Forum 1931-1935

[p. 6]

De oprichtingsgeschiedenis

De datum van de eerste ontmoeting tussen Ter Braak en Du Perron is onbekend. De vertrouwelijkheid in de brieven na 22 december 1930 is een aanwijzing dat zij elkaar tussen 26 november en 22 december verschillende malen hebben ontmoet.^8. Uit die periode ontbreken brieven en briefkaarten. Op 16 oktober van dat jaar schreef Du Perron aan Constant van Wessem over plannen voor een nieuw algemeen cultureel tijdschrift, iets tussen De gids en De vrije bladen in. Het geld daarvoor ontbrak echter.^9.

Op 2 juni 1931 berichtte Ter Braak aan Du Perron dat men bezig was De vrije bladen te reorganiseren.^10. Dat was een gunstig moment om een nieuw of vernieuwd tijdschrift te beginnen. Aanvankelijk dacht men aan een redactie bestaande uit Marsman, Du Perron, Van Vriesland, Van Wessem en Ter Braak. Vooral Marsman is produktief geweest met betrekking tot ideeën voor de formule van het nieuwe tijdschrift. Hij wilde Ter Braak en Du Perron een rubriek ‘Panopticum’ laten schrijven, met polemische artikelen over Neder-

Ter Braak, Bouws en Du Perron.

8. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 477.

9. Brief nr. 29, Ned. Lett. Museum, 's-Gravenhage; geciteerd in W. Mooijman en L. Mosheuvel, Forum, brieven, citaten, dokumenten en knipsels, Den Haag 1969, p. 9.

10. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 102.

[p. 7]

landse verschijnselen.^11. Ook de zakelijke basis van het tijdschrift diende te worden vernieuwd. Op verzoek van Marsman zocht Ter Braak contact met D. Zijlstra in Rotterdam. E. Bouws, de latere redactie-secretaris, kende Zijlstra goed en nam op uitnodiging van Ter Braak aan het gesprek deel. Maar de positie van Bouws leverde toen al de nodige problemen op. Zijlstra meende alleen te kunnen werken met een ‘manager’ zoals Bouws, die tegelijkertijd van de redactiezaken op de hoogte was. Van Wessem, die redactie-secretaris van De vrije bladen was, werd evenwel door Zijlstra niet geschikt geacht. Tegen Van Wessem als lid van de redactie had hij overigens geen bezwaar.^12.

Begin augustus bleek de overname van De vrije bladen van de baan. Du Perron en Ter Braak gaven daarop Bouws ondubbelzinnig te kennen dat in eerste instantie weliswaar zijn persoonlijke eerzucht, maar in laatste instantie die van

11. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 108.

12. W. Mooijman en L. Mosheuvel, Forum, brieven, citaten, dokumenten en knipsels, Den Haag 1969, p. 34; M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, pp. 110-120.

[p. 8]

Van Wessem daarvan de oorzaak was. Vervolgens spoorden zij Bouws aan om dat in zoverre goed te maken dat hij Zijlstra zou bewegen met hen in zee te gaan.^13. Het lukte Bouws de bezwaren van de commissarissen van Nijgh en Van Ditmar weg te praten,^14. en op 19 augustus 1931 schreef Ter Braak aan Du Perron dat uitgever Zijlstra had toegehapt en dat Du Perron Marsman moest zien te overtuigen om mee te doen aan dit nieuwe tijdschrift, omdat met hem de zaak toch eigenlijk pas compleet zou zijn.^15.

Marsman vond echter dat hij aan de nieuwe opzet niet kon meedoen vanwege Van Wessem en De vrije bladen. Hij zegt ‘meer plichtsgetrouw dan begeesterd nog wat door te sukkelen met die slome affaire’ [= De vrije bladen].^16. In plaats van Marsman kwam Roelants in de redactie, op verzoek van Zijlstra. Op 24 augustus ontving Du Perron van Bouws het concept-contract.^17.

Het honorarium was gemiddeld 3 gulden per pagina, en de redactie-secretaris, Bouws, zou 50 gulden per maand verdienen.^18. De maand augustus werd verder besteed aan het bedenken van een naam voor het tijdschrift, en aan het zoeken naar medewerkers en rubrieken. Marsman gaf Du Perron een aantal aantekeningen met voorstellen voor verschillende medewerkers en rubrieken.^19. In zijn uiteindelijke verschijningsvorm zou Forum maar één rubriek kennen: ‘Panopticum’. Het contract werd getekend op 24 september 1931. Op 3 november van dat jaar schreef Ter Braak aan Du Perron:^20.

Je weet toch dat 11 Nov. Forum uitkomt, waarvoor ook Roelants overkomt?

Op die datum zou Ter Braak een lezing houden in de Bijenkorf van Rotterdam en dat was een gunstig moment voor de introductie van een nieuw tijdschrift.

13. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 492.

14. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 136 en 139.

15. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 128.

16. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 493; C. van Wessem, Mijn broeders in Apollo, Den Haag 1941, p. 215.

17. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 130.

18. Contract in de Forum-collectie, Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag; W. Mooijman en L. Mosheuvel, Forum, brieven, citaten, dokumenten en knipsels, Den Haag 1969, p. 35.

19. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 138.

20. M. ter Braak en E. du Perron, Briefwisseling I, Amsterdam 1962, p. 145.