Anansi. Surinaamse volksverhalen

[p. 99]

Een vreemd soort wortels

Ba ger was jaloers op Ba Anansi.

‘Ba Anansi is zo nietig en klein,’ pruilde hij, ‘en ik zo groot en sterk. Kijk nu eens hoe hij alle dieren de baas is, terwijl ik de poten uit mijn kont moet lopen om aan de kost te komen.’

‘Je zegt het heel goed, Tijger, de baas.’

‘Wie durft mij in de rede te vallen?’

‘Je goede vriend Ba Anansi, Koning van het Woud.’

‘Ach, ben jij het,’ zei Tijger en hij lachte zuurzoet. ‘Ik heb geen trek in al die grapjes van je.’

‘Nou, dan niet,’ antwoordde Ba Anansi, maar wat ben jij uit je humeur. Is er iets? Of kan ik je misschien ergens mee helpen?’

Tijger rolde zich op in het zonnetje en tuurde naar de kleine spin, die daar tegenover hem zat, met zijn lange dunne beentjes, zijn groezelige kop en het kruis op zijn rug.

‘Wat is het toch eigenlijk een nietsje,’ dacht Tijger hardop. ‘Als ik wil blaas ik hem zo weg.’

‘Ja, maar dat wil je niet, hè?’

‘Hoe weet jij dat?’

‘Omdat je liever een beetje met mij wilt babbelen, nietwaar?’

‘Wie geen benen heeft begint bijtijds,’ zong ineens een vreemd stemmetje. Het kwam ergens onder een groot blad vandaan.

‘Wie is daar?’ brulde Tijger.

‘Ik ben het maar,’ antwoordde Schildpad, die eventjes zijn rare kop op een leren steeltje naar buiten stak.

‘Ik ben het maar, Tijger.’

‘Wil jij je mond wel eens houden, zolang ik met Ba Anansi in

[p. 100]

gesprek ben,’ zei Tijger geërgerd.

‘Een vriendelijk verzoek weiger ik nooit, Tijger,’ en na deze woorden trok Schildpad zijn kop weer in. Zijn liedje zong hij evengoed wel, maar het waren alleen maar zijn eigen oren, die het hoorden. Tijger kon er dus niet boos om worden. Wel zei hij nog: ‘Wat een brutale lui heb je tegenwoordig toch overal rondlopen.’

‘Och Tijger, hij bedoelt het toch niet zo kwaad,’ zei Ba Anansi. ‘Maar wat ik je wilde zeggen, je bent een beetje uit je hum merk ik,’ vervolgde hij.

‘Och, zeur toch niet zo,’ weerde Tijger af.

‘Ja, maar ik zie het wel. Je loopt je benen uit je kont om een hap voer en ik met mijn dunne beentjes heb genoeg te eten in huis. Dat is het, nietwaar?’

‘Grrrr!’ deed Tijger.

‘Zeg nou niet nee, want toch is het zo.’

‘Nou ja, hoe doe jij dat dan, Ba Anansi?’

‘Door mijn hersens te gebruiken, Tijger.’

‘Alles goed en wel, maar hoe doe je dat dan.’

‘Nou, je weet dat ik eens Geweer heb laten doodgaan bijvoorbeeld.’

Tijger trok een pruillip: ‘Voor zoiets moet je Ba Anansi heten.’

‘Het heeft mij anders aardig wat eten opgeleverd, vriend.’

Tijger antwoordde dat hij die kunst ook wilde leren en dat hij er meteen mee wilde beginnen.

‘Zal ik dan maar vast bericht sturen, dat Geweer overleden is? Wat denk je daarvan, Ba Anansi?’

‘Welnee, Tijger, je moet nooit twee keer hetzelfde doen.’

‘O nee? Maar dan leer ik het toch niet?’

‘Weet je wat je moet doen? Je laat eenvoudig bekendmaken dat je zelf dood bent.’

Tijger begon bij de gedachte alleen al te bibberen, maar toch vroeg hij: ‘En dan, Ba Anansi?’

