De blijde kruisvaart

[p. 179]

Hoofdstuk XXXIX.

Maar... de soldaat wikt en... de generaal beschikt.

We trokken naar Boesinghe òp. Brrr!

Op enkele weken was ons regiment daar geslonken tot een verwilderd infanteristentroepje, geschikt als deze sektor bleek voor een gebeurlijke doorbraak. Werden de achterlinies er onophoudelijk bestookt door grof geschut, in de voorste loopgraven sloegen dag en nacht van die bommetjes in, waarbij soms een heel eskwade piotten tegelijkertijd het hoekje omging. Ook was het geen luttele vreugde op een schoonen dag te vernemen, dat versche manschappen onze gehavende, uitgedunde gelederen kwamen aflossen...

Het waren jagers. Kavalerie was voorloopig niet van doen. De paarden stonden aan te vetten op stal en aan de ruiters was bereidwillig een plaatsje ingeruimd geworden tusschen Nieuwpoort en Ieper. De aflossing geschiedde op een avond dat de maan verdrietelijk toekeek. De vooropgeschoven posten werden vaagjes aangewezen, de schildwachten op een drafje uitgezet, fluisterend werd het wachtwoord opgegeven

[p. 180]

en gehaast zwermden we over de glibberige loopbruggetjes héén...

We overnachtten een laatste maal in de barakken die we vier dagen te voren hadden verlaten. 's Anderendaags braken we op. Al ons hebben en houden werd op zware vrachtauto's geladen. Wij klauterden er boven-óp en daverend reden we weg. De jongens zongen van blijdschap! Voor een tijdje althans, waren ze aan het oorlogstorment onttrokken. Ze herleefden, nu de vrees voor een monsterachtigen dood, opnieuw voorbij was. Ze zagen bewoonde streken, vriendelijke huisjes met ruitjes en pannen, dorpkens en steêkens waar kinderen brakten en snelle meisjes het soldatenvolkje toelachten, koren dat rijpte in de stralende zon, hoog geboomte, frisch groen...

Rond den middag werd gestopt. De plaats onzer bestemming was bereikt. We bevonden ons ergens in Noord-Frankrijk, tegen de kust aan, in één van die ‘petits trous pas bien chers’, wààr toeristen zich vóór den oorlog, bij voorkeur ophielden. We werden er ingekwartierd volgens de aanwijzingen van onzen foerier die daar wat vroeger was toegekomen.

Onze kompanie betrok een ruime schuur, buiten de kom der gemeente. Zoodra we onze pakkage hadden beredderd, gingen we het terrein verkennen...

Ik herinner me nog duidelijk, hoe we er, nà het eten, met z'n vieren, op uittrokken, de velden in. Zoo waren we onverwachts op een diepe beek aangeloopen. Zonder aarzelen speelden we onze bullen uit, sprongen van een nabije, houten brug in 't

[p. 181]

water, zwommen tot we den adem kwijtraakten...

Heerlijke tijd! We leefden heusch als God in (Noord) Frankrijk, werden bepaald met rust gelaten. De eerste dagen vertoonde zich ternauwernood een officier. Onze wapens werden nagezien, we ontvingen reserveproviand, onze garderobe werd uitgestoomd, ontsmet en aangevuld.

's Morgens werd bijwijlen een letje geturnd op een grasplein dat zich vóór het kantonnement uitstrekte. De rest van den dag hadden we vrij af.

Met enkele kameraden begaven we ons dan naar het strand, slenterden de velden in, wandelden tot Gravelines.

Van op het strand keken we geboeid naar de zeldzame sloepen die met een opgebold zeiltje in 't zicht van 't haventje laveerden. Ook het spektakel der oorlogsschepen die vlokkig roet aan den horizon uitrafelden, trok onze aandacht.

In de velden deden we gek!

Naar Gravelines togen we slechts bij uitzondering, als de soldij was uitbetaald geworden en we konden winkelen of als we, in opdracht van den kolonel, aldaar op karwei moesten - hout, cement, steenkool lossen, munitie verporren en wat al meer.

Er waren ook jongens die, met instemming der legeroverheid, bij de boeren werkten. Meer dan ooit was het woord wáár van dien beruchten Minister die eens, in den tuimel der welsprekendheid, heeft uitgeroepen: ‘En France l'agriculture manque de... bras!’

't Was oogsttijd! Elk weerbaar man was onder de

[p. 182]

wapens en zoo later een oogstverlof werd toegekend aan gemobiliseerde landbouw-arbeiders, dan was evenwel dit gebruik nog niet in zwang, op het oogenblik, dat wij, in Noord Frankrijk, kampeerden. De grijsaards, vrouwen en kinderen die op het land aan hun lot waren overgelaten, hadden zich maar te behelpen zooals ze vermochten. Een uitkomst voor hen, in de streken, waar soldaten vertoefden, was dus beroep te doen op de aanwezige, beschikbare arbeidskrachten. Aan het inhalen van den oogst won menig onzer alzoo een aardigen stuiver. Beschamend nochtans was het schouwspel dat zich 's avonds afwikkelde in de verschillende kantonnementen. Wie geld verdiende, noodigde broederlijk de maats uit, bezocht met hen de kroegen, de jeneverflesch werd aangesproken en dit drankmisbruik gaf geregeld aanleiding tot uitspattingen en vechtpartijen die àl te dikwijls een bloedig verloop hadden...

De ongewoon lange duur van onze rustperiode verwonderde ons ten slotte. Volle twee maand waren we nu toch reeds van het front verwijderd. We verdiepten ons in gissingen. Eindelijk ging de spraak dat we, zoodra we naar de linies oprukten, een aanval zouden ondernemen op Diksmuide. Van de terdege versterkte stellingen der Duitschers was dit verwoeste provinciestadje één der scharnieren. Kon men den vijand daar uitdonderen, dan was heel zijn rechtervleugel, die tegen de Vlaamsche kust aanleunde, genoodzaakt te wijken. Engelschen en Franschen zouden met gemeenschappelijke krachten, door middel van gepant-

[p. 183]

serde tanks, vooraf het bosch van Houthulst schoonbezemen. Was die taak volbracht, dan kwamen onze troepen aan den dans...

Maar eens te meer speelde het optimisme der legeroverheid ons parten. In ònze plaats ontketenden de Duitschers een brutaal offensief, dat aldra een grooten omvang nam en ons tot groote opofferingen noopte...