|
| |
Dronckenheydt verderft dat Lijf, ende is een oorsaeck van veel Cranckheyden, ende ontijdighen doodts.
Dat tvveede Capittel.
TEn anderen, of daer schoon, geen Godt en waer, gheen sonde, geen straffe, noch doot, so soude die mensche hem selven sparen, ende niet also verderven: Want door dat vreten ende suypen, wort de gantsche natuere verdorven. Een boose ontijdighe ouderdom, een dolle krancke Cop, swijmelinghe int hooft, druypende ooghen, stinckende Adem, een boose Maghe, bevende Handen, dat Voetoevel, de watersucht, kortelijck wat voor lijfs schaeden men noemen mach, komen wt onordineerlick wesen, ende overvloedich eten ende drincken. Dan gelijck een matelijck sober leven (ghelijck alle natuerlijcke Meysters segghen) de beste medecijn is, alsoo is de overvloedicheydt een verkortinge des levens. Hoe coemtet
| |
| |
doch, als nu eener sestich jaer out wort, soo siet hy recht oft hy drie dagen aende galge hadde ghehangen, ende is een stock out man, gantsch crachteloos. Die vrage is doorlijck, siet hoe hem yeghelijck by den wijn stellet. Daer drinckt menich, recht oft hem geboden waer doot te drincken. Vraecht, als ghy een fijn gherust out Man siet, hoe hy daer toe is comen? Eyghentlijck door bequaem arbeyden, eten ende drincken: nu en siet men anders niet dan swelgen, vreten, ende suypen, dat de natuere ghekrenckt wort, de oogen over loopen, de Adem verstickt, ter tijt, dat de eene den anderen om den hals brenght. Dat zijn ymmers arme luyden, die alsoo hen selven plaghen, ende ten lesten hen seluen ombrengen: wan het hen een ander dede, sy souden ter werelts eynde hem na reysen, ter tijt dat sy haren vyandt krenckten. Waerom ick vrijelijck geloove dat die thiende geen rechten tijtlijcken doot sterven. Oftse niet inden wijn doodt blyven, ter wijlen sy sitten ende slempen, soo hebben sy doch die natuere verdorven, dat te sorghen is dat sy aen hen selfs schuldich zijn, recht oft sy sich met eenen messe hadden doorsteken. Hoe willen sy doch met Godt staen? Alsoo spreeckt Ecclesias. 37. Weest niet gierich in allen eten, ende blaest u niet op van spijs, want van veel eten, coemt veele krancheyt, ende van overvloedicheyt sal u die gal overlopen; van weghen des overvloedicheyts zijnder vele vergaen. Maer wie matich leeft, die verlengt syn leven: Daer wt coemt oock dat spreeckwoort: Daer verdrincken meer int Glas, dan int water. Hier hen hoort dat Salomon spreeckt: Proverb. 23. waer is wee? waer is elent? waer is twist? waer zijn graven? waer zijn wonden sonder oorsaecke? waer zijn roode oogen? Namelijck daermen by den wijn sittet ende wtdrincket wat in gheschenckt is. Siet den wijn niet aen dat sy rootachtich is, ende een glans int glas geeft, hy gaet glat in, maer ten lesten bijt hy omme gelijck een slange, dan sullen v ooghen na ander wijven sien, ende u herte sal quade verkeerde dingen spreken, ende sult zijn ghelijck een die middel op een morras slaept. Siet wat eenen hoop onghelucken die wijse man vertelt, die wt overvloedicheydt komen: Wy sient, grijpent, ende bevindent: de dagelicx ervaringe leert
| |
| |
het ons, noch werden wy door onse schaeden niet wijs. Alsoo gantsch heeft ons de sonde gevangen, dat wy der sonden knechten zijn, ende connen niet ledich staen. Mennich drinckt dat hem siele ende Lijf bevet, ende dat is eylacen een fijne tucht, ende een Edele daet gheworden. Hier wort mennich Ridder, die noyt vyanden sach: Nemen hen eenen toorn voor, teghen den goeden wijn, ende willen alle aen hem te Ridder worden. Daer werpen sy den Wijn in met grooten toegen. Ende die in dien Krijch worden tot Ridder gheslagen, die worden vanden wijn overwonnen. Daer na, wan sy vol zijn, so mach by aventeur de eene d'ander een stroo inden weghe legghen, dan gaeter om vechten ende worgen d'een den anderen, gelijck wilde Dieren, soo lange ende dickmael, dat de eene daer blijft liggen, ende also vol ende warm hen vaert na sinte Patricius hol toe. Daer coemt hy tot Sanct Michiel weder aen een zech: daer salmen hem niet borgen, ende hy kan niet betalen. Des morgens comt berou, maer dan ist al gheschiet. Dat is die anderde schaede, die hy zijn eygen Lijf, ende oock den ander inbrengt. Hoe veele worden alsoo ontlijft? Och oft die siele oock dan niet verlooren waer. Hoe veel worden Kreupel ende Lam, Weduwen ende Weesen, Bedelaers ende verraders