‘Nou, als de dieren naar je komen kijken dan vang je ze meteen. Dat is toch zeker een heel makkelijk maniertje om aan de kost te komen. Je hoeft er niet op uit te trekken, want het eten komt vanzelf naar je toe.’

[p. 101]

‘Zou je denken?’

‘Natuurlijk. Probeer het maar. Dag!’

‘Dag,’ gromde Tijger.

‘Zal ik het dan maar bekendmaken?’ giechelde Tjotjo.

‘Ja, als je wilt, graag.’

Tjotjo vloog weg en bracht overal de boodschap rond. Uit alle hoeken, gaten en windstreken kwamen de dieren kijken, om de overleden tijger zijn laatste eer te bewijzen.

Ze zaten in een kring om Tijger heen. Hert, Wilde Hond, Schildpad, Geit, Varken, Sprinkhaan, Kaaiman, Slang, Haan, en nog veel meer. Kortom, een hele verzameling.

‘Wie geen benen heeft moet bijtijds beginnen,’ zong Schildpad onverdroten.

‘Moet je hem horen,’ blafte Wilde Hond.

‘Laat hem maar lekker zingen,’ piepte Konijn.

Maar Geit besteedde meer aandacht aan het gezang. Er gebeurde op de wereld niets zonder reden, zo peinsde het dier. Wanneer Schildpad zoiets zingt, moet het wel een betekenis hebben. Ze deed haar ogen wijd open en zag... dat Tijger ademde.

Vreemd, dacht Geit, een dode die ademt.

Schildpad zong zijn liedje weer.

‘Dat is het,’ blaatte Geit en meteen sprong ze uit de kring. ‘Luister naar schildpad, vrienden, zijn liedje heeft wel degelijk zin, want Tijger is helemaal niet dood. Hij wil ons verschalken.’

‘Ggrrrrr! Grommmm!’deed Tijger en hij sloeg zijn scherpe klauw uit naar Geit, maar die was al met grote sprongen weggerend.

De woudkoning sloeg ook zijn andere klauw uit, maar het was al te laat. Alle dieren waren al op de vlucht gegaan voor hem.

Tjotjo lacht zo hard dat het hele bos ervan daverde.

Schildpad zong zijn liedje, zachtjes met zijn kop in zijn huisje.

Tijger was woedend, en niet zo maar een beetje ook. Hij was helemaal door het dolle heen. Zou al zijn moeite dan voor niets zijn geweest? Hij had gedacht een goede slag te slaan en nu liep het zo af...

Niets had hij gevangen, niets. Maar hij wilde het er niet bij

[p. 102]

laten zitten. Hij zou ze wel eens even laten zien dat hij heel wat mans was. Ha! daar holde Geit. Die moest hij achterna. Geit had gezegd dat hij niet dood was, die zou hij wel eens even een lesje leren.

‘Pak me dan, pak me dan, als je me krijgen kan!’ mekkerde Geit uitdagend.

‘Dat zal niet lang meer duren, maak je testament maar vast, jij met je praatjes!’

Ba Anansi zat in zijn web naar het kat-en-muisspel van Tijger met Geit te kijken.

Ik ben benieuwd hoe Tijger het eraf brengt, dacht hij bij zichzelf. De eerste helft is al misgelopen. Een dode die ademt, hahahaha! Geweer ademde toch zeker ook niet toen hij lag opgebaard. Je moet een domkop toch ook alles voorkauwen. Niets kunnen ze uit zichzelf.

Zo zat Ba Anansi zich te verkneuteren, terwijl Tijger achter Geit aan zat.

De Koning van de Jungle had Geit al bijna ingehaald, maar hij moest een beetje haast maken, want de rivier was er ook nog. Geit kon zwemmen, maar Tijger was als de dood zo bang voor water.

‘Hou je goed, Geit,’ moedigde Tjotjo aan. ‘Hup! Hup! Hup!’

‘Kruip in de grond!’ raadde Wilde Hond aan, aan de overkant van de rivier.

Varken zei: ‘Ik zal een gat voor je graven. Ik heb er alles voor over om die Tijger een hak te zetten.’

