Geestelyck lietboeck genaemt de Basuyn
(1626)–Simon Jansz Fortuyn–
Auteursrechtvrij
[pagina 336]
| |
Op die wijse: Den tydt is hier.
ISt dat ghy twee, u t'samen hebt begheven
In Liefd' en Vree, desen staet aen te gaen,
| |
[pagina 337]
| |
Soo is mijn bee, dat ghy doch al u leven
In Godts vrees mee, vast soeckt te blyven staen,
En nu voortaen, volghen des Schrifts vermaen,
En vlieden alle snooden, schijn,
Die door den Godt der Goden, fijn,
Wtdruckelijck verboden, zijn,
So sult ghy vreught ontfaen.
Ist dat ghy o Bruydegom ende Bruyt beyde te samen
Dese Huwelycken staet ter eeren Godts hebt gaen beginnen,
Om in de selfe met den anderen te leven nae't betamen.
| |
[pagina 338]
| |
In liefd' en vreed', so keert nu voort aen daer toe u sinnen
Om Godt en zyn VVoort boven al datter is te beminnen,
En schickt u volcomelyck te volgen het gheen u wert geboden
In de heylige Schriftuer, so sult ghy veel ruste ghewinnen,
Als des vleysches lust en zonde van u naerstigh wert ghevloden,
En dat ghy met yver en vlyt sorghvuldelyck gaet uyt-roden
Al dat teghen Godts woordt, wil en gebodt alhier is strydende,
VVant elck moet hem schicken om te ghehoorsamen den Godt der Goden,
Die hem oock alhier, en hier naemaels, wil zyn verblydende,
VVant de onghehoorsaemen sullen hier en hier nae-maels verdriet zyn lydende.
| |
[pagina 339]
| |
Al u zin set, om u hier in te draghen
Na's Heeren Wet, wat ghy doet of hanteert,
Leeft onbesmet, tot 't eynde uwer daghen,
En volght diens tredt, die Godt hebben ghe-eert,
Staegh van haer leert, dat ghy met hart verneert,
Den Heer uwen Godt vreesen, meught,
Dat uyt u koom geresen, deught,
So sal u hier nae wesen, vreught,
Ter tydt als ghy 't begheert.
Set u zin en ghedachten, om met al u vermoghen
In al u doen en handel u ghestadigh te draghen,
Dat ghy Godts VVet gheduerigh
| |
[pagina 340]
| |
houdt voor ooghen,
Ende in zijn vreese blyft tot het het eynde uwer dagen,
Neemt tot Exempel, en laet diens doen u behaghen,
Die u zyn voor-ghegaen nae Godes woort, wil, en ghebodt
Met een ootmoedigh nederig hart, ende een ghemoedt verslaeghen,
Soeckt hier op Aerden het kostelijckste ende beste lot,
Al houden u de Menschen voor mal onsinnigh ofte zot,
Laet u dat tot gheener tyt eenighsins verdrieten,
VVant zy hebben met Christo ende zyn Apostelen gehouden haren spot,
En alle Godtvreesende hebben t'aller tyt sulcks moeten ghenieten.
| |
[pagina 341]
| |
Maer blyft ghy ghetrou, so sal u hier na eere en vreughde toe-vlieten.
Cost'lijck en goedt, is desen staet vol waerden,
Als in ootmoedt, oock nae Godts wil en woort
Elck een met spoedt, de selfde gaet aenvaerden,
En werdt ghevoedt, met Liefd' so dat behoort,
Als oock discoort, can blyven heel versmoort,
En dat men t'allen daeghen, leeft
Dat Godt daer in behaeghen, heeft,
En nimmermeer nae-claeghen, gheeft
Als den doodt comt aen boort.
| |
[pagina 342]
| |
Desen staet die ghy met malcanderen nu gaet aenvaerden
Is kost'lyck, goet, ende behaeg'lyck voor den Heer der Heeren,
Als mense begint in ootmoedigheyt en beleeftse in grooter waerden,
Nae des Heeren wil, wet, woordt ende begheeren
Hebt ghy u t'samen in sulcker wyse daer toe gaen keeren,
So draeght oock sorghe dattet soo voort wert volbracht,
Op dat liefde, vrede, en vreughde by u magh vermeeren,
Ende dat twist, discoort, en onvrede geheel blyve versmacht,
Daer tegen elck in 't bysonder moet houden goede wacht,
Op datse nimmermeer plaetse crygen tusschen u beyden
| |
[pagina 343]
| |
VVant als den schadelycken twist in 't Huwelyck vernacht.
