Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

[p. V]

Voorwoord.

DE zevenjarige oorlog der gemeente Gent, onder hare hoofdmannen Jan Yoens, Philips van Artevelde en Frans Ackerman, tegen den graaf Lodewijk van Male, is een der belangrijkste en boeiendste episoden der roemrijke geschiedenis van Vlaanderen. Niet alleen de heldhaftige gebeurtenissen en de fiere karakters in dien hardnekkigen strijd tusschen vrijheid en dwang treffen de aandacht van het nageslacht op dit merkwaardig tijdvak, doch, bij geluk, hebben hier ten minste de Vlaamsche Achillessen eenigszins hunnen Homeros gevonden. De Henegouwsche priester Jehan Froissart, die, zoo men weet, zijn leven lang door alle landen van West-Europa reisde, de inlichtingen van ridders en burgers opnemend, was bijzonder getroffen geworden door het grootsche van dien heldenstrijd, en had er, waarschijnlijk nog vóor dat hij het tweede deel zijner kronijk ternêerschreef, in 1386 een bijzonder verhaal van opgesteld, dat hij later in zijn breedvoerig werk met eenige terechtwijzingen en uitlatingen inlaschte. Dat die Chronique de Flandres, bewaard in drie handschriften (waarvan twee te Kamerijk en een te Parijs), zijne algemeene kronijk is voorafgegaan, is bewezen juist door die terechtwijzingen van feiten en namen, die in het

[p. VI]

groot werk veel juister zijn, en door de weglatingen van vertelsels welke, bij nader onderzoek, met de strenge historische waarheid niet strookten.

Sedert lange jaren had ik het ontwerp gevormd, dit Fransche heldhaftig verhaal, dat op zich zelf staat, opnieuw uit te geven, daar het mij, alhoewel zorgvuldig in de twee uitgaven van Buchon en in degene van B^on Kervyn de Lettenhove, en, nu vooral critisch, in degene van Siméon Luce en Gaston Raynaud is opgenomen, in die zwaarlijvige boekdeelen als begraven en voor het groot publiek ontoegankelijk voorkwam. Ik meende den Franschen tekst, met de noodige noten, weder het licht te doen zien, wanneer, naar aanleiding van het nieuw voor het Nederlandsch Staatsbestuur aangekochte Handschrift van Sir Thomas Philipps, mijne aandacht werd getrokken op het Hs. der Bibliotheek van de Hoogeschool van Leiden, zijnde de Middelnederlandsche vertaling van het grootste deel der algemeene kronijk van Froissart, door Gerijt Potter van der Loo, in Holland ten jare 1430 vervaardigd.

Bij een gelukkig toeval behelzen de twee daarvan overgebleven deelen van het reusachtig Handschrift in vier deelen, al de hoofdstukken der Chronique de Flandres, gelijk zij, gewijzigd door den grooten Henegouwschen schrijver, waren opgesteld.

Het scheen mij dus verkieslijker aan dien onuitgegeven Middelnederlandschen tekst de voorkeur te geven, en aan het nageslacht het verhaal

[p. VII]

aan te bieden in de taal der Vlaamsche helden, waarvan de geschiedenis wordt verteld, en gelijk het reeds, min dan eene halve eeuw daarna, door hunne kinderen of nakomelingen kon gelezen worden. Wel is waar is die vertaling in eenen anderen tongval (dien van Holland) opgesteld, en volgt ze slaafsch de woorden van den Waalschen schrijver, de historische onnauwkeurigheden van feiten of namen wedergevende, nopens helden die de vertaler niet schijnt gekend te hebben. Doch, de taak van den huidigen uitgever is door menigvuldige oorspronkelijke bronnen gemakkelijk te voleinden, die, niet alleen de feiten, maar den geest des tijds in hun waar daglicht kunnen plaatsen.

In een tweede deel zullen wij dus deze uitgave volledigen, niet alleen door terechtwijzende aanmerkingen uit de gekende of de onuitgegevene Vlaamsche kronijken, maar door de breedvoerige kopij der tot nu onbekende Rekeningen der Baljuws van Vlaanderen en door excerpten uit die der steden: Gent, Brugge, Ieperen, Oudenaarde, enz., door menigvuldige levensbijzonderheden over alle handelende personen, getrokken uit de authentieke Jaarboeken der Schepenen van Gent, alsook door eene Woordenlijst, welke in weinige oogwenken taal en tijd van den vertolker zal leeren kennen. Breedvoerige glossaria zijn sedert Verdam's Middelnederlandsch Woordenboek nutteloos geworden.

Gent, 30 November 1898.

N. de Pauw.