Hij groef het gat met zijn neus en Geit kroop er in. Varken dekte het gat toe met verse aarde en zoden. Maar hij zorgde ervoor dat de horens van Geit boven de grond bleven uitsteken. Ze leken wel wat op worteltjes die verkeerd om groeien.

Tijger stoof in zijn woede de horens van Geit voorbij. Plotseling bleef hij stokstijf staan. Hij brulde van woede en teleurstelling. ‘Waar is Geit nou gebleven?’ huilde hij.

Wilde Hond, die nog aan de overkant van de rivier zat, lachte hem honend uit. ‘Waar blijf je, grote Junglekoning? Je kunt niet eens een geit vangen, en dat geeft zich uit voor de Koning van alle dieren!’

[p. 103]

‘Hou je waffel, hondsvot!’

‘Hahahaha!’ blafte Wilde Hond. ‘Wat ben jij voor een vent! Wil je nu nog zeggen dat jij de sterkste bent?’

‘Ja, dat wil ik. Ik ben de sterkste van alle dieren!’

‘Bewijs dat dan maar eens!’ riepen de dieren van alle kanten.

‘Goed, ik zal het bewijzen, zeg maar hoe!’

Wilde Hond wist het niet, maar Ba Anansi wel. Hij zei tegen Tijger: ‘Zie je dat vreemde wortelgewas daar, een eindje verder op?’

‘Ja, nou en...’

‘Probeer maar of je die wortels uit de grond kunt trekken en over de rivier heen kunt gooien. Ik wed dat je het niet kunt, sterkste aller dieren!’

‘En of ik dat kan! Dat zal ik jou eens laten zien, Ba Anansi!’

‘Krikra, ik was daar! Krikra, ieder op zijn krakra!’

Tijger greep de horens vast, trok er uit alle macht aan en sleurde Geit uit het gat. Als hij niet zo woedend was geweest, zou hij gezien hebben dat Geit aan die zogenaamde wortels hing, maar hij merkte er niets van. Met een reuzenzwaai zwiepte hij het dier over de brede rivier en brulde triomfantelijk: ‘Nou, kan ik het of niet?’

‘Dank je wel Tijger,’ blaatte Geit, ‘ik ben je zeer erkentelijk voor je hulp.’

Tijger keek zijn ogen uit. Nu pas drong het tot hem door wat hij gedaan had.

Wilde Hond blafte uitgelaten, Tjotjo schetterde zo hard, dat het door het hele bos te horen was: ‘Tijger is gefopt! Hahahaha! Geit heeft van hem gewonnen, tierelierelier!’

Schildpad zat nog altijd zachtjes te zingen in zijn schild.

Ba Anansi hield zijn spinnenbuik vast van het lachen.

‘Wacht maar,’ dreigde Tijger, ‘jou zal ik nog wel krijgen.’

‘Net zoals je Geit gekregen hebt zeker!’

Tijger raakte weer helemaal buiten zichzelf. Hij schaamde zich zijn ogen uit zijn kop. Wat zouden zijn voorvaderen wel van hem denken? Oei! Oei! Misschien zouden ze hem niet eens willen erkennen als hun kind. Hij zonk door zijn knieën en gromde een

[p. 104]

soort van verontschuldiging. Tegelijkertijd vroeg hij vergiffenis voor zijn domme streek. Hij jammerde:

‘Mijn hoofd loopt om.

O, Voorouders,

mijn hoofd loopt om.

Mijn haren worden grijs

nu ik zulke dingen moet beleven.

Ach, mijn arme hoofd!

O, Voorouders!’

Het was al met al een heel zielige vertoning.

‘Hihaho!’ riep Ba Anansi. ‘Ik heb het allemaal gezien, want ik was er zelf bij. Wie heeft er ooit gehoord van een dode tijger die ademhaalde? Ik niet! Maar nu hebben mijn eigen ogen het gezien!’

‘Ha! Ha! Ha!’ lachte Tjotjo. ‘Die Ba Anansi en Tijger zijn me daar een stelletje!’