Van den grouwelijcken laster der dronckenheyt die in dese tijden gheweldelijck regneert

Wat overvloedicheyt, suypen ende toedrincken, voor iammer, onraet, schade der zielen ende des lijfs, oock armoet ende schadelijcken nooden met hem brenght. Grondelijcke onderrichtinghe, ende raedt wt goddelijcker schrift

[p. 53]

Wt Dronckenheydt koemt Afgoderye: Godts toorn ende onghenade, oock Krijch ende onvreede tegen Godt, Eer ende Recht.

Dat derthiende Capittel.

TEn derthienden. Hozeas spreeckt in't 4. Capit. Hoererye ende wijn nemen het herte wech. Ende Eccle. in't 19. Cap. Wijn ende wijven, (ghelijck wy in Salomon sien 3.Reg. int 11. Cap.) maken afvallich den Wysen. Dat maeckt dan dat onse oogen nae hoereren slaen. Twelck men in't volck Gods siet. Exod. 32. dat sy neder saten t'eten ende drincken, ende stonden op te spelen, ende vreemde Goden te maken. Daer wt Paulus, Phil. 3. den buyck der Dronckenen Godt noemt, daer met hy de Dronckaers alle Afgodendienaers schelt, dat sy den wijn aenbidden in haer herten, ende den wijn gheven dat Godt toebehoort, namelijck, dat aenklevende herte, 'twelck waer't is, daer is syn Godt ende Heer. Hier met stemt Moyses in syn gesang. Deut. 32. Ghy syt vet, dick ende glat gheworden. Ende doe ghy dick, vet, ende glat wierdet, doe wiert ghy geyl, ende liet dien Godt, die u gemaect hadde, varen, ende jaechde vrembde Goden nae. Alsoo leestmen int Boeck der Rechteren, dat de Israeliten nadien hen Godt victorie ende gheluck gaf, ende haer sette in het beloofde Lant met vreden, ende sy van als genoech hadden, doe liepen sy altijt vrembde Goden nae, ende richten Afgodery op. Maer in't Cruys wenden sy haer om, sochten den Heere, die haer wt Egypten geleyt hadde. Daerom is lijden soo van nooden als eten ende drincken, ende het Evangelium kan vruchtbaerlijck sonder Cruys niet bekent werden, jae aen't Cruys wort het geleert ende bevaren. Waer nu 'tEvangely sonder Cruys is, daer ist een louter Afgodery, daer wert een Godt ghemaeckt, die geen Godt is. Want Christus kan de werelt sonder Cruys niet voorghedraghen worden, maer daer wort een Afgodt wt, ende volcht den grootsten Toorn Godts, ende onghenaede: Soo wy in alle Propheten sien, dat de zonde

[p. 54]

Godt verbittert, ende brengt den toorn Gods op hem: dat sullen wy oock dat droncken drincken dancken, dat ons soo gheschickt maket, dat wy daer deur tot Heydens werden: Want gheen Dronckaert heeft inder waerheyt Godt tot eenen Heere, of hy schoon altijt van God den mont vol heeft: dan hy dichtet hem een droncken Godt, dien syn wesen behaghe, off niet groot achtet, ende deur de vinger siet: 'twelck een rechte Afgoderije is, Godt een wesen aen te dichten, welcke hy niet heeft, ende hem tot een buyck te maken. Phil. 3. Cap. Boven dat, waster oock Krijch ende Oorloch wt den schentlijcken droncken drincken: want daer verhit d'eene Vorst lichtelijck op den ander, ende neemt hem in de dronckenheyt een Krijch voor, daer toe hem syn zech-gesellen dapper helpen, 'twelck hy nuchteren daer nae van schande niet derff achter laten, terwijl hy hem in de dronckenheyt verkalt heeft. Also vanget een krijch aen om de hoochmoet, wel om een saecke, diemen by eenen Morgen-suypen met een woort heeft ghemaeckt. Daer vistmen dan met gulde Angelen: setten meer in de waech-schael, jae legghen meer uyt in't rust-ghelt, dan daer te winnen is: Wanneermen schoon dat al krijcht daermen om oorlocht, soo vangtmen een Spreeu, ende laet een Duyff varen: nemen een lepel op, ende treden een Schotel aen stucken. Sulcke vuyle aenslagen komen wt dronckenschap, die wy in 40. Iaren veel gehadt hebben, dat zonde ende schande is dat om sulcken duyven-dreck alsulcke bloetstortinghe des Christen bloets sal aenghericht werden. De Duyvel siet toe, lacht in syn vuyst, ende hisset ons van d'eene Kermis aen d'ander, soo dat de schaden niet mogen betalen ende aflegghen alle de Kercken die op Aerden zijn. Dat koemt oock uyt overvloedicheyt, wanneer wy moetwillich ende overgeven worden, ende van schalcheyt niet weten wat wy beginnen willen. De leste Boeren-krijch is ooc byden wijn onder den Dronckaren aengeheven. Noch achtment al niet: siet niemant tot het Vuyr, soo langhe het in alle macht bernt, ende gheen raet daer toe helpt.