Nieuwe algemeene beschryving van de colonie van Suriname

Behelzende al het merkwaardige van dezelve, met betrekkinge tot de historie, aardryks- en natuurkunde

[p. 143]

Dertiende hoofdstuk.
Gewigtige aanmerkingen over de manier van de slaaven wel te bestieren.

Het is niemand onbekend, dat de eerste pligt van een' mensch ten opzichte van zyne medemenschen bestaat, in dezelven met menschlievendheid te behandelen, in welken staat of ouderdom zy zich ook mogen bevinden, waarom iemand der ouden gezegd heeft: Homo sum, nil humani a me alienum puto. ‘Ik ben een mensch, en rekene niets, dat menschlyk is, vreemd van my.’

Die zyne broeders niet lief heeft is een blinde, die de natuur verzaakt; en hy die dezelven zou kunnen haaten, zou een monster zyn, dat haar beledigde. In welke gelegenheid kunnen wy ons beter gedraagen naar een zo waarachtig leerstuk, dan onder een volk, welk, schoon gebooren in slaaverny, niet te min bestaat uit menschen, gelyk wy zyn.

Indien men ze maar in eenige opzichten voor de zodaanigen erkent, moet men hen niet alleen met menschlievendheid behandelen, maar zelfs geene verkiezing hebben in den eenen, tot nadeel van den anderen, indien wy niet willen, dat die geene, welken wy onze gunst ontzeggen, om een ander zo veel te meer te begunstigen, veracht

[p. 144]

en mishandeld worde door zyne eigene makkers; want zulks gebeurt ongetwyfeld, als wy zwak genoeg zyn om het minste onderscheid tusschen onderhoorige persoonen te laaten blyken.

Een Planter of Bestierder moet echter zich niet te gemeen maaken met een' derzelven, om dat zulks, gelyk het spreekwoord zegt, maar verachting zou baaren; maar zy moeten beide zich bemind, gevreesd en gëeerd weeten te maaken.

Zy moeten ook zeer naauwkeurig vermyden, geen minnenhandel met hunne getrouwde slaavinnen te hebben, zo om de wanorders, als de droevige gevolgen, die daar door kunnen ontstaan, als voor eerst, de luiheid van de vrouw of van den man; ten anderen de geest van trotschheid en onafhanklykheid; daarenboven blyft een slaaf, welke mishandeld wordt van de geenen, die zich meester van hunne vrouwen hebben gemaakt, niet in gebreke, om gelegenheid te zoeken tot wraake, het zy met weg te loopen, en anderen met zich te neemen, of zynen Bestierder, of den Planter te vergeeven, waarvan hy meent onregtvaardig mishandeld te worden, zo ras die zyne vermaaken met hem deelt. Zie daar de ongelukkige gevolgen der veelwyverye! Zo dat men, om diergelyke gevallen te verhoeden, zich volstrekt wagten moet, om de minste jalouzy te geeven aan een volk, welk men streng handelen moet, indien zy in hunnen pligt nalaatig beginnen te worden.

[p. 145]

Men moet de slaaven niets van het noodige laaten ontbreeken, noch van 't geene tot onderhoud van het leeven strekt, noch van die dingen, welken men hun gewoon is te geeven in de Plantagiën voor zekere kleine behoeftigheden.

Worden 'er eenigen ziek, dat, gelyk ik gezegd heb, zelden gebeurt, of overkomt hun eenig ongeval, moet men zorgvuldig op hen passen, hen vooral tegen de ongemakken van de lucht beveiligen, en nooit vergeeten om geneesmiddelen by zich te hebben, die in de Plantagiën gebruikelyk zyn, om dezelven, in tyd van nood, by de hand te hebben: hier op moet de Bestierder insgelyks een waakend oog houden.

Naardien alle overmaat, zelfs in de beste zaaken berispelyk is, moet men hen, van den eenen kant, niet overlaaden met werk, noch, van den anderen kant, door te veel toegeevenheid, de minste misdaad ongestraft laaten; indien men over het laatste wat te ligt heen stapte, zou zulks een gevaarlyk voorbeeld geeven; maar de straffen moeten geschikt zyn naar de misdaaden, en men moet zich, vooral, onder het straffen niet laaten vervoeren door drift, of ze al te sterk kastyden, om den schuldigen niet te tergen en tot wanhoop te vervoeren, 't welk altyd nadeelig zou zyn voor iemand die hem maar alleen meende te straffen, en zich zelven voldoening zou verschaffen tot zyne eigene kosten.

[p. 146]

Wanneer men ze maar straft naar maate dat zy het verdiend hebben, en volgens de wetten van billykheid, kan men zich verzekerd houden goede en getrouwe slaaven te hebben; want, schoon zy slaaven zyn, bedenken en overweegen zy alles zo wel als wy, en weeten het regte van het onregte wel te onderscheiden. Ten anderen erkennen zy ligt hunne fouten, ten ware wanneer zy iemand vergeeven hebben; want dan is niets in staat, om hen niet alleen hun eigen wanbedryf te doen bekennen, maar zelfs niet om hunne makkers, welken zy weeten daar aan medepligtig geweest te zyn, te ontdekken.

