De bloedkoralen van de bastaard

47.

‘Lul,’ zei Jubal, toen ik bijkwam.

‘Dat schrijf ik op,’ zei Kees Duivenhokke. Hij grijnsde en hief een glas cognac in mijn richting. ‘Neem een slokje,’ zei hij.

‘Als Duivenhokke hier niet had zitten zuipen, had ik niet geweten dat jij 't was,’ zei Jubal.

‘D'r worden zoveel provinciale hotels gesloten dat ik alles doe wat in mijn vermogen ligt om het tegen te gaan,’ zei Duivenhokke. ‘Hier, drink wat.’

[p. 168]

Ik dronk wat van de cognac en kreeg tranen in mijn ogen. Mijn rechterhand ging omhoog, maar Jubal hield hem tegen. ‘Je oor is lelijk toegetakeld. Hij sloeg met een pistool.’

‘Wie?’

‘Een vent met een snor. Hij heeft een hele tijd bij de desk gestaan, dus we hebben een goed signalement.’

‘Ik heb al gebeld om een fotograaf,’ zei Duivenhokke. ‘Verdomme, waar blijft die ober? Wat moet meneer Lemming voor indruk krijgen!’

‘Je voelt je waarschijnlijk weer in Amsterdam?’ vroeg Jubal.

Ik zat op een lage bank in een klein kantoortje. Jubal leunde tegen een ouderwets schrijfbureau. Achter hem een schilderij van een koe met verdriet in de bolle ogen. ‘Ik bedoel,’ zei Jubal, ‘dat die vriend van je uit Amsterdam, Schartenantinck, zei toen hij me belde, vorige week: laat hem zijn gang maar gaan, hij krijgt toch altijd de klappen.’

‘Waar is Germaine?’

‘Wie is Germaine?’

‘Het meisje. Zij zat hier te eten met de moordenaar van Jan Lemming.’

Jubal vertrok zijn gezicht, Goese inspecteur imiteert Mona Lisa. ‘En dat zeg je nu pas,’ gromde hij.

‘Ik denk er nu pas aan,’ zei ik naar waarheid.

‘Wist ik ook niet, Jaap,’ zei Kees Duivenhokke druk. ‘Ik heb jou gebeld omdat ik zag dat Lemming op de grond lag. Maar ik hoorde alleen maar dat er gevochten was en dat de man met nog een man weggerend was. En weggereden, in een auto.’

‘Ja, ja,’ zei Jubal ongeduldig, ‘Rutger, zeg 't kort en snel. Misschien kan ik 'm nog laten omroepen.’

‘Weet je z'n autonummer?’

‘Dat weet ik niet, er is iemand bezig getuigen te ondervragen.’

‘Nou ja, 't was een ingeving,’ zei ik. ‘Voor ik uit Abeledorp wegging, had ik gehoord dat Jan Lemming zich krachtig verdedigd heeft en een van zijn moordenaars met twee messteken geraakt heeft. Hij was natuurlijk weer onhandig bezig geweest, denk ik. Hij had al eerder vanuit de kerktoren gezien dat ze groeven in de vluchtberg. Ik denk dat ze van plan waren er vier graven te maken, aan elke kant één, zodat de vondst erg opzien-

[p. 169]

barend zou zijn. Ze wisten ook dat hij ze bespiedde en zijn waarnemingen opschreef. Ik vermoed dat ze hem, de zaterdag van zijn dood, 's nachts op het kerkterrein of in de kerk aantroffen. Misschien wilden ze hem alleen maar pesten, weet jij veel. Maar hij stak twee keer raak.

Het signalement dat ik had was vrij vaag. Dertig, vijfendertig, zwart, vet haar. Zo'n man zat hier te lunchen met Germaine, dat is het meisje dat de Zeeuwse Actie leidt. - Nu begrijp je misschien wat ik vanmorgen in Veere bedoelde. - En ik dacht, waarom zal ik het niet proberen, ik liep tegen hem aan en tikte even tegen de plek waar de wond moest zitten. Hij was het, en hij werd goed bewaakt ook, helaas.’

