De blijde kruisvaart

[p. 184]

Hoofdstuk XL.

De trein stopte in 't vlakke veld. De jongens blauwbekten achter de getraliede raampjes der goederwagens en waren stom van verbazing toen ze het kale winterlandschap herkenden.

- Proven!

Een jonge schalk riep in geradbraakt Fransch:

- Tout le monde descend! Les petits comme les grands!

De officieren stapten uit. Een hoog, zilverig toontje schuifelde door de morgenkilte. En de trein braakte kraaiende piotjes, door raampjes en deuren uit. De wapens kletterden en met een ruwen zwaai werden de ransels op den rug gezwierd. Heel 't regiment lammerde aldra langsheen den spoorweg; aan een overweg zwaaide het den steenweg òp. Fiks stapten de kerels toen aan langs de baan. Na drie uur onafgebroken marsch, waagde één te vragen:

- Waar moet dat heen?

't Antwoord bleef uit!

Er werd gepoosd. Langsheen den weg zegen de kerels neer, afgebeuld, mismoedig. Ze hapten in een

[p. 185]

homp droog brood, dronken een slok koffie of stopten een pijp.

De kapitein wandelde vóór het front van zijn kompanie op en neer. Achter zich hoorde hij Stokken-en-Zeilen fluisteren:

- De kapper heeft 'r geen goei oog in.

De onrust neep de keel der jongens dicht. In hun groote, vranke oogen lag het vermoeden weerspiegeld, dat niemand dorst voorspellen.

Zouden ze de Franschen dan toch aflossen gaan?

- Debout! riep de kapitein.

Met moeite raakten de mannen overeind. En weer ging het verder...

De jongens sukkelden tot aan het kantonnement: een stukgeschoten hoeve, waar de wind zijn geweld in botvierde...

De koksmaten stonden reeds naast de veldkeukens.

Wim, die het eerst bij Makker was, schreeuwde:

- De... versche troepen zijn hier!

En hij kletste met de hand op de natte billen!

't Was noen. Het bataljon vertrok naar de loopgrachten. De kerels bliezen een laatste wolk rook door de neusgaten en rukten óp. Uit den grauwen najaarshemel gudste sinds drie dagen eenon verbiddelijke regen. Urenwijd in 't ronde lag het lage weiland overstroomd...

- Wat zal 't ginder zijn? dachten allen.

Ginder, dat was het nieuwe front waar 't bataljon heentoog, een stuk van den aardbol, doorploegd en doorkorven...

[p. 186]

- 'k Ga mijn dorp terugzien, zei Verriest en er zong blijdschap in zijn woorden. Mijn huis stond naast de gendarmerie - winkel en herberg - ‘In de Weegschaal’!

- Verriest, als er nog wat in den kelder ligt, he! waterbekte Stokken-en-Zeilen.

- Al wat ik vind, geef ik ten beste, zei Verriest, royaal.

- Da's chic! oordeelde Wannes.

Ze plodderden in de modder tot over de enkels. Obussen hadden in den steenweg, hier en daar, diepe kuilen gedolven.

- Hier zijn w'aan de oude stellingen, verzekerde 't Zwierken, toen de eerste gelederen van 't bataljon een houten brug overstaken.

Nog een eindje ging het verder. Dan:

- Halt! klonk het.

Er werd gestopt.

De jongens keken om zich heen. Groote en diepe trechters gaapten in de aardkorst. Wallen, schuilloodsen, prikkeldraad versperringen, 't lag àl dooreengesmeten en vermorzeld, sponsachtig.

- Hier is wat gevallen, meende Wannes, bedenkelijk het hoofd schuddend.

't Regende gestadig. De wind stak op en loeide. De avond viel. Kompanje na kompanie vertrok. Processiegewijze, sprakeloos kronkelde de lange rij der oorlogsmannen over den moerassigen bodem. Hijgend, morrend, vloekend, sukkelden de kerels door de modderpoelen. De riemen van ransel, knapzak en geweer verlamden de spieren.

[p. 187]

Eensklaps angstigde een stem:

- Pakt me! Pakt me!

't Zwierken was in een obusput gevallen en stak tot aan de borst in 't water.

Hij voelde zijn voeten zoetekens dieper en dieper zinken. Wannes en Stokken-en-Zeilen schoten bij. Ze staken 't Zwierken hun geweer toe.

- Vasthouwen, bevolen ze en trokken met gezamenlijke kracht. Maar 't baatte niet: 't Zwierken voelde hoe hij steeds dieper zonk. 't Water stond hem reeds tot aan de keel. Vijf, zes, zeven kerels sprongen toe op zijn hijgend hulpgeschreeuw.

- Mannen, trekt toch, toe, trekt toch, snikte hij. Ik verdrink...

De kerels hielpen hun makker uit 't slijk. 't Zwierken rilde op zijn beenen van de kou.

Haastig stapten de jongens verder. Soms kwakte er éen ten gronde. Met een verwensching spartelde die dan weer overeind, zette het op een drafje om de anderen in te loopen. De marsch werd van lieverlede moeilijker. En vol benauwenis, terloops, schouwden de mannen naar het apokalyptische landschap. Een vuile, dompige avondlucht versomberde nog het uitzicht der barbaarsche streek. Wijd en zijd heuvelden de zompige polderstukken, als een eindelooze verdoemenis van land en water. Afgeknotte boomstronken lieten hun gebroken takken hangen. Hier en daar spookten de puinen óp van een platgeschoten hoeve. Schuilloodsen van gewapend beton lagen gespleten en omgekegeld; onder de kubieke blokken lilden nog

[p. 188]

verpletterde rompen en verminkte ledematen van gesneuvelden. Een stank van verwording woei de jongens in 't gelaat. Ze griezelden. Ze strunkelden over halfbegraven lijken en verroeste wapens, oude kleedingstukken, verloren helmen en maskers.

In de hoogte lag het dorp dat de jongens zouden bezetten.

- Ginder ligt Merckem! zei Verriest...

Langzaam, bij groepjes, een oud vijandelijk loopbruggetje volgend, klom men de hoogte òp. Iedere luitenant ging toen met zijn peleton de hem aangewezen stelling bezetten, ten Noorden van 't dorp...