Naakt over de schutting

17.

‘De Gulden Speer’ is een zeer oud café-restaurant dat zijn laatste dagen slijt tussen de betonnen kolossen van de Wibautstraat. Van buiten lijkt het een mislukte blokhut. De eetzaal heeft drie nauwe erkers, waarin tafeltjes staan met dikke poten en kleedjes met veel zwart, beige en oranje, zodat je niet weet waar je moet kijken. Je kunt alleen maar denken: gut, wat moet dat vroeger modern geweest zijn.

‘De Gulden Speer’ heeft een merkwaardige clientèle: het drukst is het er tijdens het lunchuur. Er komen daar dan veel oudere heren, waarvan zeker de helft vergezeld is van jonge meisjes. Kleine bazen met nog kleinere secretaressen. Een vriend van mij heeft ze eens gedefinieerd als vakbondsbestuurders en ander roerend goed. (Vakbondsbestuurders, zo stelde hij, zijn meestal goed getrouwd. Maar na ruim vijftien jaren horen ze dat het mode is dat je 's vreemd gaat. En dan pakken ze het eerste het beste dat onder het bureau uitsteekt en dat is meestal een onooglijke secretaresse, die nog bij de dokter loopt voor puistjes.) Het zijn dan ook geen zware lunches die geserveerd worden: uitsmijters, Russische eieren, een ommelet met kippelever als luxe.

Op de een of andere manier is Herman Schartenantinck hier ook als vaste klant beland, alleen. Hij drinkt er lauwe melk en eet een uitsmijter kaas.

Herman heeft een vermoeid gezicht, met veel plooien en een vrij kaal hoofd met een paar slierten haar er overheen. Hij draagt meestal een vest met hetzelfde opdringerige ruitjesmotief dat ook in zijn pakken zit. In opdracht van de hoofdcommissaris draagt hij ook meestal zijn dikke visgraatwinterjas: rechercheurs in burger mogen in dienst geen regenjas met slappe hoed meer dragen, omdat dat langzamerhand te opzichtig wordt. Vandaar dat de meesten zo zweten.

Al etend had Herman zijn vest losgeknoopt, zijn das losgeschoven en naar ik vermoed ook zijn buikriem wat ruimer

[p. 41]

gesteld. Hij moet dan wel minderen van Gon, maar Herman is een eter. Eters willen eten. Lang, stevig, voedend, hun buik moet hangen. Zoals een man in een café mij eens uitlegde: ‘Ik ben gewend meer dan een kilo aardappelen te eten. Daar raakt je lichaam aan gewend. Als je minder gaat eten kan er van alles gebeuren van binnen.’

Ik ging bij Herman aan het tafeltje zitten en wenste hem smakelijke voortzetting zonder die afschuwelijke woorden te gebruiken. ‘Jij hebt een hoop mensen bij ons zenuwachtig gemaakt,’ zei hij. ‘Het ging allemaal zo lekker en dan kom jij met je tip. Nou is die Bentjebaar niet de ergste. Dat is een lijk dat uit het water komt en daar zijn we in Amsterdam aan gewoon - een beleefd lijk komt uit de gracht. Maar gisteren zijn er nog twee bij gekomen. Een notaris op zijn w.c., ergens in zuid; met een ouwe ruitersabel is hij dwars door de deur opengeprikt. En een louche fotograaf hebben ze in zijn huis, ergens tussen de grachten, geprobeerd in pulp te slaan. Drie tegelijk, daar worden ze bij ons tegenwoordig erg zenuwachtig van. In de zomer zou dat niet toegestaan mogen wezen. Dan is de politie er alleen voor nozemrelletjes op zaterdagavond.’

Hij dronk melk en er bleef een wit lijntje hangen boven zijn lip.

‘Het was geen persfotograaf?’

‘Nee, een pornograaf. Kijkjes tussen jarretels, je weet wel. Huize Lieszicht. Ze hebben er een paar van gevonden.’

‘En Bentjebaar?’

‘Alle kans dat jij dat voor ons verknoeid hebt,’ zei hij. Op zijn bord lag nog één intacte dooier en hij probeerde daar zorgvuldig zijn vork onder te wrikken.

‘Hoezo?’

Het was gelukt en met een snelle beweging bracht hij de dooier in zijn mond, vlak boven het bord. Toen hij weer kon praten zat het geel nog aan zijn tanden: ‘Dat was maar een veronderstelling. In ieder geval zegt zijn vrouw helemaal niks. Ze weet niks, of ze is gewaarschuwd. Of nerveus geworden door jouw bezoek. In de gewone kringen kennen ze Bentje natuurlijk allemaal, maar niemand wist wat hij de laatste

[p. 42]

maanden deed. Ze wisten alleen dat hij redelijk in zijn centen zat. Zoeken wordt nu moeilijk.’

‘Ik zal voor je uitkijken,’ beloofde ik. ‘Die fotograaf interesseert me trouwens ook wel. Ik wil 's een paar artikelen over pornografie maken. Mag ik je daar nog 's over bellen?’

Ik nam afscheid, omdat hij nog eens aan koffie met slagroom begon.