Het is ook goed, en zelfs noodig hun zekere dagen toe te staan, om zich met elkanderen te verlustigen; want zy zyn, gelyk ik gezegd heb, zo verzot op het danssen, dat zy groote dankbaarheid betoonen, wanneer men hun vergunt, zich daar mede te vermaaken, en men kan verzekerd zyn, dat dit hunnen yver voor den arbeid vernieuwt, waar toe zy zich daarna, met zo veel te meer lust en genegenheid begeeven; doch dan moet men de Neger-Officieren^(a) beveelen, op hun gedrag te letten, op dat 'er geen wanorde ge-

(a) Men geeft den naam van Neger-officiers aan de geenen, welken onder hen uitgekoozen worden, om op het gedrag der andere slaaven te letten; deze officiers hebben het gezag over hen, en het regt van ze te straffen, als zy niet werken willen. of een' misdaad bedreeven hebben. Ieder van hun heeft dertig Negers te bestieren, en draagt altyd een zweep in de hand, om ze te gebruiken, als het de nood vereischt. Zy moeten, alle avonden aan den Meester of Bestierder hun verslag doen, om nieuwe bevelen te krygen, raakende het werk van den volgenden dag.

[p. 147]

schiede, zonder welke voorzorg deeze toelaating kwaade gevolgen kon hebben.

Ik eindig met te herhaalen, dat het van 't uiterste belang is, de slaaven met zagtheid te behandelen, en niet te straffen op eene barbaarsche wyze, gelyk in byna alle de Koloniën geschiedt, of men moet zich niet verwonderen, indien zy het harde juk, welk men hun oplegt, zoeken af te schudden. En inderdaad, aan wien moet men zulks wyten, als dat geschiedt, dan dikwyls aan de harde en wreede behandeling der Bestierders? Het is derhalve de pligt der Planters zelven, en ook der Opzieners daar zorg voor te draagen, en de Planters moeten tot deze bediening geene andere lieden kiezen, dan de zulken die een braave inborst hebben, hunne belangen behartigen, en een volk spaaren en ontzien, waarvan hun gansche welzyn afhangt; want men behoeft niet te twyfelen, of de getrouwe en werkzaame slaaven zyn de rykdom hunner meesteren. Wat zou 'er zonder hun van de landeryen en Plantagiën, die den Eigenaaren al hun gemak verschaffen, worden, indien hunne armen niet over sterk zyn, om dezelven te bebouwen? Ik wil niet eens spreeken van de huishouding

[p. 148]

binnens huis, daar beiden, slaaven en slaavinnen zo wel in bedreeven zyn, gelyk ik aangetoond heb.

Stervelingen zyt menschlievend, en voor hun en voor u zelven; want dit volk is de bron van uw geluk en voorspoed!

De gelegenheid om gelukkige menschen te maaken is zeldzaamer, dan men denkt; dezelve niet weder te kunnen krygen is de straf voor hun die zulks verzuimd hebben. Ongelukkig is hy, die niet eenen dag van vermaak aan de pligten der menschlievendheid weet op te offeren. Indien de reden den mensch maakt, zo moet hy ook door goede gevoelens bestierd worden.

Hoe grooter dit volk in getal is, ho meer men ze ontzien moet. Laat men het oog vestigen op de Atheners, welken hunne slaaven met veel zagtzinnigheid behandelden, en die oneenigheden niet ondervonden, waar door Lacedemon met den uitersten ondergang gedreigd werdt.

De Romeinen werden nimmer van hunne slaaven ontrust, zo lang zy dezelven handelden als menschen; maar na dat zy de gevoelens van menschlievendheid jegens hen verbanden, zag men eerst de burgerlyke oorlogen ontstaan, welken met de Purischen vergeleeken werden.

By de Grieken was eene wet, door welke de slaaven, die al te zeer van hunne meesters mishandeld werden, verzoeken mogten, om aan anderen verkogt te worden.

[p. 149]

Ik beken, dat zodaanig eene wet in de Kolonie van Suriname geen plaats zou kunnen hebben, en dat om verscheidene goede redenen; doch ik heb dezelve aangehaald, om te bewyzen, dat men van alle tyden herwaarts eenige inschikkelykheid gehad heeft voor menschen van dezen staat. Het was in veele gelegenheden te wenschen, dat men deze wet in gebruik kon brengen, tot het algemeene wel zyn, om dat dikwyls de harde behandeling van een' in 't byzonder, het verderf zyner Landgenooten veroorzaakt heeft, en nog dagelyks veroorzaakt; zonder dat zou het getal der Marrons niet zo aanzienlyk geworden zyn, als het tegenwoordig is.

Dat dan de geenen die slaaven in eigendom of onder hun bestier hebben, zich deze aanmerkingen ten nutte maaken, welken maar alleen strekken om hun tegenwoordig en hier namaals de belooning daar voor te doen vinden.