De zoon van Ouwe Klare

[p. 146]

Klep klep

Het was een bus naar Amsterdam. En als in zoveel bussen was er halverwege zo'n intiem hoekje waar twee banken naar elkaar toegedraaid stonden. Waarom dat zo is, is mij altijd ontgaan; waarschijnlijk is het een soort service voor het geval je 's een keer met z'n vieren bent. Daar tegenover staat dat als je 's een keer met z'n vieren met de bus wil, er van die vier plaatsen altijd minstens één bezet is.

Ik zat er nu, in ieder geval, en tegenover me zat een kleine man, met een rond gezicht en een grote, grijnzende mond, die des te meer opviel omdat al zijn tanden donkerbruin van de tabak waren. Hij lachte voortdurend, een schor geluid, als van een kruiwagen die voor het eerst in vijf jaar weer moet rijden. Hij had een platte hoed op, die enkele centimeters boven zijn wenkbrauwen stond, en af en toe trok hij hem ook nog eens stevig naar beneden.

Zo reden we richting Amsterdam, ik met mijn rug naar de stad, en hij grijnzend met open vizier. Een tamelijk grote man stapte onderweg in. Hij droeg een alpino, en een grote weekendtas, die hij tussen zijn benen zette, zodra hij naast de kleine man had plaatsgenomen. De man met de alpino had alles groot. Een grote onderlip die iets over zijn bovenlip sloot; een groot lijf, zodat hij de kleine man in het hoekje van de bank duwde; en twee grote handen waar hij voldaan in wreef.

‘Zo,’ riep hij, ‘daar zitten we dan. Lekker rustig. Geen sorus aan je kanus. Niet, kleine?’ De kleine schrok er duidelijk van, maar begreep de situatie. Hij grinnikte en knikte.

‘Weet je wat het is,’ zei de alpino, ‘ik ga vandaag voor de tweede dag met de bus. Me hele leven met de auto gegaan, maar 't wordt me te druk. Je zit achter dat stuur je de zenuwen te kijken. Links, rechts, achter, voor, en maar kij-

[p. 147]

ken. Van de week zat ik, tuf tuf, nog bijna in een kinderwagen. Help, help. Wat een gezeur en gezeik. Niet, kleine?’

De kleine kende nu zijn taak en knikte blij, terwijl hij zijn hoed tot op zijn wenkbrauwen trok.

‘Ik heb voor mijn deur een knappe Simca staan,’ ging de man verder. ‘Simca Ariana. Maar ik denk: láát stáán. Goed, een weekendje wil ik nog wel eens weg. Ik weet een doodlopende weg, even boven Hoorn. Die rij ik in, alles doodkalm. Je ziet niks. Een koe. Boe boe. Dat is het leven. Als je even op de grond tikt komen de pieren zichzelf melden. Vergeten gebied, die willen ook wel eens aan een haakje in het water. Nooit meegemaakt. Rust rust. Dat is het geheim. In de stad hoef ik niet meer. Nou zit je in de bus. Heel knap, je kan naar alle kanten kijken. Je kijkt 's naar links, je kijkt 's naar rechts. Als dat verveelt kijk je voor je. Of naar je gulp. Dat kan allemaal. Niet, kleine?’

De kleine stemde nog steeds in. Hij grijnsde hardop en maakte weer het geluid van de geroeste kruiwagen.

‘Kom jongen,’ zei de alpino. ‘Wat zit je daar stiekem te walmen onder je hoedje. Die hoed staat bijna in je ogen.

[p. 148]

Wat is dat? Bang voor kou op je blaas? Je zit zo te knikken als ik wat zeg. Kan je niet autorijden?’

Het mannetje knikte ijverig van ja.

‘Nou,’ ging de man verder, ‘waarom zit je dan in de bus? Kan je niet boven het stuur uit? Heb je er nooit van gehoord dat je dan een kussentje onder het kontje kan leggen? Hup hup. Rijen maar.’

De kleine lachte nog steeds, maar minder overtuigend dan zoëven.

‘Wat lach je nou? Is het zo leuk in de bus, dan? Hoe lang zit je er nou al in? Elke keer naar de kant, want er moeten weer mensen in. En dan maar wachten of de chauffeur zich weer in de steeds voortrollende verkeersstroom kan invoegen. Dat kost tijd. Tijd, tijd. En jij hier maar zitten lachen. Maar ondertussen zoëven zevenentachtig autobestuurders langs je heen. Als ze rechts willen gaan ze rechts, als ze harder willen gaan ze harder. En jij zit hier maar. Jongen, wat is een bus nou? Stel jij heb een knap wij ff ie zitten in Waverveen. Als je je uitrekt kan je 't met een steen raken. Maar 't is wel overstappen op drie bussen voor je er bent. De wallen van je ogen zakken in je boord. En áls je er eenmaal bent moet je eerst een uur plat om weer bij te komen. Wat heb dat wijffie daar nou aan? Toch geen bal. Niet, kleine?’

De kleine knikte wat verdwaasd.

De man met de alpino draaide zich nog wat verder naar de kleine man.

‘Weet je wat het met jou is?’ zei hij. ‘Dat zal ik je vertellen. Jij bent een windvanger. Jij leutert met iedereen mee. Als ik zeg dat ik niet meer in me auto wil, dan vind je het goed; en als ik weer wél met me auto wil vind je het ook goed. Dat is slap gelul. Zeer slap slap. En verder zeg ik er maar niks meer van. Het is beter dat ik zwijg, anders zeg ik er te veel van. Als je alle slappe gedoe aan de kaak moest gaan stellen had je ook geen leven. Niet, kleine?’

[p. 149]

De kleine man nam nu een besluit. Hij hield zich goed vast en stond op. ‘U is geen heer,’ zei hij, een beetje geaffecteerd. Hij wankelde door het middenpad en ging een paar plaatsen verderop zitten.

De man met de alpino keek me stralend aan. ‘Die kleine opneuker heeft gelijk,’ zei hij. ‘Maar als je je door dat slappe gezeik van mij op de stang laat nemen, dan verdien je dat ook. Ja ja. Weet u wat het is? Ik rij al twintig jaar elke ochtend met deze bus mee. En ik krijg er elke ochtend wel één op de kast. Vaste prik: praat in een bus over een auto en ze trappen erin. Allemaal. Stuk voor stuk. Ik praat elke ochtend in deze bus over me auto. Ja, wat wil je anders? En dat terwijl ik nog niet eens een bakfiets van de kant kan krijgen. Maar met smoezen maak ik het goed. Klep klep. Daar heb je mij.’