Bloedmadonna

[p. 181]

Mijlenver verheven

De resolute manier waarop Dantzig haar eigen weg ging, had Hanna ondergaan als een bevrijding. Naar het lichtblauwe scherm starend dacht zij na over het vervolg van haar stuk. Zij had de meest recente bloeddonatie van de madonna bekeken en begon zich af te vragen of Gregorius zijn werk zorgvuldig genoeg had gedaan. Het liefst wilde zij bewezen zien dat zij haar eigen ogen niet kon geloven. Dit noteerde zij. Waarom aanvaardde zij niet wat zij zag? Zelfs de mogelijkheid van een wonder wilde zij niet in overweging nemen. Zij moest een grens trekken.

De halfdonkere kamer deed haar denken aan de huiskamer vroeger, toen haar moeder op haar wachtte als zij thuiskwam uit school. Met een zilveren lepeltje roerde zij de berg suiker door de thee en sopte een San Francisco-biscuitje door het alweer lauwe mengsel. Haar moeder zat tegenover haar aan tafel en staarde haar aan, zonder veel te zeggen, hoogstens ‘gadverdamme kind, wat doe je weer smerig’. Zij wilde over school vertellen, de willekeur van de juffrouw aan de kaak stellen. Altijd mochten de andere meisjes het bord schoonvegen, de planten water geven en een boek wegbrengen naar een andere klas. Altijd de anderen. Zij vertelde het haar vader; die glimlachte en zei: ‘Die anderen op hun beurt denken dat jij het lievelingetje bent.’ Dat begreep zij niet. En het was ook niet waar. De juffrouw had de pest aan haar. Zij vond haar lelijk, of eigenwijs, lelijk en eigenwijs tegelijk. Ze was ook nog slecht in gym, durfde niet in de ringen, trok zich altijd terug bij trefbal. Zij haatte het wanneer de bal tegen haar lichaam stuiterde en de meisjes van de andere partij een gejuich aanhieven. Haar gooiden ze altijd als eerste uit.

Weer later werd zij populair vanwege haar grote mond, die als een eierschaal openbarstte toen zij elf was en het niet meer pikte wanneer het onrecht over haar werd uitgestort. Zij had al vroeg begrepen dat alleen de schreeuwers slagen, zij die vooraanstaan,

[p. 182]

die zich op de borst slaan en luidkeels uitroepen hoe goed zij zijn. Zij vond zichzelf goed noch slecht, al spoedig verveelde zij zich in het koor van maniakale voorgrondtreders.

‘Houd toch eens op met dat vieze gesop.’

Zij zat tegenover haar moeder aan tafel en werkte aan een opstel. Het ging over een fantasievakantie. Een auto kwam hen ophalen en begon te rijden. Na een paar dagen stonden zij aan een zee die blauwer was dan zij ooit op plaatjes had gezien. ‘Dit,’ liet zij haar vader zeggen, ‘is het einde van de wereld. Als je nog drie stappen verder zet, val je over de rand. Laat je niets wijsmaken. Het is niet zo dat je altijd maar verder kunt lopen en dan weer uitkomt bij het vertrekpunt. Mensen vertellen verhalen om niet in de werkelijkheid te hoeven geloven. De waarheid is dat zij van de wereld afvallen, even snel als zij erop zijn gezet.’

Had zij die woorden echt opgeschreven? Of waren het woorden van nu? In een opwelling belde zij Wolffers.

‘Maak dat stuk nou maar af,’ zei haar vriendin kortaf, alsof zij haar stoorde.

‘Ik was vanmorgen nogal afwezig,’ zei ze, in een opwelling van toegevendheid. Of was het zelfmedelijden? Zij was koud en kil. Zij deed alsof ze aardig was en met mensen mee kon voelen. Maar het lukte niet. Hardvochtig was zij. En hoe meer de mensen belang in haar stelden, hoe sneller zij van hen wegliep.

‘Dat ben ik wel van je gewend.’

‘Ik heb nog zitten werken toen je sliep. Ben je boos op me?’

Wolffers wachtte met antwoorden. ‘Misschien op mezelf,’ zei ze eindelijk.

‘Niet doen,’ hoorde Hanna zichzelf zeggen. ‘Ik kon niet in slaap komen.’ Zij wachtte even. ‘Ik had je niet zo mogen laten weggaan.’

Daarna zei Wolffers de dingen die Hanna wilde horen, op de toon die zij gewend was, die haar rustig maakte, dat besefte zij opeens, rustig en ontvankelijk. Zij kon het niet uitleggen, dat was ook niet nodig. De ontwikkeling in haar leven was glashelder, het glas vertoonde alleen af en toe een soort aanslag, die het moeilijk maakte er doorheen te zien. Maar als je wilde, als je dat echt wilde, keek je er doorheen en wat je zag was geruststellend.

[p. 183]

Wolffers zei, strenger dan zij ooit had geklonken: ‘Schrijf dat stuk. Heb je wel eens iemand iets van jezelf laten zien? Of acht je je als schrijver mijlenver verheven boven dat bloedende beeld en de mensen die ermee te maken hebben? Hoe loop je daar eigenlijk rond Hanna?’ En ze zei, voordat zij neerlegde: ‘Zelfs in de dingen die je schrijft kun je iemand tegenkomen aan wie je gehecht raakt.’