De zoon van Ouwe Klare

[p. 83]

Kledder

Onlangs wandelde ik door Amsterdam, om boodschappen voor mijn vrouw te doen, maar toch met open oog voor mogelijkheden voor een (kroeg)notitie voor Vrij Nederland. Dat is ten slotte mijn werk. En als je 't buiten vindt hoef je weer een week niet naar 't café.

Ik had een tijdje toegekeken hoe op een van de grachten een oud pand gesloopt werd. Het viel mij op dat de arbeiders bijzonder veel plezier in hun werk hadden. Dat blijft, gelukkig.

Verderop hield een man mij staande. Hij was langer dan ik en sprak dringend op mij in. Mijn wekelijkse notities bevielen hem niet. Hij zei: ‘Ik heb geconstateerd dat er elke week wel poep instaat.’

Ik schrok ervan want ik lees het niet elke week na en je weet nooit wat een driftige zetter of lankmoedige corrector van je tekst maakt. Niet dat je ze dat kwalijk kunt nemen, want ook zij kunnen er van uitgaan dat het een rubriek is waar dat woord regelmatig zijn plaats moet hebben.

Toch zei ik: ‘Nou... eh... ik geloof toch niet dat het elke week...’ De man knikte kortaf: ‘Ik noem het woord als voorbeeld,’ zei hij. ‘Het valt mij steeds op. Elke week staat er wel zo'n woord in. Is het geen poep dan is het wel kledder.’

‘Kledder?’ vroeg ik.

‘Ja,’ zei hij, ‘of aandrang of plop.’

Ik wist geen antwoord en dacht, bijna radeloos, na wanneer ik voor het laatst het woord ‘plop’ had gebruikt.

‘Wat “plop” betreft,’ bracht ik na enige tijd op - minuten waarin hij mij zeer streng had aangekeken - ‘dat is toch zeker drie jaar geleden. Toen zat er een man in een broodjeszaak en die gooide de balletjes in zijn soep terug.’

[p. 84]

Hij schudde nijdig met het hoofd. Zijn stem, die hard en afgebeten klonk, sloeg mij om de oren toen hij bars zei: ‘Ik hang niet op een woord. Daar gaat het niet om. Ik kan er niet tegen dat uw rubriek zo'n scatologische geest uitwasemt. Daar heb ik totaal geen behoefte aan.’

‘Nou, nou,’ zei ik, ‘u hoeft niet direct zulke woorden te gebruiken.’

Er kwam een geringschattend lachje om zijn mond. ‘Scatologie, mijn waarde,’ zei hij fijntjes, ‘kan je als volgt omschrijven: betrekking hebbend op de uitwerpselen.’

‘Ik had het over uw hinderlijk gebruik van het woord behoefte,’ zei ik.

Hij lachte, maar niet erg van binnen uit. ‘Dat is typisch Vrij Nederland,’ zei hij.

‘Hoezo?’

‘Als een ander een klein foutje maakt dan wordt hij onmiddellijk afgestraft. Ik lees uw blad graag, hoor, daar gaat het niet om. Ik koop het elke donderdag. En mijn vrouw heeft wel eens iets ingestuurd voor Geknipt voor u, een heel grappige advertentie. Dat is al zeker twee maanden geleden, maar het is nog steeds niet geplaatst. Maar wat mij zo tegenstaat is dat de toon van uw blad soms zo gelijkhebberig is.’

‘Ach’, zei ik aarzelend, want dat is een onderwerp waar je zelfs met journalisten een uur over kan doen, ‘elke krant gaat er in zijn commentaar vanuit dat hij gelijk heeft. Misschien schrijven ze het iets vager dan Vrij Nederland, maar in wezen zie ik het verschil niet. Als het wat persoonlijker geschreven wordt komt het iets feller over.’

‘Dat kan best zijn,’ zei hij, wippend op zijn hakken, ‘maar ondertussen bent u toch maar bezig uzelf eruit te draaien.’

‘Uit te draaien?’

‘Uit het feit dat u regelmatig in uw rubriek woorden gebruikt als poep en aandrang.’

‘Nou, kom nou,’ riep ik, een beetje driftig. ‘Kom langs

[p. 85]

op de krant en dan zal ik u laten zien dat die woorden haast niet in mijn stukjes voorkomen. In een half uur kunnen we de laatste zes maanden zonder moeite doornemen. En dan zult u zien dat ik gelijk heb.’

‘Ha!’ zei hij, met een blijde lach, ‘daar heb ik u. De jijbak! De bekende jij-bak! Uwilt gelijkhebben en daarom heb ik ongelijk. Terwijl ik begonnen ben. En wat kan ik terugdoen? Ik moet naar u toekomen en met u in een rottig hoekje van uw weekblad naar smerige woordjes gaan zitten zoeken. Poep turven. Denkt u dat ik me daarvoor leen?’

‘Maar er valt niets te turven,’ riep ik. ‘Dat niet en kledder ook niet. Afgezien van het feit dat ik me bij kledder niks voorstel, moet er al heel wat omvallen voor ik kledder gebruik. Wat is dat nou? U benadert mij en zegt dat ik kledder schrijf. En plop. Er zijn hele jaargangen waarin ik niet plop. Dat is toch gewoon na te gaan. Dat zijn toch feiten.’

Hij lachte spottend. ‘Feiten! Meneer wat is dat nou? Feiten! Daar kan ik op rijmen. Daar komt toch iedereen mee aan. Begin daar nou toch niet mee. Ik weet toch wat ik lees. Scatologie, dat is het. Allemaal. Ik hoef dat pestrubriekje toch niet eens te lezen, ik ruik het vanzelf al.’

Ik haalde mijn schouders op en zuchtte. ‘U hebt gelijk,’ zei hij. Hij rechtte zijn rug, knoopte zijn jas dicht en stak zijn hand uit. ‘Sta me toe dat ik me voorstel. Mijn naam is D... Ik vond het aangenaam even met u te spreken, al moet het mij van het hart dat u toch meer gelijkhebber bent dan ik eigenlijk van u verwachtte.’

‘Ja maar,’ zei ik, ‘ik kan aantonen dat u geen gelijk...’ Maar ik was al te ver gegaan. Hij hief zich hoog op en blafte: ‘Ziet u wel. Dat is wat ik tegen u en uw blad heb. Doorgaan! Doorgaan! Als u jonger was zou ik u een kledder om uw oren geven...’ Hij viel stil en er gleed een zacht rood vanuit zijn boord naar zijn kaken.

‘U leest teveel,’ zei ik, maar hij was al kwiek weggestapt.

[p. 86]

Het weekend heb ik dit boekje met stukjes van de laatste twee jaar nog eens overgelezen. Twee keer aandrang. En een beetje buikgriep. Toch een wankele basis om gelijk op te hebben.