Een afgezant uit niemandsland

3

Paul en Rufus woonden in hetzelfde huis. Ieder vanuit zijn gezichtshoek keek op achtertuinen en zeer lage, oude huizen. Daarachter lag het park, nu nog groen, niet zo fris meer als in het voorjaar; kale takken werden zichtbaar in de struiken, verregende kranten en andere verblijfsgemakken, de geruite sokophouder en het zweepje, en toch zag je maar zelden ruiters.

Ze hadden samen één keuken, waarvan het raam bij het plafond altijd open stond, en dat was nog een geluk.

[p. 21]

Wel werden hun bedden wekelijks verschoond. De hospita woonde beneden, was een beetje doof of deed alsof om des te meer te horen, had één zoon en een man die Lodewijk heette, en die er op gesteld was hem eens flink te raken, dagelijks.

De zoon was er allang vandoor.

De Gebogen Nachtstraat waar zij woonden eindigde bij het hek van de Universiteit, maar niet daarom oefende deze met ongelijke klinkers bestrate weg zo'n aantrekkingskracht uit op zuiplappen en portiekneukers, op landman en bedelknaap.

Als je de Straat van de Gevangenen bij de kade inging, kon je rechtdoor lopen en je pad in deugdzaamheid vervolgen. Je maakte dan bijna een hoek van negentig graden om in de Nachtstraat te komen, maar ook kon je direct bij het begin van de Gevangenenstraat linksaf slaan, een soort steeg in die al snel iets breder werd, maar nooit te breed. Huizen aan één kant, daartegenover de rots, steil omhoog, waartegen je kon pissen, het grotere werk (in de nanacht veelvuldig). Je kon er iemand tegenaan drukken die niet wilde, je kon er ook alleen tegen leunen en alles zien voorbijtrekken, dronkenschap, een vrolijk leven, gezang, trek in een borreltje, trek in een meisje, alles waar je toevallig aan dacht. Dat kon nergens beter dan in deze Straat van Omar, de straat der straten, genoemd naar de man der mannen, de bouwer van het Moorse paleis in de Marmerstraat, beschermheilige van de fantasten en de fantast onder de beschermheiligen, een man voor wie niets te dol was nadat hij met zijn gestolen goederen in 1737 Pjilnoks haven was binnengezeild, veilig voor achtervolgers (want die wisten gewoon niet waar hij plotseling gebleven was), veilig voor bedelaars (die nam hij allemaal in dienst), het veiligst voor vrouwen (hij had de veertien beste uitgekozen en de rest verkocht).

Omar had één klein ongemak: hij faalde op het punt van

[p. 22]

nakomelingschap. Daarom hadden ze de straat naar hem vernoemd, om de herinnering aan deze voortreffelijke man en echtgenoot te bewaren. In zijn huis kwam de cultuur tot grote bloei, exotische danseressen versterkten zijn heimwee naar een zoon, maar toonden hem als kleine vergoeding uitzicht op hun weelderigheid, die soms bestond uit een paar door Omar aan hen uitgeleende diamanten dijbeenbanden. Vanzelfsprekend na hand- en spandienst. De spandienst lukte meestal wonderbaarlijk, van handdienst hield Omar, die het toch al zo moeilijk had, niet bijzonder, en voor de rest zorgde het jongetje Abri dat open stond voor zaken waaraan andere jongetjes van zijn leeftijd niet zo gauw zouden denken. Omar had drie badzalen, hij had een koetshuis en stallen met zeventien paarden, je zou bijna zeggen: elk paard had zijn eigen t.v.-toestel, daarentegen zou bij Omar elk t.v.-toestel zijn eigen paard hebben gehad.

Omars weldadige wellust, maar minder verfijnd en zeker ongebreideld, had zich opgedeeld in velen die weliswaar geen zaad met hem gemeen hadden, maar wel de meeste van zijn denkwijzen, en alles waar hij ooit over gesproken had, goed of slecht, erotisch of sadistisch, kon je vinden in de straat die zijn naam droeg als een eresaluut aan de grote en gekwelde genieter zonder zoon. Hoevelen zouden hun godvergeten en mislukte zonen niet graag willen inruilen voor een eigen straat met kroegen en bordelen, biljartzalen, een pingponghal, een bar voor vreemdgangers en een tent met klokjes die bij de geringste beweging liefelijk begonnen te klingelen, zodat het leek alsof voortdurend al het glaswerk tegen de plavuizen werd gesmeten.

Wil je er al naartoe, naar die straat, heb je ook zo'n zin in een kroeg of een wijf, loop dan van de haven steeds rechtdoor, tot vlakbij het beeld van de Verlaten Minnaar, ga dan de Marmerstraat in, houd de armen strak langs het lichaam, loop loop, denk niet, tenzij aan huis en de gezelli-

[p. 23]

ge sfeer aldaar. Rechtdoor dan maar, aha, nu zijn wij al in de Gebogen Nachtstraat.

Pas op, het is donker.

Wil je zo graag naar huis, vergeet dan nooit dat Omars straat uitkomt in de Nachtstraat en dat het er niet toe doet van welke kant je alle heerlijkheden nadert. En dus maak je die omweg en je voelt het kriebelen, je bent bijna thuis, maar gelukkig nog niet helemaal. Je maakt een scherpe wending en nadert het gebied van de heerlijkheden, je ziet Maria Laboheme, en alles wat die naam belooft krijg je. Laat ze maar staan tegen de muur der dromen, hier kun je het uiteindelijk makkelijker vinden, het is zelfs zo sterk dat verschillende figuren uit de bovenstad, zoals de glazenierster Gossep en de dichter Begoresj, vrijwel elke avond afdalen om zich moed in te drinken om de heuvel in de nanacht opnieuw te beklimmen.

Als je de Nachtstraat inloopt en je wilt niet naar huis, dan moet je voortmaken om op tijd te komen, want denk je aan de Omarstraat dan wil je onmiddellijk die beruchte trap zien om hem een eindje te beklimmen, twee drie treden desnoods, waarna je met een flinke aanloop regelrecht een kroeg binnenstormt. Leve de revolutie die het in jou heeft gewonnen.

Paul schreef zijn ouders: Wat een idyllisch plaatsje! Voor het eerst ben ik blij dat jullie de raad van mijn oom hebben opgevolgd. Ik was een beetje zeeziek. Vanmiddag ga ik een schrijfmachine kopen en vanavond is de eerste kennismaking op de vereniging waarvan ik lid word. Rufus is ook erg tevreden. Om iets te vertellen over deze stad: onderaan de heuvel, het oudste gedeelte, ligt een straat met een paar cafés. Hier kun je de mensen uit de buurt ontmoeten. Ik verlang niet naar huis. Ik zit niet ver van de haven, lekker rustig, door de zg. Straat van Omar (een beroemde kunstkenner, zeer rijk) ben je er zo. Ik schrijf wel weer. Paul. Ps. Fijn, een paar jaar in het buitenland studeren. P.

[p. 24]

Hij las dit over en voelde zich behaaglijk voor dat ogenblik.

Rufus was niet op zijn kamer. Nu al ging hij onverbiddelijk een eigen weg. Hij had zijn voelhorens uitgestoken terwijl Paul de prijs berekende van een schrijfmachine. Lodewijk had hem een winkel gewezen. Maar hij was bang dat ook de schrijfmachines van Lodewijk zeer vloeibaar waren, vervloeiend als vrolijkheid.

Hij voelde zich alleen in Pjilnok.