|
| |
De Dronckenheyt brengt met hem arghernis, ende quaedt exempel.
Dat vijfthiende Capittel.
TEn lesten argert hem de gantsche Werelt aen dit suypen: ende d'een brenget den ander daer aen. Sulc Exempel sien de Iongen van d'Ouden, ende doent haer nae ghelijck de Apen: Meenen 'thoort soo. ende daer wordt sulcke ghewoonte ende schentlijck exempel wt, datment niet meer zonde of schande acht. Ende als schoon ergens een nuchter tuchtich man is, die't suypen haet, met dien schimpen sy alle: Die dooch niet, ende is by de Edelluyden veracht. Is hy een Edelman, soo moet hy een wijff ende loer zijn. Kortelijc, wie niet mede slempt, ende dat veracht, is een Schelm ende Boer, gheen goede ghesellen weerdich, ende dooch nerghens toe. Daer toe ist ghekomen, dat schande eer is gheworden. Wie hem nu laet beweghen, ende niet met Christo ende de Apostelen der Werelt Nar ende ghecruyst wil zijn, die drinckt mede, ende een Nar maeckter thien: ofte hem schoon niet en lust, soo wil hy daerom syn Edelheydt niet verliesen. Ende eer hy met Christo een Boer wil zijn, jae recht Edel, hy soude hem liever doodt drincken, op dat hy een Ezel (hoe spreke ick soo) een Edelman bleve. Dat argerlijck wesen gaet nu ter tijt op Aerden: soo als de Ouden singhen, pijpen de Iongen. Gelijc tgevogelte is, also lecht het eyer. De Iongen vangen met dat bier aen ende leeren die treffelijcke Konst by tijdts. Wat sal-
| |
| |
men segghen? Alsulcken schande-huys ende arghen dinck is de Werelt, dat een (wie die te recht kent) liever doodt dan levendich waer. Ia de werelt is een Rijck vol booser exempel, schande ende laster, over welcke de Duyvel een Vorst, Godt ende Heer is, 2.Cor. 4. Ioan. 14. Hoe sal hem nu v V. aenstellen? V Vest moet hier niet sien noch hooren. Gheerne der werelt Nar, spot ende schouspel zijn, ende hem onweerdich achten met Christo bespot te werden: met gheen quaet exempel hem beweghen laten: want een Christen moet in de werelt wesen sonder exempel, als een roose onder de doornen. Cant. 2. Ende van de werelt alderley ongeluck ende schande verwachten: Want wie nuchter rechtschapen Godtlick leven wil, moet hem deser werelt vyantschap getroosten (soo wy in de Doope de werelt hebben versaeckt) ende 'tCruys op hem nemen ende hem niet laten verargheren, oft hy schoon alleen onder enckel volle droncken ontuchtige Zwijnen soude leven, gelijck Loth in Zodoma, ende Abraham in Canaan. De werelt is de werelt, ende blijft de werelt: een Christen moet hem daer af wachten, ende met verdriet daer in leven, haer straffen in haer wereltlijcke lusten ende begeerten, ende der werelt ongenade geerne op hem laden. Sien dat hy midden in dit Droncken-huys nuchteren, midden in't Hoerhuys tuchtich ende eerbaer, midden in't Dans-huys Godtlick, midden in de moort kuyl goetlick leven mach. Sulcken werelt maeckt dan 'tleven enge ende verdrietelijck, dat de mensche den doodt liever siet, dan sulcke arghernis. Dan gaet het recht toe, de genade maeckt het suyr leven soet, dat anders de natuer een bitter galle is. Daer na weete hem u V. te richten. Thelpt oock niet, dat hen sommighe willen ontschuldigen met den gerechten Noe ende vromen Loth, die oock de wijn overvallen heeft? Antw. Ick wil haer niet verdedighen noch ontschuldighen van zonden, maer Godt bruyct daerom sulcke Campstucken, laet den eenen huyden, den ander morgen vallen, huyden een Enghel, morghen een Duyvel, op dat die daer staet, wel toesie, dat hy niet en valle: ende dat wy onse zalicheydt met vreesen ende beven wercken sullen. Ten anderen, van onsent wegen, op dat wy inden val
| |
| |
niet vertwijffelen, ende ons haere opstaen verstercke, dat wy daer door moet krijgen ende weder opstaen. Maer sy zijn niet daerom ghesneuvelt, dat wy dat na sullen doen, maer dat wy door haer val ende exempel wijs ende voorsichtich sullen worden. Daer en boven ist oock aen te mercken, dat sy haer wt gheen quade meyninge ende voornemen ghevult hebben, als wy doen: maer sy hebben haer vergrepen als sy droevich off moede waren, meynende haer te verquicken, ende hebben haer te veel ghedaen: daerom Godt door de vinger heeft gesien. Tis een vervaerlijc wesen, datmen op de wercken valt die de Heyligen ghedaen hebben, ende datmen niet op't geloof en de persoon achtet. Want toornich werden ende suyr sien, kijven ende schelden is een gemeen dinck in de Werelt. Nochtans lesen wy dat Christus dat selve gedaen heeft. Het is den Heyligen Gods luyden gheoorloft te oordelen, rechten, schelden, verrader ende moorder heeten, ghelijck Stephanus Act. 6. Narren, gelijck Christus ende Paulus. Mat. 16. Luc, 24. Gala. 3. Wrake begeeren, gelijck Sampson. Iudi. 16. 