Naakt over de schutting

[p. 34]

15.

Beide namen stonden in het telefoonboek, precies zoals dat hoort bij mensen die telefoon hebben. (Ik ben eens drie dagen bezig geweest een geheim telefoonnummer los te krijgen. Op het laatst lukte dat - ik hoefde er maar honderd gulden voor te betalen. Maar mijn hoofdredacteur weigerde, want hij was rechtschapen, fatsoenlijk en recht-door-zee. Er was maar één ding waarvoor hij bang was en dat zijn normen op hun grondslagen kon doen schudden - abonneeverlies. Daar moest nogal eens wat voor wijken. Maar daarover later eens.)

ommeren, k.o.v., Fotohandel... 283901 - meer dan materiaal, Mej. J.W., Neteldoek 67...673682.

detube, Mej. J.W., Neteldoek 67... 673682.

Het was een verrukkelijke vrijdagmorgen. Op de hoek van de Weteringschans keek ik naar de verkeersknoop, veroorzaakt door de vele vrouwen die uit de randgemeenten kwamen aangetuft om hun Voordeeldag in de warenhuizen door te brengen. De zon scheen mild en als ik een slagersjongen was zou ik een lied gefloten hebben. Op het Frederiksplein zaten oude mannen als sombere vlekken tussen de vele huismoeders op de banken. De zomer is voor de vrouwen in dit land alleen geschapen om de bloemetjesjurken uit de kast te halen. Ingrid had het laatst nog tegen me gezegd: ‘Denkend aan Holland, zie ik brede vrouwen traag in oneindige bloemetjesjurken gaan.’ Ingrid kende haar klassieken, van de vroegste Mozart af, trouwens.

Mijn auto stond op de Prinsengracht en ik haalde de plattegrond uit het handschoenenkastje. Terwijl ik het ding openvouwde stond er al een vent achter me te toeteren. Ik schudde van nee en hij reed driftig door. Parkeren is een zaak van geduld.

‘Neteldoek’ bleek achterin Buitenveldert te liggen, een vierkantje tussen witte flatblokken. Met het dak en de raampjes open begon ik kalm aan de tocht erheen.

Ik kom zelden in die uithoek van Amsterdam, maar als je zo af en toe daar doorheen rijdt zie je toch dat ze opschieten met bouwen. Ik heb in Castricum eens een bouwvakker geinterviewd, die reed nooit meer dan twee bakstenen tegelijk

[p. 35]

in zijn kruiwagen, want hij wilde vermoeidheid van het materiaal voorkomen.

Na enig zoeken vond ik Neteldoek - zegen over de nieuwe naamgeving, s.v.p. Laatst moest ik een tekstje voor een tv-regisseur maken, die als adres opgaf: Kabouterbaard 17. Het flatgebouw was niet hoog maar wel lang. Er waren slechts vier woonlagen zodat men besloten had dat het gemakkelijk zonder lift kon, dit met het oog op een volgende generatie die toch al geneigd zal zijn te weinig beweging te nemen. In de hal beneden waren lange rijen brievenbussen en drukbellen, 67 had een naamplaatje: Mej. J.W. Detube, er zat een luidsprekertje naast, dat gedeeld werd met de huisnummers 123, 157 en 201. Ik drukte op 201. Een vrouwenstem brabbelde iets, na even wachten. ‘De assuradeur,’ zei ik. Er zoemde wat en de deur sprong open.

No. 67 was op de eerste galerij. Op de deurpost stond alweer ‘Mej. J.W. Detube’, onder een drukbel. Ik drukte, de bel belde. Er gebeurde niets. Ik belde nog eens.

In het halletje zag ik iemand verschijnen, achter de vitrage. Ik hoorde geeuwen, daarna ging de deur op een kier open. Een bleek vrouwengezicht, vrij jong, met zwarte kringen onder de ogen. Ze had een massa zwart haar dat ze met haar rechterhand omhoog duwde. ‘Ja?’ vroeg ze.

‘Ik wou even mijn voet tussen de deur zetten,’ zei ik en deed het.

De kier werd wijder. Ze had een lichtblauwe peignoir aan, met ooievaren en reigers erop. Hooggesloten - helaas is dit geen Maigretverhaal, anders zou er ongetwijfeld een slap borstje te voorschijn zijn gesprongen.

‘Jannie Detube?’

Ze knikte.

‘Ik ben een vriend van Frits Voerknecht. Ik kon altijd even bij u langsgaan als ik iemand nodig had als eh... model.’

Ze keek me lange tijd aan. De hand die het haar had getracht te fatsoeneren hield ze nu aan haar hals, alsof ze de peignoir niet vertrouwde. ‘Ik begrijp u niet.’