VVilse seer swaerlijck geheel weder van daer scheyden,
Dus keert de selve buyten , en soect den vrede plaets te bereyden.
Opdat ghy dan, dees staet wel mooght door-gronden:
Godt is hier van oorsprongh en fondament,
Dus moet elck man, hier aen blyven ghebonden,
Ende en can, daer van niet zijn ghewent,
Want pertinent, maeckt ons die Schrift bekent,
Dat Christus int gemeene, zeyt:
Dat over-spel alleene, scheyt,
Het Huwelijck, en van eene, leyt,
't Blijft anders ongheschent.
| |
[pagina 344]
| |
Op dat ghy van desen staet mogt weten den rechten gront,
Godt Almachtigh is hier van oorsprong en fondament,
Dus moet mense beginnen na Gods wil, wet, ende verbont,
Ende tot den eynde vlytigh bewaren reyn ende ongheschent,
VVant wie na andere soeckt, begheert, keert, ofte went,
Vervalt in Godts onghenade, gramschap, ongunst, en tooren,
Dus blijft den anderen ghetrou tot aen uwes levens ent,
Op dat het beste pandt niet en werde verlooren,
VVant uyt Christus mondt wy inde Schrift claerlyck hooren
Dat desen bant niet can werden los geschent, ofte gebroken,
Dan als door overspel een ander tot het bedde wert verkooren,
| |
[pagina 345]
| |
Dus wilt ghy van den ander met recht niet los werden ghesproken,
So en laet het vleysch desen schadelycken brant niet stoken.
Pooght doch met vlyt, desen bandt vast te houwen,
En maeckt u quijt, dat tot onvrede streckt,
Wilt t'gheener tydt, op des vleys lusten bouwen,
Sorghvuldigh zijt, in 't gheen Godts Woort ontdeckt,
En u ontreckt, van al dat u bevleckt,
Slecht op den wil des Heeren, siet
En van al's menschen leeren, vliet,
Nae haer voor-stel wilt keeren, niet,
Haer doen is onperfeckt.
| |
[pagina 346]
| |
Pooght met malcanderen altydt den vrede troulyck te bewaren,
En dryft van u weg dat eenige twist soude mogen verwecken,
Laet reyne Liefde u twee harten also vergaren,
Dat ghy alle onlust daer mede sult connen bedecken,
Ende soect malcander nimmermeer tot tooren te trecken,
Maer verdraegt uyt Liefde elck anders ghebreecken,
Laet tot eendracht en vrede u herte en sinnen so strecken,
Dat niemand eenige onlust tusschen u beyde can ontsteecken,
VVant ghy vergaert niet om uren, dagen, ofte weecken
By den ander te blyven, maer soo lange jaren als u leven sal duren,
Dus laet u niet verleyden door men-
| |
[pagina 347]
| |
schelyck bidden ofte smeecken,
VVant desen bandt blyft vast, 't zy dan met vreught of trueren,
Dus bidt den almachtighen dat hy u gangen tot vrede wil stueren.
Recht vast en wel, condt ghy Bruydegom hooren
Door Godt bevel, u last in desen staet,
Dus keert u wel, u huys wel te staen vooren,
Weest niet rebel, maer volgt daer in zijn raet,
Oprecht voor-[spoet] en d'uwen gade [slaen]
Voldoet doch uwen name, ris,
Ende volght Iacobs fame, wis,
Want sulcks u oock bequame is,
[S]0 ghy die boosheyt haet.