‘Dat meisje zou hier nog kunnen zijn?’

‘'k Zou het niet weten. Ze logeert hier in het hotel. Hoedskruid heet ze.’

‘Ik ga even kijken.’

Toen hij bij de deur was, riep ik hem na: ‘Handel zachtkens met haar.’

Duivenhokke slurpte van zijn cognac. ‘Wat was dat met die Zeeuwse Actie?’ informeerde hij losjesweg.

‘Ik had alleen gezegd dat die Actie en die moorden op mensen uit de toeristenindustrie merkwaardig samenvielen. Dat moet jij toch weten. Ze hebben jou opgebeld dat je hun verhalen exclusief kon krijgen.’

Hij negeerde dat laatste. ‘Je bent net zo slim als Van Heenvliet,’ zei hij. ‘Hier, kijk de pzc van vanochtend maar. Van Heenvliet heeft aangeboden de Actie op te schorten. Maar erbij gezegd dat het niet tegen het toerisme gaat, maar tegen het opengooien van Zeeland om zoveel mogelijk toeristen te vangen. En tegen het rechttrekken van kronkelwegen om meer autotoeristen binnen te halen. Dat gesmoes, weet je wel.’

‘Ik dacht dat dat vertrouwelijk was.’ Hij had de krant naar me toegegooid. Op pagina 3 stond een foto van Van Heenvliet, op het bordes van zijn huis. ‘Zeeuwse Actie een fantastisch succes.’

‘Hij heeft 't ze zélf verteld, natuurlijk,’ zei Duivenhokke. ‘Die man is publiciteitsgeil. Als hij die Actie niet had verzonnen, dan had hij de terugkeer van de Gouden Eeuw bedacht. Alle Zeeuwen in een blauwgeruite kiel. De bastaard aan het grote wiel.’

[p. 170]

Er stonden een paar lijstjes met aantallen leden voor steden en dorpen. In een apart kader werd vermeld dat de bijval van buiten Zeeland mogelijk nog groter was.

‘Vreselijk, hè?’ zei Duivenhokke. ‘Ik heb vroeger vijf jaar in Rotterdam gewerkt. Maar als de mensen hoorden dat je een Zeeuw was, dan deden ze of je van een geheime sekte was. Ik heb't zelfs 's meegemaakt dat een vrouw hoorde dat ik uit Zeeland kwam en weet je wat dat wijf zei: ik ken nog iemand en die is ook een Zeeuw. Dat soort mythen werkt die bastaard in de hand. Ik heb laatst nog ergens gelezen dat in een hoop grote ondernemingen altijd Zeeuwen op de belangrijke posten zitten. Niet direct aan de top, maar op de achtergrond. Een taai, ambitieus volkje. En daar stond bij: als op één dag alle Zeeuwen van geboorte zouden overlijden, dan donderde de hele Nederlandse economie in elkaar.’

‘Die Zeeuwse verenigingen in den lande lopen toch niet best?’

‘Dat is onzin, dat zijn dekmantels natuurlijk.’ Duivenhokke begon daverend te lachen, ‘'t Zijn juist geheime genootschappen. Ze doen of ze mekaar niet kennen. Als ergens in dit land een Zeeuw een andere Zeeuw tegenkomt, dus ergens in Zwolle bijvoorbeeld, op vreemd territorium, dan groeten ze elkaar met het geheime signaal. Ze maken zo, met een wijsvinger, even een golfje. Ik worstel moedig en ontzwem.’ Hij schudde van het lachen en zijn vinger tekende het ene golflijntje na het andere. Daarna ging hij nog wat cognac halen.

