De blijde kruisvaart

[p. 55]

Hoofdstuk XI.

's Namiddags brak 't matte winterzonneken door de waterige wolken, maar het duurde niet lang of heel 't hemelgewelf lammerde opnieuw vol dikke, grauwe wolken. Toen de jongens, gelaarsd en gespoord, in het gelid stonden, zwiepten de druppels al neer. Het appèl was geëindigd. Men wachtte op den kapitein.

- 't Ziet er maar rot uit, zei Vodden-en-Beenen.

- 'k Geloof dat z'hier boven aan 't schuren zijn, lachte de Rik.

Hij zat onder zijn tentzeiltje verdoken, den kraag van zijn kapoot hoog opgetrokken. Onder de randen van den stalen helm, duisterde een fragment van zijn gezicht, prettigden twee grijze oogen.

Eindelijk kwam de kapitein. Vier aan vier stapten de jongens òp. De wind bolde de zeiltjes der kerels òp. Het hoofd voorover gebogen, worstelden ze tegen de barsche vlagen in.

De kapitein marcheerde aan de spits der lange kolom. Bezijden lag het landschap, druilerig. De boomen kreunden als de nijdige wind door hun kale kruinen voer. Verlaten, in gesatineerde donkergroene meer-

[p. 56]

schen, liep het schuwe vee. Magere koeien staken den kop òp, loeiden mistroostig achter de houten sluitboomen of vluchtten opgeschrikt en steertzwaaiend weg.

De regen pletste neèr, onbedaarlijk. Hij tokkelde op de blinkende helmen. In de vroege duisternis leken de jongens, gehuld in de natte tentzeiltjes, op middeleeuwsche krijgslieden met lossen kolder, donker uitgebeeld op de sombere avondhemelen. Hun zwaarbenagelde schoenen baggerden door het slijk dat allerwegen opsprinkelde. Ze waadden er door tot aan de enkels.

- 't Is zoo bijkans niks, meende Wannes, de korporaal, op de modderplassen doelend.

- Mijn ransel weegt lijk lood, kloeg de Voddentromp.

- Ze moesten die ransels afschaffen, morde de Rik.

- Hoe lang zijn we nu al op weg? vroeg Wannes.

- Toch al meer dan een uur, beweerde Vodden-en-Beenen, die voor Wannes uitpikkelde.

- Wat is 't, mankt g'al? spotte de Drupneus.

- Ha, ja 'k, pruilde Vodden-en-Beenen. 'k Had een blein op den wrijf van mijn rechterpoot, en z' is opengesprongen. Dat doet geen deugd, zulle!

Hij had zich half omgedraaid, struikelde over een uitbuitende kassei, en viel met pak en zak in een waterplas.

- Verdomme, vloekte hij, rechtspartelend.

Hij lekte. Heel zijn gelaat was getatoeweerd met zwarte tikkeltjes. Wie lachte er niet?

[p. 57]

- Is 't al wat beter! gekscheerde de Rik.

Vodden-en-Beenen mopperde wat binnensmonds, wreef met den tip van zijn zeiltje 't slijk van zijn aangezicht. Een rappe vloed van scheldwoorden brak zich de baan door zijn gespalkten mond.

- Is me dat 'n steenweg! 't Zijn precies doodskoppen waar me moeten op loopen.

- Da's niks, troostte de Drupneus, 'tis ommers voor 't vaderland.

- 't Vaderland! 't Vaderland zit al lang in zakskens, morde Vodden-en-Beenen weer, misnoegd.

Als ze nog een poosje gestapt hadden, kregen de jongens een half uurtje rust. Ze lieten zich neerzijgen moe en lam, op 't natte oevergras van een beek.

't Was nu volop donker. 't Regende nog steeds even gezellig; dol gierde de wind. De kapitein floot.

- Par deux! klonk het.

Het geroep galmde hol in den nacht. De jongens liepen nu twee aan twee. Processiegewijs stommelden ze door een platgeschoten dorpje. Hier en daar zagen ze vaagjes een gevelmuur opdoezelen, of een fijn lichtstreepje glimmen door een met gazetpapier beplakt venster. De baan lag bezaaid met schaliebrokken en vermorzelde baksteenen. Aldra waren ze buiten 't dorpken, bespeurden ze geen levende ziel meer...

