Stukjes in de kraag

[p. 162]

Een grappenmaker

Het was een fijn en klein mannetje, met een witte kuif en een tenger brilletje. Hij had veel rimpeltjes en wijze oogjes. Een dun wandelstokje lag dwars over het tafeltje, naast zijn koffie. Het was laat in de middag, het koffiehuis met de roodgeblokte katoentjes op tafel was verlaten. Wij waren in gesprek geraakt en op een gegeven moment kwam ik aan zijn tafeltje zitten. ‘Gijsbertus’ stelde hij zich voor, ‘maar zegt u maar Gijsbert, dat doen de meesten. Op Gijs reageer ik niet, dus ze moeten wel.’

Hij dronk zijn koffie met twee handen om het kopje teneinde het trillen tegen te gaan.

We hadden over grappen gesproken, vandaar dat het niet gek klonk toen hij ineens zei: ‘Jongen, ik heb zoveel plezier van me zelf uit, zoveel gein dat ik wel eens denk: als ik nog eens hier terug mag komen, dan graag als goede grap.’

Ik knikte begrijpend, hier sprak een oud en wijs man.

Hij zei: ‘Er is zoveel humor in de wereld die ik alleen maar zie. Als je bij ons de hoek om komt, dan zie je aan de overkant een zaak met drie vensterruiten. Die hebben aan de onderzijde matglas, dat komt tot hier.’ Hij wees ter hoogte van zijn hart. ‘Op dat mat staat met grote letters Dekkers Kapok. En achter dat raam staat dikwijls een juffrouw naar buiten te kijken en die juffrouw heeft zo'n enorme buste...’ - het leek of hij tweemaal een voetbal opving - en die hangen dan net boven dat woordje Kapok...’

Hij glimlachte verlegen en ik knikte dat ik zijn associatie begrepen had. ‘Fijn’, zei hij, ‘de mannen bij

[p. 163]

ons uit het tehuis, waar ik wel mee ga wandelen, ontgaat het helemaal. Zelfs als ik het uitleg en zeg: die dingen zitten zeker vol kapok, dan lachen ze nog niet.

Verder zijn het aardige mensen, hoor en ze houden van mij, want ik vermaak ze met raadseltjes, 's avonds. Niet die moderne, die ken ik wel, maar ik vind ze niet leuk. Ik bedoel van: het is zwart en wit en het zit in een boom... kent u die?’ Ik ontkende. ‘Een nest jonge koeien. Niet grappig. Ik ken nog echte, uit mijn jeugd. Larum larum sjofelidadum, hoe schrijft men dat met drie letters? Denkt u daar maar eens over na.’ Ik gaf het algauw op. ‘Dat,’ zei hij nadrukkelijk, ‘dat schrijft men met drie letters. En welke sul bekleedt een hoge betrekking?’ Uit zijn ernst begreep ik dat hij geen politieke bedoelingen had.

‘Een consul! Dat is grappig, he? En deze heb ik nog vanuit mijn ouderlijk huis: als men het hele a b c ten eten vraagt, waarom komen dan de laatste zes letters steeds te laat?’ Hij ging even genietend achterover zitten, terwijl ik radeloos aan niets dacht. ‘Die komen na de t,’ zei hij slim, ‘na de thee!

En dan deze: Amsterdam begint met een A en eindigt met een E. Rara, hoe zit dat?’ Maar aan zijn intonatie had ik de grap horen aankomen. ‘Eindigt begint met een E,’ zei ik.

‘Mooi,’ riep hij, ‘maar in het tehuis geen hond. En ze vergeten 't ook gauw weer, want ik kan hem zo vaak opgeven als ik wil, want ze snappen er geen spaan van. Ik laat ze er graag inlopen, hoor. Maar altijd voorzichtig want als je ze teveel laat schrikken gebeuren er ongelukken.

Ik bedoel: een klapsigaar, afgezien van zijn waarde als grap in deze tijd, kunnen ze niet meer hebben. En als je de pijpen van hun pyjamabroek aan elkaar knoopt

[p. 164]

dan vallen ze om, en kunnen ze niet meer overeind, dus daar zitten ook geen gebbetjes meer in. IJswater is ook niks meer. U weet wel, dat je op een stoel legt en dan wordt het heel koud aan uw achterste. Maar die ouwe meisjes in het tehuis die voelen het niet eens of het kost ze zes dagen voor ze hun achterkant weer warm hebben.

Wat ik wel eens gedaan heb is een paar directoires uit de wasmand gappen en ze rood verven. Maar ook dat is slechts ten dele geslaagd. Eén die heeft zich rot gelachen maar dat is ook een vrolijkte tante, een ander heeft bij de wasserij geklaagd en een derde heeft er geen barst van gemerkt want die was kleurenblind.

Meestal probeer ik mijn practical jokes nu op de directrice. Een fijne vrouw, hoor, goud in het hart, maar haar op de tanden. Daarom eet ze ook alleen.

Laatst ontdekte ik dat je vanuit de badkamer naar haar kamer kon roepen door het verversingskanaal. Ik ga naar de badkamer en ik roep, terwijl ik weet dat zij aanwezig is: “Oehoe, Lien, ben je daar, ik ben Arie.” Dat is de grap, want Arie is haar echtgenoot geweest, tien jaar terug. “Hier is Arie, Lien, ik ben teruggekomen.”

Hoor ik haar zeggen: Arie? Waar ben je dan? Zeg ik: “Ik zweef door het huis, maar ik vind geen rust, want je snurkt nóg zo.” Dat weet ik van Gerrit want die heeft haar een paar keer horen snurken op zijn ronde, hij is de nachtportier. En ik weg uit die badkamer.

De volgende ochtend, als ik opsta, zijn mijn kleren weg, mijn klerenkast is ook leeg en er ligt een briefje: Beste Gijsbertus, ik ben teruggekomen, ik heb je kleren zolang geleend, Arie.

Nou, ze was de hele dag weg. Die heeft gedacht, laat 'm maar 's een hele dag in zijn blote kont liggen. Een hele fijne, mooie grap, dat wil ik graag toegeven. Jammer dat het zulk mooi weer was.’