Stukjes in de kraag

[p. 150]

Max

‘Je zal mij geen kwaad woord over Max horen zeggen,’ zei de man met de pet aan de bar. Hij pafte aan een knots van een sigaar, die hij af en toe uit de mond haalde om dan met dezelfde hand nijdig tegen de rookwolk te slaan.

‘Nee, man, wat zal ik van Max zeggen? Nee, hij is niet dood, anders hadden we het vast gehoord! Zolang ik niet zeker weet dat Max dood is, zeg ik geen woord over hem. Hij zit natuurlijk ergens, in Veenhuizen of in Haarlem. Hij is een vaste klant, hier en daar.

Wat zal ik kwaad spreken van Max. We hebben samen nog peren gegapt in Wormerveer. Hij was daar mijn buurjongen. Nou zal u denken: peren gappen, dat lees je in elk jongensboek. Pietje Bell, Jaap Holm, Dooie Kees, ik noem maar wat. Dan kruipen ze in een boomgaard in een boom en zitten clandestien te schudden. Maar Max niet! Die was niet gek. Die zette een breekijzer achter de schuurdeur en gapte vijf of meer kisten geplukte peren, die hij in Amsterdam van de hand deed.

Max! Mijn jongen, dat was een grootmeester! Je zal mij niet horen over enig kwaad van hem. Die dronk niet, die zoop niet, die liet zich vollopen. En vlug! Het kon hem geen barst schelen of het bier nu wel best was, hij had geen tijd om erop te letten. Hij had geen strot maar een trechter.

Hij liep ook nooit hard, want dan hoorde je het klotsen.’

Hij zweeg om met twee botte vingers het bandje van een dikke sigaar te frommelen.

‘Max! Mijn allerbeste vriend. Geen woord kwaad over

[p. 151]

Max. Ik ben getuige op zijn bruiloft geweest. Als je het achteraf bekijkt heeft hij toch een mooi huwelijk gehad met Aatje. Aatje! Eigenlijk heette ze Susan, maar dat heeft ze veranderd omdat Max sliste.

Na een jaar is ze weggelopen, omdat Max zich nooit waste. Ze hadden een betegeld zitbad maar Max voelde de behoefte niet. Aatje heeft in die tijd wel eens tegen mij gezegd: ik heb Max bij ons huwelijk een pyjama gegeven, maar hij heeft hem nu zolang gedragen dat het manchester lijkt. Hij had hem toen een jaar lang niet uitgetrokken, want hij gebruikte hem ook als ondergoed.

Max zei altijd: wat zal ik me wassen? Mijn vader waste zich ook nooit en hij was goed gezond toen hij dood ging.

Het verschil was dat Max zijn vader dijkwerker was, en dus steeds de hele dag had om zich uit te laten waaien. Max zijn vader is op zijn zestigste aan de verkeerde kant een sluis ingewaaid en meteen gezonken. Phhht. Hij zonk gelijk, hoogstwaarschijnlijk door dat ondergoed, hij liep vol door zijn boord en zijn knoopsgaten.

Max zat toen net voor de derde keer. Fijne vent, die Max. Je zal mij geen woord over hem horen zeggen. Hij heeft toen nog even in de reclassering gelopen. Ze hadden hem in een alcoholvrije speeltuin geplaatst. Na drie dagen konden ze hem wegdragen, hij ging om het kwartier de wip olieën, met het bloemegietertje vol jenever.

Max had breens. Koppie: dat had Max. Ik herinner mij de situatie van een jaar of tien terug. Max en ik sjouwden door Limburg. Honger. We hadden geen geld. Wij verdelen de taken. Ik ga naar de kiosk en vraag uitvoerig inlichtingen over het reizen met de trein. Ondertussen gapt Max een aantal tijdschriften.

Daarop trokken we naar de huizen die een beetje

[p. 152]

buiten het dorp lagen. Daar pasten wij onze slimme gaptruc toe.

Ik bel bv. aan en probeer het mens dat opendoet te abonneren op Panorama. Onderwijl sluipt Max door de achterdeur binnen en haalt brood uit de broodtrommel. En een pilsje uit de kast. En als het kan wat centen uit de portemonnaie.

Geniale vent, die Max.

Eén keer sta ik voor de deur met mijn tijdschriften en ik wil ze gaan aanprijzen en daar gooit dat mens de deur voor mijn neus dicht. Zij stapt weer naar achteren en ziet in de bijkeuken Max staan. En hij zegt, heel natuurlijk, alsof hij elke dag betrapt wordt: “dag mevrouw, ik ben de concurrent, abonneer u toch op de Wereldkroniek.”

Waarmee ik maar wil zeggen: Max is een geniale vent. Je zal mij niet over hem horen!’