| |
[pagina 348]
| |
O Bruydegom in de Heylighe Schrifture cond gy 't mercken,
Hoe ghy dees staet moet beginnen, en daer in voort-gaende blyven:
Eerst en vooral moet ghy d'uwen voor-gaen in deughdelijcke wercken,
Ende tot Godts vreese u Huysgesin altydt soecken te dryven,
VVant de sorge is u belast over haer Zielen ende lyven,
Dus wilt u hier in draeghen als een ghetrou Huys-vader betaemt,
Bidt Godt: dat hy zyn wil en wet in u harte wil schryven,
Op dat ghy oock terwijl ghy Jacob zyt ghenaemt,
Als Jacob in deugdelijcke wercken mooght zyn befaemt,
En dat u Lof als de zyne altydt in eeren magh werden verbreyt,
So sult ghy in der eeuwigheydt niet
| |
[pagina 349]
| |
werden noch blyven beschaemt,
VVant die Jacob volgen in al'tgeen haer wert opgheleyt,
Die werdt van den Almachtighen Jacobs benedictie toe-gheseyt.
In al u doen, moet ghy Exempel wesen,
Na Gods Sermoen, u Wijf, en Huysghezin,
Oock naerstigh spoen, dat ghy trouw'lijck in desen
Haer soeckt te voen met Godts Woort van begin,
En plant haer in, om tot haer ziels ghewin
Haer gangen hier te wenden, al,
Daer haer Gods Woort toe-zenden, sal,
Dat is: tot den bekenden,stal,
Daer elck Godts Woort bemin.
| |
[pagina 350]
| |
Dus wilt met hart en sinnen altyt naerstelyck trachten,
Dat ghy in u beroep niet luy of traegh en werdt bevonden,
Maer wil met yver en vlyt op u beroepinghe achten,
Daer toe ghy u in desen staet heel vastelyck hebt verbonden,
VVilt u wijf en kinderen oprechtelyck Gods woort verconden,
En weest self een exempel, so veel ghy door Gods kracht vermeugt,
Op datse van de waerheydt niet en doolen tot geenen stonden,
Maer na des Heeren bevel haer altyt schicken tot deugt,
Ende metten oprechten alleen in Gods wet scheppen geneugt,
Op datse door sulcks den Heer der Heeren altyt mogen behagen,
Ende door zyn ghenade en barmhartigheydt be-erven eeuwigh vreught,
| |
[pagina 351]
| |
Myn hartelycke bede is: wilt hier sorge voor draghen,
Op dat ghy't t'saemen hier namaels niet eeuwigh moet beclaghen.
Naerstigh betracht dat u dus wert bevoolen,
Ende slaet acht op die u wel voortreen,
Hout goede wacht, dat ghy niet comt in doolen,
Maer volght met kracht, Tobias, die in een
Godtsaligh reen, leven God heeft beleen
In rechte waer ootmoedigheyt,
Waer door hy in voor-spoedigheyt
Leefde door 's Heeren goedigheyt,
En oock rusten in vreen.
| |
[pagina 352]
| |
VVilt in u gedachten planten dat u is belast,
Ende volght vlytigh na, die deughdigh hebben gheleeft,
Oock in Godes vreese altyt zyn gebleven vast
Als Tobias, die u hier in een goedt Exempel gheeft,
VVant hy na de wille Godts op aerden so ghewandelt heeft
Dat des Heeren Enghel ghesonden is t'zyner bewaring,
Dus des Heeren wil en gheboden als hy naerstelijck aencleeft,
Op dat ghy als hy (nae des Schrifts oprechte verclaring)
Met vreughde mooght bevryt werden van alle beswaring,
Ende so voortaen met hem in ware ootmoedigheyt
Den tydt uwes levens mooght vol-
| |
[pagina 353]
| |
brengen sonder eenige vervaring
In Christelijcker vrese en Godlycke voorspoedigheyt,
Dit verleen' u de Heere door zyn ghenaed' en goedigheyt.
