Anansi. Surinaamse volksverhalen

[p. 75]

De Nachtbloem die niet bloeien mocht

‘Binnen,’ riep Ba Anansi, toen er aan zijn deur geklopt werd.

Sprinkhaan probeerde binnen te hippen, maar dat ging niet zo gemakkelijk, want hij sprong steeds te ver of te hoog. De ene keer zeilde hij het huis voorbij, tot aan de drooglijnen van Ma Akoeba, de andere keer zweefde hij er in een sierlijke boog overheen. Eindelijk kwam hij terecht in de rozenstruik voor het huis.

‘Wat heeft dat te beduiden?’ vroeg de nuffige Rosa. ‘Je stoort mij in mijn bezigheden. Kun je dan nooit eens iemand met rust laten?’

‘O, neem me niet kwalijk,’ hijgde Sprinkhaan, ‘ik wist niet dat u bezig was.’

‘Ik ben aan het geuren,’ zei Rosa, een beetje gekrenkt, ‘en dat is een zeer nuttige bezigheid.’

‘Juist ja,’ wilde Sprinkhaan gaan zeggen, maar Ba Anansi schepte hem op met het vlindernet, dat hij voor zijn jongste zoon gemaakt had. Hij zette de sprinkhaan op de tafel voor zich neer en vroeg: ‘Heb je soms een boodschap voor mij?’

‘Het gaat over de bloem, die de zon niet mag zien, Ba Anansi.’

‘Ach ja,’ zuchtte Ba Anansi, ‘de arme bloem. Nooit zal zij haar blaadjes mogen openvouwen voor de gouden zon. Ik heb even erg met haar te doen als jij, sprinkhaan, maar wat kunnen we eraan veranderen? Het is nu eenmaal zo.’

‘Ja maar... ja, maar...’

‘Wat heb je toch, Sprinkhaan?’

‘Als er een krans om de maan zit, mag je toch een wens doen?’

‘Ja, dat zei Vrouw Ruth ook,’ mijmerde Ba Anansi.

‘En nu wilde ik....,’ stamelde Sprinkhaan.

[p. 76]

‘Je hebt een groot hart, kleine Sprinkhaan. Ik ga steeds meer van je houden, wil je dat wel geloven!’

Sprinkhaan bloosde ervan en dat was een gek gezicht, want hij had niet eens echte wangen om die blos op te vangen.

Op dat moment boog Vrouw Ruth zich over de bloem.

Zij streelde de zijige blaadjes zo teder, want ze hield heel veel van haar. Voor haar voeten stonden de andere bloemen met gebogen hoofdje te slapen. Eentje had zijn kraagje opgezet, want er hing een beetje dauw in de lucht. Een soort margriet leek op een elfenkorfje met een fijn rood randje. Ook was er een paddestoel met een vreemde spikkelhoed en die scheen te gloeien. Bloeiende grashalmen wuifden tegen elkaar en een klokjesbloem klingelde een lief liedje.

En tussen al die verschillende bloemen in stond de bloem die de zon niet mocht zien. Zij was de enige die niet kon slapen, want zij was heel verdrietig. Ze boog wel haar hoofdje, want zij had een knik in haar stengel, maar de schone dromen gingen aan haar voorbij. Wat moeten dromen beginnen met een bloem die niet slapen kan in zo'n heerlijke nacht, waarin de maan al haar kransen omgedaan had?

Sprinkhaan stootte Ba Anansi zachtjes aan: ‘Kijk eens...’

‘Ja,’ knikte Ba Anansi, ‘ik zie haar wel.’

Voor het eerst van zijn leven pinkte hij een traan weg, zo erg had hij te doen met de bloem en met Vrouw Ruth, die nog steeds met haar mooie hoofd over de bloem gebogen stond.

Op dat moment klonk er een vreemd geruizel in de koninklijke Kankantriboom, die met zijn kruin ver boven de andere bomen uitstak.

‘Hoort u dat, Ba Anansi?’ fluisterde Sprinkhaan sidderend.

Ba Anansi knikte en stapte naar de heilige boom toe. Heel zachtjes fluisterde hij hem iets in.

Het was zo doodstil, dat je de klokjesbloem duidelijk kon horen klingelen en de nacht was zo wit in het maanlicht, dat de wereld van zilverschuim leek. De volle maan met al haar kransen om, keek vriendelijk neer op de bloem en op Vrouw Ruth.

