Neem er eentje van mij

[p. 166]

Albany

Albany ligt meer dan tweehonderd kilometer boven New York City, aan de Hudson rivier. Hudson, de stoutmoedige en nu koloniale schipper van de Halve Maen, landde hier in 1609 en stichtte er een nederzetting die eerst Fort Oranje heette en na de overname door de Engelsen Albany. Maar tot lang na de overname was het een echt Holands stadje en Albany kan u dat nog steeds bewijzen: vele namen zijn nog Hollands, sommige gebouwen zien er oud en wat oudth-Nederlands uith, en ten derde heeft het indertijd de stad Nijmegen geadopteerd - wij durfden er deze zomer dan ook niet over fraude of over Carel Briels te spreken.

‘Vele mensen hier beroemen zich er al op als ze maar één druppel Hollands bloed in de aderen hebben vloeien,’ werd ons verteld; een aardige man die wij ontmoetten zei dan ook een bijna Nederlandse naam te hebben, Vorständer; en een dweperige dame vroeg wat Valettie in het Hollands betekende, want omdat het geen Engels was had ze maar aangenomen dat het een Hollandse naam was.

Al spoedig waren we dus op weg naar het Albany Institute of History and Art, een museum dat een ‘Dutch room’ bevat. Mijn vrouw met de vertedering die haar na maanden in Amerika bevangt bij de gedachte aan Nederland, en ik in de overtuiging dat, daar de folder ons de tekenen beloofde van de ‘solid worth and the pious satisfaction of the industrious business man and his wife’ het wel zou wemelen van kwispedoors en bedsteden.

De bedstee was direct raak; wie het eerste kleinere kamertje nadert, hoort een grote staande klok tikken en na binnenkomst ziet hij het bedsteetje, met een blauw dekentje en een bordje: niet aanraken. Dat doe je ook niet, je overweegt alleen de bekende overwegingen: wat waren de mensen toen

[p. 167]

klein, en: het roemrijk voorgeslacht. Verder kent u het allemaal: biezen stoelen, een New Yorkse uitklaptafel, vele Friese klokken, meestal van binnenwerk ontdaan, aardewerk, een echte muizeval, koperen kandelaars en geldkisten.

En ook een kabinet, waarvan er in ons land nu nog honderden veel mooiere moeten zijn, en volgens een bijgehangen kaartje ‘Kas’ genoemd. Kaartjes hangen trouwens overal bij: er staat een stoel met ingebrand de naam E. Brinckerhoff, en op het kaartje: deze stoel is een gift van mr. en mrs. Gates, en behoorde tot de nalatenschap van B. Aufsesser, uit welke laatste naam men kan opmaken dat hij er eerst voor moest doodgaan.

Er staat ook een prachtig bewerkte slee (Albany heeft beroerder winters dan wij, zelfs na de laatste) met ingebouwde stoofkachel en op de achterzijde de woorden ‘Vree God Mee’ en op de binnenzijde ‘Twist God Mist’, welker inhoud wij aan de suppoost mochten verklaren om later aan zijn ‘o-ja-gezicht’ te zien dat elke Hollandse toerist dat al gedaan had.

Op straat kan men, zoals ik al zei, veel Hollandse namen tegenkomen, op naambordjes, bij Hotel Ten Eyck en in veel lichtreclames met onder andere De Witt. De voorvader van de laatste heette dan ook Simeon, en in het museum hangt een landkaart die hij vervaardigde.

Er hangt ook een Onafhankelijkheidsverklaring uit 1775 en bij de handtekeningen zijn veel bekende namen, met de monotonie van een telefoonboek: veel Van Slijk (allemaal grootschrijvers). Van de Cerck, Van Vechten, Van Loon etcetera. Geen Jansen. Een maquette geeft zelfs een deel van het vroegere stadje weer met inderdaad een straat die zó in Delft of Goes kon liggen: ‘Martin Beekman occupied this building’, ‘Barent Bleecker, one of the merchant princes of Albany’, ‘Theunis van Veghten, a wealthy burgher’, en nog steeds heeft men niet uitgemaakt wie toen de koster was, ene Brouwer of ene Van Schaack.

[p. 168]

Een Statenbijbel, met die ouwe lieve verraffing van de f inplaats van de s: de gantfche Heilige Fchrift. Veel portretten. Philip Schuyler van Rensselaer, waarvan ik vind dat hij op Jan Blokker lijkt. Mijn vrouw: ‘Wordt die dan zo dik?’

De hele Wendellfamilie: Abraham, Engeltje en de kinderen, met afschuwelijke rode, benige gezichten; men moet ze in die tijd met opluchting naar de nieuwe wereld hebben zien vertrekken, evenals trouwens Ariaantje Coeymans, die een roos ophoudt alsof ze reclame voor Boskoop maakt.

Van Rensselaer is in deze streken een daverende naam; vlakbij Albany ligt nog Rensselaerswijck, waar de eerste van dit geslacht zich als feodaal patroon met volledige macht over honderd onderdanen, namens de Westindische Compagnie, neerzette, zoals dat heet. Een der van Rensselaers, geboren 1806, hangt er weerzinwekkend bij, geportretteerd door een ‘unknown American artist’ en men kan zich voorstellen dat de man zijn naam niet durfde zetten.

Een groot familieportret geeft het Fondey-gezin weer, dat qua gezichtsuitdrukking ook Hollands aandoet. Zij kijken somber en op de achtergrond is dan ook een kerkhof zichtbaar, met zerken van reeds heengegane Fondeys. Een van de familie is staande afgebeeld, de bijna gesloten vuist omhoog gehouden. Wij staan er naar te kijken samen met een twaalfjarig jongetje dat al een kwartier bezig is zijn vader te irriteren door alles aan te raken wat niet mag.

‘Pa,’ zegt hij, ‘pa, die mensen zitten alsof ze in de tram zitten.’ Hij heeft gelijk, zie je opeens. Eén man aan de lus en de anderen voorzichtig rechtop alsof ze net aan de bocht beginnen. Maar Pa beslist anders: ‘Doe niet zo gek. Dat kan niet. 't Is een schilderij.’