Ik las verder. Een kolom met citaten uit brieven aan Van Heenvliet. ‘Gij richt een monument op voor een stoer geslacht.’ ‘Zoals onze voorouders dijken opwierpen tegen het water, zo werpen wij nu dijken op tegen de commercie en het vandalisme.’ ‘Waarom de naam “Zeeuwse Actie”? Dat is toch meedoen met de mode van de tijd om overal maar actie voor te voeren. Noem het toch de Zeeuwse Wind: het veegt schoon én het zal ons te allen tijde doen denken aan de wijde polders en de jagende luchten.’

In het interview met Van Heenvliet stond niets dat ik niet wist. Alleen vertelde hij aan het slot dat hij, als 't kon, nog deze week een raad zou installeren die de verdere ‘Zeeland moet Zeeland blijven-beweging’ haar koers zou geven en die alle verdere activiteiten zou bundelen.

[p. 171]

‘Hoe komt hij aan die Zeeuwse raad?’ vroeg ik Duivenhokke, die met twee glazen, opmerkelijk vol, weer binnenkwam.

‘Wat dacht je,’ vroeg hij. ‘Dat hij ze liet kiezen? Welnee, pak er een geschiedenisboek bij en zoek op wat de Baljuw toen onder zich had. 't Zullen wel schepenen worden, of gezworenen. Nee, gezworenen had je bij een dijkgraaf. Maar die bastaard is totaal door het dolle heen, dus 't kan van alles worden.’

‘Maar is er dan niemand die zegt: hé, wacht 's even?’

Duivenhokke gaf me een glas, tikte er met het zijne tegenaan en zei: ‘Drink 't maar op. Dat is goed voor je oor. - Saluut. - En je moet 's een paar maanden hier komen wonen. Dan ontdek je dat er nog een aardige hiërarchie zit. We hebben hier 's een zaak gehad met malversaties bij een provinciaal bedrijf. Dat konden ze zelfs niet in de doofpot houden. Er kwam een grote rel van, maar de verantwoordelijke man van Gedeputeerde Staten kon toch rustig blijven zitten. Dat hechtwerk aan de top zit goed, dat houdt elkaar op. Die Van Heenvliet loopt regelmatig in zijn nakende kont door de duinen, dat is leuk, dat hoort erbij, dat is excentriek. En de mensen hier weten niet beter dan dat ergens vastgelegd is dat hij dat nou toevallig mag. Zoals hij zich ook baljuw mag noemen. Ik heb 'm eens geïnterviewd, toen heeft hij me een maquette laten zien hoe hij Oostende, Vinninghe en Hoedekenskerke weer wil opbouwen.’

Jubal kwam binnen. ‘De dokter heeft gebeld dat zijn spreekuur voorbij is en dat hij tijd heeft om je oor te verbinden. Je mag trouwens wel een nieuw overhemd aandoen. Zeg, dat meisje is weg, dat is meegegaan met de twee mannen. Ze gingen naar buiten en er kwam meteen een Mercedes aan, ze stapten in en waren weg. Niemand heeft een nummer opgenomen, behalve een oud vrouwtje, maar die is het weer vergeten.

Ik ben ook op de kamer van juffrouw Hoedskruid geweest. Alleen kleren in de kast. En een koffer met ongewassen kousen of zo iets. Als je nou eerst naar die dokter gaat, loop dan nog even bij me langs.’

‘Ik wil een foto van je hebben,’ zei Duivenhokke, ‘voor de Heraut, liefst met al dat bloed op je oor.’

‘Later, dan doen we het nog eens over. Ik heb haast, ik wil nog naar Middelburg.’

[p. 172]

Jubal stopte. ‘Je weet wat we afgesproken hebben,’ zei hij scherp. ‘Jij gaat niet naar...’ hij keek naar Duivenhokke en liet de naam weg,... ‘naar die man toe.’

‘We hebben afgesproken dat ik aan het eind van de middag bel,’ zei ik. ‘Misschien zijn jullie van gedachten veranderd, en misschien ik.’