Verspreide geschriften. Deel 9. Historische schetsen en boekbeoordeelingen. Deel 2. Redevoeringen en opstellen van verschillenden aard. Deel 1

[p. 203]

De Brielsche courant.
(1869.)

De heeren C.J. Biemond in de Navorscher en Mr. W.P. Sautijn Kluit in de Nederlandsche Spectator hebben de aandacht gevestigd op de Brielsche Courant, en allen, die in staat waren daaromtrent eenige inlichting te verschaffen, verzocht het hunne bij te dragen. Aan die noodiging voldoe ik door mee te deelen wat ik dienaangaande had opgeteekend.

Vooreerst een bericht van den bekenden Patriotschgezinden Franschman Dumont-Pigalle, in zijn nog onuitgegeven aanteekeningen, voorhanden in het Rijksarchief: ‘s' Gravezandsche courant. Janvier 1786, défendu 17 Mars de la même année: continuée sous le nom de Brielsche Courant, Septembre 1786.’

In de Haagsche Correspondent¹⁾ vinden wij onder de ijverige Oranje-vrienden genoemd: ‘De Bosse- [lees Brielse-] Courantier Bresser’. Deze Brielenaar werd inderdaad voor redacteur der courant gehouden, en niet zonder reden, zooals blijkt uit het verslag der gecommitteerden, die na de revolutie van 1795 de papieren van Bentinck van Rhoon en andere Oranje-vrienden te onderzoeken kregen. In het welbekende boek van een hunner, Bouwens, Aan zijne committenten, lezen wij²⁾ de volgende opgaaf van door de commissie gevonden en onderzochte stukken:

‘Drie missives van 20 November, 4 en 10 December 1786 van Q.N. en een dito geteekend: Scheveningsche Schelvisje, welke gebleken is te zijn Assuerus Bresser, vroedschap in den Briel en schrijver

1) N^o. 28, I, blz. 219.

2) Blz. 556.

[p. 204]

van de Brielsche Courant. Uit missives blijkt dat Bentinck hem tot het in stand houden dier oproerige courant f 900 had gezonden.

Drie eigenhandige missives uit 's Hage van 6 Julij van W.G.T. Bentinck en G.K. van Hogendorp als gecommitteerden tot de geheime correspondentie en opzameling van penningen tot het in stand houden der Brielsche Courant’.

Uit deze niet onbelangrijke stukken blijkt dus, wie de schrijver en wie de betaalsheeren waren. Dit laatste wordt bevestigd door den Engelschen ambassadeur in Den Haag, Harris, in wiens Diaries¹⁾, in een brief van 13 April 1787, wij lezen: ‘....I have contributed to the support of two friendly newspapers: one published at Bommel, the other at the Brille....’

Mij dunkt, de zekerheid, dat de Brielsche courant zoo hoog geplaatste begunstigers heeft gehad en met zulk een politiek doel werd geschreven, moet het verlangen van Biemond naar een exemplaar er van voor het archief der stad Den Briel nog vermeerderen. In het belang der historie vooral wensch ik van harte, dat het moge gelukken er een machtig te worden.

(Nederlandsche Spectator, 1869, blz. 293.)

1) II, p. 288.