Stukjes in de kraag

[p. 143]

Om over na te denken

[p. 144]

O Amsterdam

Dit is een stukje voor die autorijdende Amsterdammers, die dikwijls in de binnenstad komen en dan vaak zitten, zoals ik nu dit stukje begint. Voor het opengedraaide autoraampje en tussen twee geparkeerde auto's doorkijkend naar de gracht, die er zonovergoten vévévéërig bij ligt.

Door de zonschitteringen op het water heen dreef een oude fauteuil voorbij, als een oude heer in een zwembad. Kom naar Amsterdam, dacht ik, de stad die zoveel huisraad in zijn grachten doet. Een gezellige stad. Helaas fietste er geen fluitende slagersjongen voorbij. Er zijn trouwens te weinig slagersjongens in Amsterdam, tegenwoordig, en als ze er zijn, fluiten ze niet maar sjouwen in hun mand Veronicarbonades mee.

Aan de overkant werden uit hoge pakhuizen aan touwen pakjes neergelaten die door oprechte mannen werden opgevangen en langzaam in vrachtauto's opgestapeld. Zij werden daarbij gadegeslagen door een andere serie mannen die in hun auto's wachtten totdat alle pakjes beneden zouden zijn.

Hoe zou een gids op een rondvaartboot dat aan buitenlanders verklaren? Zou hij zeggen: ‘Zie hier dan de basis van onze welvaart. Al eeuwenlang heeft handelend Amsterdam hier pakjes met de hand gedragen. En uit eerbied voor die traditie, sinds de gouden eeuw vastverbonden aan onze grachten, doen we het nog steeds zo, terwijl steeds vele Amsterdammers, vanuit hun auto, dit trots komen gadeslaan.’

De wachtenden aan de overkant hadden het moeilijker dan wij, want wij wachtten in de zon.

[p. 145]

Vóór mij wachtte een sombere Taunus en daarvoor weer een lage sport-Fiat. De beide inzittenden van die wagens hadden, het trommelen met de vingers op de sturen moe, de zon gekozen en trommelden nu buiten op hun dak of de motorkap. Ze keken naar de man waarop wij stonden te wachten, een nog jonge man, vanonder geheel in pilo gekleed, die een bestelwagentje loste. Een klein laadbakje maar geheel gevuld met pakjes ter grootte van een volwassen pocketboek.

De Taunusman drentelde in mijn richting. ‘Ik zou een club willen oprichten die zich ten doel stelt elke dag tenminste twee vrachtwagens in de gracht te mikken,’ meldde hij. ‘Ach,’ zei ik, uit angst dat hij nu net vandaag wilde beginnen, ‘ik heb niet zo'n haast.’

‘Ik ook niet,’ zei hij, ‘maar weet u wat het is? Ik heb geen rust in me kont. Ik ben een man van effe flink. Als ik visite heb die niet weg wil, dan zet ik de tuinslang erop. Die ligt aangesloten onder de bank. Als ik ergens een uitsmijter bestel en ik krijg de indruk dat de kok eerst de eieren nog uit de kip moet drukken, dan ga ik weg. Ik hou van effe flink. De halve week moet ik hier op adressen aan de grachten zijn. Ik maak daar zeer ruime afspraken voor, en toch wachten mijn klanten soms tot er paardebloemen in hun navel gaan groeien. Dat weet ik, zo is de situatie hier in Amsterdam.

Maar kon ik daar nou maar kalm bij blijven. Rustig zitten, net als u. Sigaartje paffen. Gekke figuren in de wolken zien. Ruiken wat er nou weer in de gracht ligt. Maar ik kan het niet, hoor. Ik blijf onrustig. Een knikker zonder roos.

Mijn vrouw is totaal anders. Die zit vetvlekken in d'r stoel. Die kan zes jumpers breien voor ze één keer met de ogen knippert.

Vorig jaar zijn we naar Italië geweest. Aan het strand.

[p. 146]

Magnifiek land, daar niet van. Ik kijk graag naar die zigeunerwijven. Van mijn vrouw heb ik geen last. Zij graaft een kuil voor haar eigen en daar heeft ze al die veertien dagen ingezeten. Verbrand als een kreeft, maar ze bleef zitten. Ze was zo rood dat het pijn deed aan je ogen. Net een bloedblaar als ze in bed lag. Als ze kon liggen, tenminste, want meestal stond ze de hele nacht op het balkon om in de wind af te koelen.’

Hij begon nu tegen mijn antenne te trommelen.

‘Als ik nou burgemeester was van deze stad, niet dat ze mij ooit zullen nemen, want ik zou precies zeggen waar het op stond, dan greep ik meteen morgen in. De grachten kregen meteen een algeheel parkeerverbod. Behalve voor passanten zoals ik, al had ik er dan niks meer aan, want ik was dan burgemeester. Niet dat ik burgemeester zou willen wezen. Ik heb altijd zielsmedelijden met die man als ik hem in december in die tinnefkou Sinterklaas zie toespreken. Daar sta je dan met een ketting om professioneel griep op te lopen.

Maar deze grachtentoestand kan toch niet langer doorgaan. Van mijn vijf werkdagen verstá ik er één. Niks doen. Ik had in de tijd die ik hier heb verdaan honderd keer het verzameld werk van Vondel kunnen lezen. Als ik niet zo'n onrust in m'n kont had. En als Vondel te lezen zou zijn.

Kijk nou 's naar die jongen. Die heeft, ruw geschat, tweeduizend van die pakjes in zijn wagen. Hij brengt er elke keer veertien weg, bordes op, ze binnen neerzetten, dan weer naar buiten. Zo moet-ie honderd keer, en hij is toch al niet één van de vlugste. Als hij per pakje betaald werd aten zijn kinderen aardappelschillen. Ik zal het 'm 's gaan leren.’

Hij beende weg, sleepte de sport-Fiatman mee en begon in ijltempo pakjes uit het wagentje te pakken, die door

[p. 147]

de Fiatman op het bordes werden gestapeld. Vanuit de auto's achter mij kwam ook nog iemand om de plotselinge hulptroep te versterken. Hun tempo lag hoog en de jongen bleef er dan ook verbaasd bij staan. Hij haalde nu een eigen pakje te voorschijn en begon een shagje te rollen, maar dat namen de heren niet. Na hun nijdig geroep stak hij het weg en de handen uit de mouwen.

In enkele minuten was de wagen leeg. Voor hij weer instapte grinnikte de Taunusman naar mij. Ik reed langzaam achter hem aan, de hoek om, de Bergstraat door en de Singel op. Na vijftig meter bereikten we een grote vrachtwagen, waarop twee mannen naar een pakje zochten, terwijl in de bijbehorende deuropening een man in een stofjas papieren voorlas en aanwijzingen gaf.

De Taunusman trommelde op zijn stuur. Ik toeterde en toen hij omkeek trommelde ik ook op mijn stuur. Hij grijnsde en ging op zijn handen zitten. En dat voor iemand die daar geen rust heeft.

De gracht lag er nog steeds zonovergoten bij. Door het water gleed een balk statig voorbij. Hij wel.