De bloedkoralen van de bastaard

17.

Mijn auto stond niet meer alleen tussen de abelen in de dorpsstraat. Er stond een man bij in het uniform van de rijkspolitie.

‘Je was bij de notaris,’ zei speurneus Flipse.

‘Hoe raad je dat? Ik heb me het hele testament laten voorlezen. Jij krijgt al zijn ridderordes, behalve het Legioen van Eer.’

‘Op mijn kantoor zit inspecteur Jubal,’ zei hij. ‘En die wil dat je onmiddellijk bij hem komt.’ Er lag iets autoritairs in zijn stem dat me erg irriteerde.

‘Heeft dit dorp een café, meneer Flipse?’

‘Jazeker,’ zei hij, bijna trots. ‘Een heel groot café, bij de haven. Het café van Kee.’

‘Zeg dan maar tegen je inspecteur dat hij me over vijf minuten in het café van Kee kan vinden.’

Omdat hij zwaargebild voor het linkerportier stond, stapte ik aan de andere kant in. Vanaf het moment dat Jan Lemming uit de vaete was geharkt was het duidelijk dat Flipse de pest aan me had. En dat het niet gauw zou veranderen, was ook duidelijk. Misschien alleen als de koningin me op Prinsjesdag voor de televisie zou omhelzen. Maar zelfs dat leek me niet helemaal zeker, gezien de troebele blik waarmee hij me nastaarde. Ik dacht aan de nadere explicatie die Vreugddal me gisteren over

[p. 63]

Flipse had gegeven: ‘Die man doet alles zolang het zijn plicht is. Maar voor de rest zijn al zijn emoties verknoopt en zijn relaties verziekt. Hij zal nooit menselijk bij iemand aansluiting vinden, 't Is zo'n man waarvan ze in de vakliteratuur zeggen: hij aait zijn wijf en naait zijn hond.’

Het café van Kee lag tegenover de haven, aan de rondweg, op de hoek van de dorpsstraat, en was herkenbaar aan het woord kee, door een dronken man geverfd op het bovenlicht boven de deur. Links en rechts van de deur waren brede ramen, met bruine, berookte, bijzonder bejaarde vitrage. De vloer was van hout en er lag slordig gestrooid zand.

Aan je linkerhand waren tafeltjes, aan je rechter een paar biljarts. Recht tegenover de deur was een kleine bar, met in het midden een grote porseleinen bierpomp. Boven de bar, hoog boven de grond, waren vier kleine, bruine deurtjes met in elk een uitgezaagd klavertje. Ik was nauwelijks binnen toen een van die deurtjes een klein beetje geopend werd.

‘Job,’ krijste een stem, ‘ben je d'r of zit je weer te suffen in 't achterhuus?’

Achter de bar dook het hoofd van een klein, oud mannetje op. Hij droeg een blauw, verschoten alpinootje, en een klein brilletje hing tot ver over de helft van zijn neus. Hij was zo slecht geschoren dat het leek of hij zich niet gewassen had.

‘Hier ben ik,’ brulde hij. ‘En er is een jongeman binnengekomen.’

Hij maakte een beweging alsof hij opstond, maar zijn hoofd kwam daarmee niet veel hoger boven de barrand. Met zijn mondhoeken naar beneden leek hij veel op een koboldje, of op het geilste dwergje dat ooit op de buik van Sneeuwwitje danste. ‘Koffie?’ lispelde hij.

Ik knikte en zocht een plekje in de uiterste hoek. Door het ene raam keek ik naar de spaarzame masten in het haventje, door het andere in de dorpsstraat. ‘Voetfris met Laoline,’ las ik daar.

‘En hij wil koffie,’ krijste het ventje naar boven, maar het deurtje was alweer gesloten. Behalve het suizen van de koffieketel was er vrijwel niets te horen in de grote kille cafézaal. De wanden waren van een zeer geelbruine houtsoort, uitgevonden

[p. 64]

door een kleurenblinde binnenhuisarchitect met dadaneigingen. Daarop waren hier en daar kartonnen borden geplakt en iemand die laat in zijn leven had leren schrijven had er pakkende teksten op neergepend: ‘Koning Pof is dood’. En boven een grote vieze vlek: ‘Dit is wat overbleef van een klant die teveel klaagde.’ En: ‘Wij schenken graag, wat u vraag, maar wie er teveele pakt, wordt subiet eruit gekwakt.’ En: ‘Na het vissen en de rest, fluks de dorst bij kee gelest.’ En: ‘Wie hier water wil kopen, moet maar naar de pomp lopen.’