‘Ik kan altijd proberen het uit te leggen,’ zei ik en stapte helemaal over de drempel.

[p. 36]

Ze gaf de deur een duw zodat die in het slot viel. ‘Gaat u maar in de kamer,’ zei ze. ‘Ik kan dan even mijn haar kammen. Daarna kunt u proberen het uit te leggen. Dat lijkt me een heel karwei.’ Ze liet me in een ruim, spaarzaam gemeubileerd vertrek. Een laag tafeltje met een vaas bloemen en stenen beestje. Twee lage stoelen met felgekleurde kussens. Een witte eettafel met twee witgelakte keukenstoelen. Een piano die minstens een eeuw oud was. Een poef waar Lodewijk de Dikke nog op gezeten had.

Ik luisterde aan de kamerdeur. Ik hoorde een kraan lopen. Daarna het draaien van een telefoonschijf, even later werd weer neergelegd, zonder dat ze gesproken had. Waarschijnlijk belde ze Voerknecht.

De kraan werd weer aangezet. Ik drentelde de kamer rond. In een van de fauteuils lag tussen de kussens een zwart handtasje. Ik knipte het open: een zakboekje, een kammetje, de gewone doosjes en buisjes. In een zijvakje een spiegeltje. Achter een elastieken bandje zat een lipssleutel. Ik viste hem eruit en liet hem in mijn zak glijden.

Ze nam de tijd. Ik ging in de vensterbank zitten naast een magere maar hoge sanseveria. Ze had in die tussentijd niet stilgezeten. Eenmaal bijgewerkt had ze een mooi ovaal gezicht, met een nauwelijks gebogen neus. Het zwarte haar was om het gezicht heen sluik naar beneden gekamd. Een witte, van voren opstaande blouse, een nauwe grijze rok, die met krachtige lijm om haar dijen geplakt leek. ‘Je bent een vriend van Frits Voerknecht, zei je dat niet?’ vroeg ze. Ze liep naar het tafeltje en nam een sigaret uit een doos. Een scène uit een Hollywoodthriller.

‘Jazeker,’ zei ik. ‘Ik zoek iemand voor een paar opnamen. In het discrete eh discrete kunstvlak.’

Ze ging zitten en keek me aan. Verbaasd of spottend, ik kon het niet schatten.

‘Je lijkt me een aardige jongen,’ zei ze. ‘Jammer genoeg ken ik geen Voerknecht. Wie is dat?’

‘Een vriend van mij. Fotograaf. Had vaak met je gewerkt, zei hij.’

‘Hoe heet je?’

[p. 37]

‘Lemming.’

‘Ik bedoel van voren.’

‘Rutger. Rutger Maria.’

‘Katholiek?’

‘Nee. Mijn tante heette Maria. Ze viel van de vliering, een uur voor ik geboren werd.’

‘o.k. Rutger Maria,’ ze glimlachte heel langzaam, ‘wat moet ik dan doen voor je discrete eh kunstfoto's?’

Ik kreeg het warm. Het was niet alleen de zon op mijn rug.

‘Kom nou,’ zei ik, ‘volgens Voerknecht heb je het meer gedaan. Ik wil alleen maar weten of je het doet, ja of nee.’

‘Ik ken geen Voerknecht, dat heb ik je al gezegd. Ik weet niet wat voor merkwaardige gedachten je had toen je hier aanbelde - ik had je niet binnen moeten laten.’

Ze had gelijk, natuurlijk. Ik had het gevoel dat ik op de goede weg was, maar ik kon geen volgende zet bedenken. Ik kon moeilijk haar arm omdraaien om uit haar te persen dat ze Voerknecht wel kende. Ik kon ook moeilijk haar broek uittrekken om te kijken of zij het was die ik op het filmstrookje bij Voerknecht gezien had. Ik besloot dat ik een amateur in dit vak was.

‘Het spijt me,’ zei ik, ‘ik heb me vergist. Ik denk dat Frits een grap met mij heeft willen uithalen.’ Ik liep naar de deur, ze volgde me. ‘Ik hoop dat u het mij niet kwalijk neemt dat ik u lastig gevallen heb.’

‘Je bent een aardige jongen,’ zei ze en legde haar hand even in mijn nek. ‘Als je het idee van die kunstfoto's kwijt bent moet je nog eens langs komen.’

Ze had grote, donkere ogen. Ik ben te secundair in mijn reactie. Terwijl ik nog stond te bedenken of ik haar kon kussen had ze de buitendeur al geopend. ‘Dag... eh,’ zei ik, min of meer.

‘Jannie,’ zei ze, haar hoofd geleund tegen de rand van de deur. Daar ging ik. Af.