Van den grouwelijcken laster der dronckenheyt die in dese tijden gheweldelijck regneert

Wat overvloedicheyt, suypen ende toedrincken, voor iammer, onraet, schade der zielen ende des lijfs, oock armoet ende schadelijcken nooden met hem brenght. Grondelijcke onderrichtinghe, ende raedt wt goddelijcker schrift

Hoe het toedrincken ende overvloedicheydt een gewis teycken is van den jongsten dach.

Een Aenhanck.

TEn lesten kan ick niet voorby gaen v Vest te bewysen, dat vreten ende suypen een gewis teycken is van den jongsten dach, dat die niet veer, maer voor de deure is: Want de Heere ons dat voorseyt heeft, welcks gheest alle dinck van eewicheyt voor gheweten heeft, hoemen inden lesten dagen sonder vrese sal zijn, meenende het heeft gantsch gheen noot: sayen, planten,

[p. 63]

bouwen, eeten ende drincken, als wouden wy eewich leven, ende waren daerom geboren. Mat. 24. Daerom sal haer die dach des Heeren geringe ende onversiens overvallen, als sy spreken: Vrede, vrede 1.Tess. 5. Ia als sy by een ander sitten by den wijn, singen ende vrolijc zijn, ende gelijck de schalcke knecht, in haer herte seggen: Mijn Heere comt noch lange niet, ende ter wijlen eeten ende drincken sy met den Dronckaerts: even gelijc sal de Heere komen, als sy hem oyt alderminste versien, ende ter uren als sy dat niet meenen, soo Christus selver seyt Mat. 24. Daeromme seyt de Schrift, dat des Heeren dach sal komen, als een Dief inder nacht, 2.Pet. 3. Hier mede stemmet syn Meester Christus, van welcke hy dat gheleert hadde Luc. 21. Wacht u dat uwe herten niet beswaert worden, met overvloedicheyt van eten ende drincken ende met sorge der nering, ende die dach kome snel over u: want gelijc een valstric sal hy comen over al die op Eerden woonen. Dese sekerheyt voor des Heeren toekomst, betuygen ooc vast alle Propheten over al. Nu gaet dese sekerheydt ofte overgeventheyt inden hoochsten swanc, en des bouwens, vretens, suypens is gheen eynde, daeromme kan dat Oordeel niet verre wesen. De Heere is doch warachtich, ende syn woort duyrbaer ende krachtich, hy kan hem selver niet verloochenen. Daeromme waert hooge tijt, dat wy de Lampen toe bereyden, om de Bruydegom te gemoet te gaen: Want onse verderven is naerder, dan wy gelooven, ende de bijl is aen den wortel des booms gheset: Indien wy ons niet bekeeren ende doen boete, so sal hy ons 'tloon geven met den Hypocriten, ende sal den boom heeten afhouwen ende int vuyr werpen. Mat. 24. Och het waer hooch tijt vanden slaep op te staen, ende te wandelen, dewijl wy noch 'tlicht ende den dach hadden, in de tijt der genaden, dat ons de duysternis niet begreep. Niet te vergeefs set ons Christus een boom tot een gelijckenisse voor Luc. 21. daer aen wy sullen leeren, wanneer hy ontspruyt, dat de Somer na by is. Also, wanneer dese dingen (daer van Luc. 17. 21. Mat. 24. geschreven staet) geschien, dat wy van daer op achten, ende by dese gewisse teeckenen bekennen, dat de dach des Heeren niet verre is. Maer wy gheloovens niet, eer dat wy't eenmael bevinden met onse hoochste verderven. Daerom spreect Christus Luc. 18. Als des menschen Sone sal komen, meent ghy dat hy dan geloove op Eerden sal vinden? Also laetmen de tekenen al fijn met gemac voor by gaen: Niemant heeft ter acht op, eer wy in de helle steken, ende kijcken toe als de slachtschapen. Psal. 49. Dat sien wy in de voorleden werelt. Gen. 6. 16. ende in Ierusalem, etc. Dat sy haer ongeluc niet gelooft hebben, soo na by te zijn, voor dattet op haer gekomen is. Noe, Loth, oock Godt selfs met syn teyckenen ende woort, mosten Narren zijn ende niet gelden, dat sy hun hare verderven te voren seyden, ende tot be-

[p. 64]

teringe riepen. So salt noch gaen tot het eynde der Werelt. Die dach moet doch op ons vallen als een dief ende valstric onversiens. Wy laten ons doch niet seggen, daer wy wel sien ende tasten, hoe alle teeckenen in voller kracht henen gaen. Niemant rust hem ter vlucht ende op de vaert: ja beginnen eerst in de Werelt te nestelen, daeromme sal ooc onse vlucht inden winter ende op den Zabbath geschien, alst niet meer helpt, ende men niet wandelen mach noch ontvlien. Nu laten wy de teeckenen voorby gaen, ende verachten de trouwe waerschouwinge Gods: dan sal hy ons ooc bespotten, ende lachen in onse verderven, wanneer dat op ons valt, daer wy van hooren ende voor sorgen. Prov. 1. Gaet het nu niet alst ter tijt Noe ende Loth? Ia die tijt was noch een gulden tijt by dese leste arghe, vervaerlicke tijt te gelijcken. Sulcken wesen in al de werelt, so kostelic van gebou, van mennigerley eten ende drincken, dattet niet hoger komen mach, en is noyt gheweest, als dese hondert jaer. Der Coopluyden handel is een openbaer woecker ende roverye geworden, so dattet het kint in de wiege moet ontgelden. Wie heeft alsulcke nieuwe vonden ende bedroch oyt gehoort, als nu in de werelt omgaen, om alle dinc aen haer te trecken, gelijc Cecyas de Wolcken. Den woecker hiet men nu geen woecker te zijn, maer strijcken alle ongerechticheyt een eerlicken naem aen: gelijc droncken drincken, hietmen nu vrolic zijn, ende bedroch, practijc etc. Also is alle argelist ende boosheyt oyt hoochste gekomen, dat de Werelt selfs moet bekennen ende seggen: 'tmoet breken, off het moet anders worden. Nu ist niet wel te versinnen, hoe't anders mocht worden, daerom moetet breken. Ende dit is het naest: Want de werelt is so arch ende laet haer niet meer seggen: maer dat onderste is boven gekeert, ende alle dinc is op eenen hoop geworpen: dat sal helpen (gelijc Petrus seyt) Item hoe mocht den crijchs-handel scherper gevonden worden. Ic swijge noch dat vast dese hondert jaren, bussen gieten, bussen smeden, alle scherpe vernuftige konst, Godslasteringe, suypen, vreten, moort, oncuysheyt, ja alle zonde ende schande so gants is opgecomen: datter nu geen zonde noch schande meer is, dan het geen dat de werelt straft, om dattet haer inst contrary is, ende haer schade doet: anders waer ooc moort ende diefte geen zonde, wanneer het niet tegen haer profijt ende welvaert waer. Dat is dat Christus spreect: Men sal niet met tijtlicke neeringe ende sorghe deses levens op't hoochste beladen zijn, ende alle verstant daer toe schicken, datmen de volheyt, ende genoech hebbe, eten, drincken, wijff, kint, gelijc ter tijt Loth ende Noe. Daerom dan, alsulc planten, bouwen, koopen ende verkopen, dagelicx also opstaet, dattet schier niet hooger mach. Godt helpe ons allen.

EINDE.