Siet toe (o Bruyt) dat ghy oock nae 't betamen
Als een teer spruyt, u beroep wel slaet gae,
By u besluyt, u Man te ghehoorsamen,
Ghy krijght tot buyt veel vreugt door ghenae,
Dus vroegh en spae, volght Syrachs reden nae,
Neemt u huys en regeering waer
Gheeft u hart tot Gods leering, claer,
En volght doch staegh cleyn teering, naer,
Ghy wert bevrijt van schae.
| |
[pagina 354]
| |
U wert o Bruyt niet min van God aen uwer zyden bevoolen,
Om u te dragen altyt so een eerbare vrouwe toe-behoort,
Dus wilt hier in niet onvoorsichtelijck doolen,
Maer schickt u altyd na des Heeren wil, gebodt, en woort,
Soeckt met u Man te leven in eendrachtigheyt voort en voort,
Ende weest hem ghoorsaem in alle deughdelycke beveelen,
VVeert buyten u huys alle twist, tweedracht ende discoort,
VVilt alle ongheneught met voorsichtigheydt soecken verby te scheelen,
Tracht met naerstigheyt alle vreed, en vriendtschap te teelen,
Ende volght u Man in alle Godtvruchtigheyt op des Heeren paden,
| |
[pagina 355]
| |
VVilt u Kinderen en Huysgesin van 't selve altydt mede deelen,
En haer tot Christelycke deughtsaemheyt raden,
So sult ghy en u Huysgesin wel bevryt zijn van alle schaden.
Keert u daer toe, dat ghy moogt zijn bevonden,
Als die in't goe, ghetrou hebben gheweest,
Aenziet doch hoe dat Sara t'allen stonden
Met goedt ghemoe, den Heere heeft ghevreest,
Volght onbevreest, bidt Godt dat hy zijn gheest
In u als in haer blencken, doet,
En dat hy u wil schencken, boet,
Op dat ghy mooght ghedencken, vroet,
't Gheen u noodigh is meest.
| |
[pagina 356]
| |
Ghedenckt o Bruyt, en volgt met naerstigheden
Al dien die in Godtvruchtigheydt wel hebben voor gegaen,
Als Sara die in eerbaerheyt, deughde, en kuysche zeden
U ende alle anderen tot een levendigh Exempel can staen,
Volght haer vromlijc na, ende leeft nu voortaen
Dat ghy haer Lof, Eer, en Fame hier mooght verwerven,
VVant soo ons de Schrifture daer van doet vermaen,
En heeft zy noyt met lichtvaerdigh geselschap gaen swerven,
Neemt hier aen Exempel, en latet u hart door-kerven,
Treedt haer voetstappen na, ende naerstigh den Heere vreest,
Blijft met haer doch volstandigh tot
| |
[pagina 357]
| |
aen u sterven,
En soeckt Godt te dienen, soo wel int minste als int meest,
En bidt den Heer daer toe om hulp door zyn Heylighen Geest.
Eert doch te samen den Schepper van hier boven,
Looft, prijst zijn naem, door uwe wercken vry,
Wilt naer 't betaem, zijn groote goedtheyt loven,
Als knecht bequaem van zyne Heerschappy,
En hout u by, zijn verbondt t'allen ty,
Op dat u deught zy blijckelijck,
En verkrijgen mooght rijckelijck
Godes Rijck onbeswijckelijck
Met vreught, en melody.
| |
[pagina 358]
| |
Even ver ghy u t'samen aldus nae Godes woort gaet beschicken,
Ende dat gy door uwe deughde zynen name eere aen doet,
En door des vleysches lust u niet en laet bestricken,
Maer u tot hem keert met oprechte ende ware boet,
Hem ghestadigh biddende dat hy u voor alle quaedt behoet,
So sult ghy van hem verkryghen al 't ghene dat ghy begeert,
Dus u te saemen met alle sorghvuldigheyt daer na spoet
Dat zynen heylighen name door u altyt magh worden ghe-eert,
Ende dat zyn lof door u by een yegelijck werde vermeert,
So verkryght ghy uyt ghenade zyn eeuwighe Ryck te loon,
Dus ist hoogh-noodigh dat ghy u
| |
[pagina 359]
| |
vlytigh tot hem keert,
Om door hem te verkrygen de onverganckelycke Croon,
Ende daer mede mooght triumpheren voor zyn heylige Throon.
't Mist wel meer. |
|