4.Reg. 12. Maer dit is ons over al verboden. Tis een selsaem dinck met der Heyligen leven: gheen vleeslick Menschen kan dat oordelen: maer sy oordelen alle dinck. 1.Cor. 2. Wort ghy haer te voren ghelijck, soo zijt ghy onder gheen Wet. Het doen dickwils twee een werck, de eene zondiget, de ander doet wel ende recht. Gelijck wy in Cain ende Abel Gen. 4. inden Publicaen ende Pharizeeus wel sien. Luc. 18. Ick wil ooc de Dochters van Loth niet ontschuldigen, dat sy haer by haeren Vader hebben gheleyt, ende hebben haer vol gesopen, oft sy al schoon goede meyninge hadden: want goede meyninge en gelt niet: Men moet Gods woort hebben. Men mach oock geen onrecht doen, op dat daer recht ende goet wt kome. Men sal niet steelen, op datmen aelmissen gheve. Esa. 56. Ick wil de Dochteren Loth oock niet oordelen, maer Godt bevelen, die weet zijner Heyligen val te verdragen: Maer onse Dronckaers ende volle Zwijnen wil den Wijn verdrucken ende overweldigen, die als Bierhelden ende Wijn-ridders willen beroemt zijn: soo laet sick de wijn dan drincken, gaet fijn sacht in, ende de Bierbalger wil
| |
| |
aen't arm bier eere in leggen, ende aenden wijn prijs bejagen: Maer ten lesten wert de wijn Heer inden kop, werpt den wijnknecht onder den banck dat de Wijn-ridder een Seughes Kock wert, spyet ende schijt dat Huys ende Hoff stinckt. Daer licht de vrome Man ende schoone Helt als een stom onvernuftich Dier, als een Seughe, datter niet meer Menschelick aen hem is dan 'tuyterlick aensien. Dat is, dan schandelijck te sien en te hooren. Soo heeft hem de Wijn bedroghen ende te schande ghemaeckt, dat oock een Kint niet van hem hout, ja Seugen ende Honden vreesen hem niet, die syn gorgel-suypken daer op eten: want wat sal een volle balch doen, als hem 'tvernuft, de sprake, wetenschap ende kracht berooft is. Daer licht hy als een block, of hy schoon te voren de stoute Hector of Achylles geweest hadde, is doch dan een Kinder-spot, een Honts-weert ende Iaer-kock, dien de Kinderen met vingeren wysen, ende bespotten hem soo sy willen. Want een droncken Mensche is noch levendich noch doot, dat leert oock de Propheet Abac. 2. De wijn bedriecht den stouten man, dat hy niet blyven kan, etc. My verwondert, dat wy sulcke Helden willen zijn, ende konnen noch den wijn niet overwinnen, maer 'tmoet gaen als het spreeckwoort luyt ende klaerlick bewijst. Aba. 3. Een dronckenhuys spyet den Weert wt. Daerom ist dat den Levijten de wijn verboden was in de Wet, ende oock Paulus niet wil dat een Bisschop wijnsuchtich zijn sal. Desghelijcken Ionadab syn Sonen den wijn verboot Iere. 35. Altemael daerom, dat wt suypen niet goets koemt, waer door dat Benedab 32. Coningen versloech. Assuerus als hy droncken was, wert hy daerom van syn Wijff Vasti versmaedt. Keyser Claudius wert in de dronckenheydt met fenijn vergeven. Vitellius werde overmits den wijn met zweerden doorhouwen. Summa daer koemt niet goets wt. Noch laetmen gheen Creatueren gaen onghestraft (Godt ontfermt) hoe wel dat droncken drincken teghen Godt, vernuft, natuer ende alle creatuer is: Ia wanneer doch gheen Godt, Zonde, Doodt, Hel, Duyvel, Ziel waer, soo waert doch teghen ons eyghen Lijff, eer ende goedt, ghe-
| |
| |
luck, welvaert ende wereltlicke zalicheyt. Noch werden wy met onse schaden niet wijs gemaeckt. Godt gheve ons syn ghenade, dat wy daer van ophouden, ende ons eenmael seggen laten, Amen.
De Godtloose beeft al syn leefdage (ende den tijt vant ghetal zijnder jaren is verborghen) wat hy hoort dat verschrickt hem, ende al ist vrede, nochtans heeft hy sorghe, dat de verderver koemt, ende gelooft niet dat hy het ongeluc mach ontloopen, ende versiet hem altijts des sweerts: hy treckt wech ende weder na broot, ende hem dunckt altijt den tijt zijns ongelucx sy voor handen: angst ende noot verschricken hem, ende slaen hem neder als een Coninck met een heyr: Want hy heeft syn handt tegen Godt wtgestreckt. Hy loopt metten kop aen hem, ende vechtet hartneckelijck teghen hem, hy bruyst hartneckelijck tegen hem, hy bruyst als eenen vetten balch, ende maect hem selven vet ende dick: maer hy sal woonen in verstoorde Steden, daer gheen huysen zijn, maer op een hoop liggen: Hy sal niet rijck blyven, ende syn goet sal niet bestaen: syn ongheluck sal hem wtbreyden in den lande: ongeval sal van hem niet aflaten, de vlamme sal syn tacken verdorren, ende door den adem haers monts hem wech eten, hy en sal niet bestaen: want syn ydel duncken, heeft hem bedrogen, ydel sal zijn loon worden, hy sal een eynde nemen alst hem onbequaem is: synen tac sal niet groen worden, hy sal afgepluckt worden, als die ontijdige vruchten vanden wijnstock, ende ghelijck een Olijfboom syn bloemen afwerpt. Iob. 7.
|
|
Auteursrechtvrij