ghemaeckt? Ten derden spreeckt mennich als hy vol is, dat hy nuchteren met het Lijf moet betalen, ende anderen met hem in jamer ende noot brengt, ende dat niemant met eernst oft list mocht van hem weten, dat heeft de Wijn openbaer ghesproocken, alsoo dat hy t'savonts seyt, dat hy smorghens beschreyt. Die Wijn weet gheen mate, hout niet verborgen, callet hem selfs den Hals af, seyt zijn eygen boosheyt, ende dat thien Iaer verborgen is geweest, dat openbaert de Wijn. Daerom de ouden gheseyt hebben: Kinderen, dronckenen, ende de Narren spreecken de waerheyt. Wat sy dencken ende weten dat seggen sy, maer ter ontijt, ende hebben gheen Slot voor den Mont. Dat is de derde Lijf schaede, die wt den vervloeckten dronckenheyt coemt, dat sy niet alleen daer door in mennigherley crancheyt vallen, ende inden dreck om wentelen, inden boesem schijten, oft spyen, als Reyghers, dattet een Vercken te veel waer. T'sy des ontijdighen boos-
| |
| |
heyts. Noch willen wy Christen zijn, ende Kinderen Gods, ende hebben niet het verstant dat een Koe ende Ezel heeft: wanneer sy ghenoech gedroncken hebben, houden sy op, ende gaen weder thuys. Dese creatuer schenders ende wijn verdervers, drincken meer sonder dorst ende lust, dan met lust ende dorst, ende wort also meer wijns verslendert ende wech gestortet, dan met nut ghebesicht wort: verwondert ons dan noch, hoe den Wijn soo duyr is. Het derf oock niemant dencken dat hy goet coop sal worden, so lange men dat droncken drincken toe laet, want daer kan nauwe genoech wassen, alsulcken verslindende werelt ist nu, beyde kinderen ende oude luyden, dattet al is verslonden watmen mach opbrenghen. Waer willen wy metten wijn hen komen aenden Ioncxsten dach, daer sal hy dan staen met alle creaturen, ende ons beklagen dat wy hem soo onnuttelick misbruyct hebben ende God in hem ontheyliget? Daer en boven (soo geseyt is) brengen wy lichtelick, als wy vol zijn, ander luyden oock schaede aen, met hant, met mont, het sy aen haer Lijf, eere, ende goet, schenden ende becrencken den onschuldigen. Sommige werden Seuge vol, sommige honts droncken, sommighe worden gants die Duyvel selfs, dat een mocht liever onder die Wolven wesen, dan by haer. Wanneer wy dan onse koers aldus volgen met droncken drincken, ende ons wel geluckt, soo gaen wy gelijck geswollen Ossen, ende gelijck mestverkens, sien gelijc Otters, blasen als een Pijper, sien den ontijdigen doot voor oogen, versticken eer het rechte tijdt is. Daer vintmen ons doot int bedde, oft sitten op den stoel, ende die siele vaert ons met eenen dronck wt, dat wort ons te loon. Waert nu daermede dan ghedaen, ende metten lichamelijcken doot ghenoech, soo waert minder schade. Maer soo hen die Wormen van het vleys verblyden, alsoo die Duyvel van die Siele, indien sy sonder Boete afscheyden, 'twelc seer te sorgen is: want gelijck wy leven, also sterven wy gemeenlijck. Men claecht dat niemant nu out wort: Danck moeten wy hebben dat wy meer wijns verderven dan onse Voorvaders gedroncken hebben: ende vreten gelijck de seugen, ende voeren een onordineerlijck wesen. Hoe soudet die natuere verdragen? Maer
| |
| |
wat wil ick veel segghen? 'tis doch al te vergeefs, niemant laet hem geseggen. Wie niet wijn mach drincken sonder dorst ende sonder lust, die dient ons niet, die doecht niet in de Werelt. Wel aen, die Christenen moeten doch des werelts sotten wesen. Maer soo de wijn de werelt niet toebehoort, noch gheen creatuer, daerom moet sy haer becomen, ghelijck de hont dat gras, ende haer niet tot goet comen, ghelijcmen spreeckt: Een gesont lijf ende goede dagen, willen selden met een ander over een dragen. Sy moeten den wellust duer genoech betalen, ooc ten lesten met de huydt, hebben niet daer af dan eenen grooten buyck, gelijck de mest-seugen, ende alderley plaghen, ende vercortinghe haers Levens. Alsoo berooft hen God de Vrucht vanden goeden, ende laet hen dat niet te goede comen, maer ontreckt haer den rechten gebruyck: Want alle creatuer is onwillich den Godtloosen te dienen, ja wederspannich, ende niet daer toe gheordineert, daerom verliest oock de Creatuere inden Godloosen haer ampt. Die dranck lesschet geen dorst, gelt noch goet en mach haer niet versaden. Somma, daer behooren stercke Christelicke beenen toe, om goet te dragen, ende dat rechtelick te ghebruycken.
|
|
Auteursrechtvrij