[p. 77]

‘Doe je wens maar mijn beste Sprinkhaan!’ ruiste de Kankantriboom en dat klonk als de muziek van de heilige trommels op het dansfeest voor de Grote Geest van alle Kruisende Wegen.

‘Dat de bloem dan alsjeblieft de maan mag zien,’ raffelde Sprinkhaan zijn wens af, want hij was heel zenuwachtig.

‘En dat ze heerlijk geuren mag,’ voegde Ba Anansi er aan toe, ‘om Vrouw Ruth te troosten, als zij 's nachts niet kan slapen, omdat haar hart naar het verre Afrika verlangt.’

En zie, de Nachtbloem vouwde haar blaadjes open en bloeide als een schone koningin in de witte nacht. Ze was zo mooi, dat Ba Anansi ervan zuchten moest en Sprinkhaan tranen in zijn ogen kreeg.

Vrouw Ruth snoof de heerlijke geur diep op. In haar ogen kwam een blijde glans. Het leek of zij nog mooier werd, dan ze al was.

De maan, hoog aan de hemel, knikte tevreden. In de Kankantri kon je weer dat vreemde geruis horen.

Maar Vrouw Ruth stond op om haar goede vriend Amadeus te zoeken.

Hij zat aan de rand van het suikerrietveld in een diep gepeins verzonken.

‘Kom!’ wenkte Ruth. ‘Ze bloeit en ze ruikt heerlijk.’

Amadeus legde zijn arm om haar schouders en samen knielden ze neer onder de hoge Kankantri.

‘Wij houden zoveel van elkaar,’ zeiden ze als met één stem.

De Kankantri zegende hen.

‘Ik hou verschrikkelijk veel van Ruth,’ zei Amadeus en zijn stem klonk als muziek door het hele bos.

‘En jij, Ruth?’ vroeg de Grote Geest in de Kankantri.

Ruth legde haar hoofd op de schouder van Amadeus.

‘Als het zo met jullie gesteld is, mogen jullie met elkaar trouwen,’ ruiste de Kankantri plechtig.

Amadeus gaf Ruth een innige kus.

Sprinkhaan maakte van vreugde een sprong, zo hoog als hij er nog nooit een gemaakt had.

Ba Anansi spon een web van het fijnste spinsel en hing dat

[p. 78]

om de schouders van Ruth. Ze zag er uit als een koningin.

De nachtbloem geurde haar heerlijkste geuren.

‘Pluk mij, Ruth,’ lispelde ze, ‘en steek hem in je haar. Ik hoor voor altijd bij jou en Amadeus.’

Ruth plukte de nachtbloem en stak haar in haar kroezende haar. Een fijne geur woei om haar hoofd en om dat van haar man.

Ba Anansi was de eerste die hen feliciteerde met hun geluk.

Daarna kwam Tjotjo aangevlogen. Hij was helemaal buiten adem.

‘Waar zijn Ruth en Amadeus?’ zong hij. ‘Ze moeten onmiddellijk terug naar huis. Ze moeten aan het werk van hun meester.’

Ruth en Amadeus lieten elkaar los en gingen naar hun meester, maar de Nachtbloem bleef in Ruths haar. Zodra de zon opkwam sloot ze haar blaadjes en niemand zou gezegd hebben: Kijk, Ruth heeft een bloem in haar haar, want het was geen bloem, maar een knop en die had de kleur van Ruths haar.

Iedere avond wanneer de zon onderging en Ruth klaar was met haar werk, gingen de blaadjes open en straalde de bloem in al haar glorie. Er hing een heerlijke geur om Ruths hoofd en iedereen die haar zag was blij om haar geluk.

‘Het is de Nachtbloem die niet bloeien mocht,’ zongen de mensen, terwijl ze aan het werk waren op de plantages en in de bossen.

‘Ruth heeft de Nachtbloem geplukt en die staat haar goed,’ zongen de vrouwen in de stad en in de dorpen. ‘De heilige Kankantri schonk haar de zoetgeurende bloem en Amadeus erbij.

Wie stemde de geest van de Kankantri zo goedgunstig?

Was het Sprinkhaan of was het Ba Anansi?

Wie zal het zeggen, wie zal het weten, oooeeeooo!

Heilige Kankantri, oooeeeooo!’

Zo zongen alle mensen in heel Suriname over Ba Anansi, Sprinkhaan, Ruth en Amadeus.

En over de Heilige Kankantri.