Hun weg kronkelde door weiden, langs grachten en kuilen.

De jongens zwegen. Ze stapten nu, één voor één, over houten, glibberige loopbruggetjes. Bijwijlen schoof er één uit, viel met een vloek ten gronde. Maar de

[p. 58]

anderen gingen door, benauwd hun voorman kwijt te spelen... Ze peinsden aan huis en aan voorbije dingen. Eventjes dachten ze aan de eventualiteit van een voorbarigen dood.

Het kon best hun laatste reis zijn. Doch ze zetten die nare gedachten al gauw van zich af. Ze wilden niet gelooven aan de gebeurlijkheid van hun dood, en toch, er waren reeds zooveel jongens gevallen! Moesten zij dan zoowel hun tol niet betalen als de anderen? Daarenboven, ze bliezen ze allemaal zoo maar niet dadelijk het licht uit de popjes? Ze konden licht gekwetst worden. Daar spekuleerden ze zelfs op. Gewond! Ha! ha! En in hun verbeelding zagen ze reeds een donzig beddeken blanken in een stille gasthuiszaal... Daar mochten ze hun kranke leden uitstrekken, kregen ze lekkere hapjes te bikken. Want dat hadden de makkers altijd verteld, hoe vertroeteld de gewonden werden achter 't front, als ze eenmaal gekwetst of ziek in een hospitaal verzeilden, en hoe daar gedienstige juffertjes van 't Rood Kruis, in blanke gewaden rondtripten als feeën en hun al bezorgden wat ze maar eenigzins verlangen konden...

In de verte zagen ze af en toe het lichten der vuurpijlen. Ze hoorden kanonnen blaffen. En overpoosd, de regen kletterde. Soms ook brak een geklikkak van staal de betrekkelijke stilte.

Het bataljon kwam voorbij een loopgracht. Ergens klonk een stem:

- Vierde linie hier! Nog een dik uur gaans, eer ge aan de voorposten zijt.

[p. 59]

Ze schoorvoetten verder, de khaki-jongens. Hun lenden deden pijn; ze waren nat tot op de graat. Hoe dichter ze naderden, zoo luider en talrijker de geweerschoten pif-paften. Soms zoemde een kogel langsheen hun hoofd, fluitend. Ze zagen nu ook duidelijk de vuurpijlen ontploffen met een gesprankel van gensters en dobberen blijven, klarend.

- Pas op!

De loopbruggetjes waren hier stukgeschoten en weggespoeld. Ze moesten door het water waden tot aan den buik. Ze voelden hun voeten wegzinken in den zompigen aardbodem, en het kostte heel wat inspanning om ze telkens weer los te wroeten. Eèn, zich mistrappend, dompelde heelemaal onder. Maar ze hielpen hem fluks te been... Het water stroelde kil langs de billen der stakkerds. Ze bibberden in de bijtende kou. Na een poosje kregen ze toch weer vasten bodem, lagen er weer loopplankjes.

Het tempo van hun stap vertraagde. Alle oogenblikken bleven ze, de gelatenen, pleisteren. Ze waren aan de voorste linie! Gebukt schreden ze voorwaarts, kogels tjilpten. Ze moesten over omgewoelde zandhoopen kruipen, op handen en voeten.

Plots stuikte er één voorover, met een korten, doffen gil. Hij lag een poosje te stuiptrekken met geluiden in de keel, als iemand die water gorgelt...

Die achter hem aankropen raapten hem òp...

- Hij is dood, werd er gefezeld...

- Leg hem op zij, tot seffens, zei er één, op bevenden toon...

[p. 60]

Men tilde 't lijk op, legde het tegen een wal van de loopgracht aan. Eén bleef er bij. De andere soldaten sloten weer aan. Door smalle gangen raakten ze eindelijk in hun loopgraven.

En in den blinden nacht, terwijl de regen op hun stalen helmen gudste, stonden ze voor 't eerst hun wacht in hun nieuwen sektor.

En als er een vuurpijl over hun loopgracht siste, zagen ze voor zich, 't water van den IJzer wiegelen, zilverig doorschilferd, goor...

Ze rilden...