregorius.

‘Ja,’ herhaalde Franske. ‘Honger.’

De dienster kwam de tafel dekken.

‘Zo,’ zei ze plagerig tegen Franske. ‘Is jouw maag wel groot genoeg voor zo'n enorme pannenkoek?’

‘O ja,’ zei Franske. ‘Groot genoeg.’ Hij knikte, nog niet helemaal met zelfverzekerdheid in zijn ogen. Maar het was een begin en iets anders dan wat Gregorius gewend was. Was hij iets gewend? Over de geestesgesteldheid van de jongen had hij zich niets ingebeeld. Bestond er een andere Franske, die naar buiten kon treden nu hij op het punt stond zijn geboortegrond te verlaten? Op een dag zou hij eisen dat ze hem Frans noemden.

Hij wachtte tot de pannenkoek voor de jongen werd neergezet.

[p. 229]

‘Weet je wat wij altijd deden,’ zei Gregorius. ‘Wij schreven onze naam met stroop. Zal ik jouw naam op de pannenkoek schrijven?’

Franske schudde het hoofd.

‘Of wil je zelf een tekening van stroop maken?’ vroeg Gregorius.

Franske pakte de strooplepel, trok hem omhoog, draaide hem een paar keer om, net zolang tot de stroop ophield te stromen en bracht hem met een beheerst gebaar naar zijn bord.

Gregorius keek toe hoe de stroop in een dunne sliert van de lepel begon te stromen en op de pannenkoek neerdaalde. Daarna begon Franskes hand langzaam maar met grote zekerheid te bewegen. Er vormde zich een letter op de pannenkoek die met een sierlijke krul aan de onderkant van de laatste steel omboog naar de volgende. Vaag herinnerde Gregorius zich een bericht in de krant, ergens in zijn archief; het fijne ervan was hij vergeten.

En hij weigerde dit te geloven. Al vormden hand en stroop fraai gecentreerd het woord ‘Agnes’, dit was een zinsbegoocheling, een oprisping van zijn verwarring.

Gregorius schudde het hoofd. En nog een keer. Hij keek naar Franske, wiens tongpuntje tussen zijn lippen naar buiten stak, zo ingespannen was hij met zijn werk bezig.

Hij zag de letters totstandkomen, en hij zag ze niet. De letters vormden zich in zijn eigen hoofd.

Maar in de waarneming van Gregorius had Franske wel degelijk ‘Agnes’ op de pannenkoek geschreven. En toen hij klaar was en Gregorius de pannenkoek voor hem oprolde, zag hij een traan uit Franskes rechteroog met kleine omwegen omlaag lopen. Hij legde zijn hand op de hand van de jongen. ‘Dit is liefde,’ zei hij in zichzelf. ‘Het is liefde omdat er geen verklaarbare aanleiding voor bestaat.’

Nadat Franske een tweede pannenkoek had gegeten, waarop hij alleen maar boter wilde, bracht Gregorius hem naar het dorp. Juist was een bus bij de halte gestopt, en daaruit stapten Mathilde en haar vriendin, beiden ruim voorzien van plastic draagtassen. Even kwam het in hem op Franskes moeder meteen te vragen of

[p. 230]

hij haar zoon mocht meenemen. Maar bij nader inzien leek hem dat geen goed plan. Franske zag zijn moeder, maar hij reageerde niet. Gregorius reed verder, parkeerde de auto bij de kerk en stapte uit. Hij kuste de jongen op beide wangen en zei dat hij terug zou komen om hem te halen.

‘Zul je op mij wachten?’ vroeg hij. ‘Ga je al je zomerspullen in de koffer pakken?’

‘Ja,’ zei Franske. ‘Spullen in de koffer.’

Hij keek de jongen na. Daarna belde hij aan bij Rog. Bij toeval was de pastoor thuis, om deze tijd leidde hij wekelijks een bejaard bijbelgroepje, maar een aantal dames was zonder afmelden niet komen opdagen. Rog had daar begrip voor.

‘Ik kom afscheid nemen,’ zei Gregorius. ‘De verantwoordelijkheid voor de madonna leg ik in uw handen.’

‘Een zware taak,’ meende Rog.

‘Ik ben er zeker van dat u hem aankan.’

Rog knikte. ‘Het gaat toch de kant op van een wonder.’

‘Dat zou wel eens kunnen,’ antwoordde Gregorius met een zuinig mondje. ‘Ik wil u trouwens een kleine gunst vragen. Het gaat om Franske.’

‘Franske?’ zei Rog verwonderd.

‘Ik wil hem meenemen op vakantie. Om hem te testen. Ik denk dat hij meer mogelijkheden heeft dan tot nu toe naar buiten is gekomen.’

Rog kende maar weinig mogelijkheden van Franske.

‘Wilt u uw invloed aanwenden bij de moeder? De vader is akkoord.’

‘Dat dacht ik al,’ zei Rog.

Op dat moment kwam er een meisje in de richting van de parochie gerend. Rog zette een stap naar voren en wachtte tot het bij hem was gekomen.

‘Pastoor,’ hijgde het kind.

‘Kalm, kalm toch,’ riep Rog, hij legde een hand op het hoofd van het meisje.

‘Pastoor,’ riep zij, nog altijd buiten adem. ‘U moet snel komen. Het beeld is weg. Er zit een gat in het raam. De madonna is terug naar de hemel.’