Job had ook nog een voet die een beetje sleepte. ‘Dit is de koffie, jongeheer,’ kraaide hij. ‘Goed weertje vandaag om op 't water te wezen. Briesje. Niet te warm.’

‘Ja, het briesje is puik.’

‘U bent niet van het dorp hier, éh?’

‘Nee,’ zei ik, ‘ik ben niet van 't dorp. Anders zou u 't wel weten.’

Daar dacht hij even over na. ‘Dat klopt,’ zei hij toen, en begon aan zijn terugtocht. Buiten bij de havenkant stopte een Volkswagen en Jubal stapte uit. Een lichtgroen pak met opnieuw heftige ruiten.

Het deurtje boven het buffet ging weer even op een kier. ‘Job! Wie?’ krijste het.

Het brilletje van de oude man schitterde boven de barrand en weerkaatste het gasvlammetje onder de koffieketel. ‘Dat is de inspecteur uit Goes,’ riep hij naar boven. Hij volgde Jubal met de ogen en fluisterde naar het deurtje: ‘Kee, hij gaat naar die jongehéér. Mijn broek gekookt als dat niet die jongeheer is die bij de vaete was toen Lemming wier opgehaald, en die op de bruiloft van Roost de neef van de dokter was.’

Hij had zijn mededeling nog niet voleindigd of het deurtje zwiepte ver open en een zeer oud vrouwtje in een grijs, flabberig hemd begon naar buiten te buigen. Een beetje peenhaar piekte om een fel vogelkopje. ‘Jaaaeeeaeae,’ zei ze, als een gelijkmatige toonladder, ‘Job, ga d'rheen en vraag de heren wat ze van Kee bij de koffie willen drinken. Dan gaan de zaken altijd beter.’

‘Je hoort het,’ zei Jubal. ‘In een dorp als dit weten ze alles van je. Iedereen die iets ziet of vermoedt vertelt het gauw door. Want als hij dat niet doet, dan hoort hij straks van een ander wat hij als eerste gezien heeft. En wie niet midden in het dorp

[p. 65]

woont, heeft altijd een verrekijker onder de vensterbank klaarliggen. Ze denken dat dat de manier is om erbij te horen.’

‘U komt hier vandaan?’

‘Nee,’ - hij grijnsde - ‘Ik kan merken dat je weinig van Zeeland weet. Aan mijn naam kan je horen dat ik van een eiland verderop kom. Maar dat je van Zeeland niks weet, bewijs je ook wel door hier op klaarlichte dag in dit café te gaan zitten. Op dit dorp gaat niet iemand overdag naar het café, behalve toeristen, vertegenwoordigers en mensen die graag buiten de dorpsgemeenschap staan. 's Avonds, dán mag het, dan is de ban opgeheven.’

De oude man bracht koffie voor Jubal en vroeg wat wij namens Kee bij de koffie wilden drinken. Ik koos een jonge klare, Jubal wou niks, maar liet zich overhalen tot een tonic.

‘Een jonge klare voor de jongeheer, en een spuitwater voor de inspecteur,’ riep Job naar boven, toen hij weer bij de bar was.

Even ging het deurtje open. ‘De inspecteur drinkt straks thuis een borreltje als hij de moordenaar heeft gepakt, hèhèhèhè!’

‘Ik werd door een collega uit Amsterdam gebeld dat je terug zou komen,’ zei Jubal. ‘Verder begreep ik er niet veel van. Maar ik moest wel aardig tegen je zijn.’

‘Dát heb ik niemand gevraagd.’

‘Ik heb er ook geen zin in,’ zei hij. ‘Je kijkt me te afwerend. Je bent zo'n stille bron van wijsheid, geheel aan jezelf ontleend, als ik me goed uitdruk.’

‘Ik begrijp 't. Maar ik ben eigenwijs geboren. Ik rammelde pas als ik wist wat er in de rammelaar zat.’

‘Mijn collega zei ook iets over een ansichtkaart. Die wou ik graag zien.’

Ik haalde het ding voor de tweede keer die dag uit mijn portefeuille. ‘Ik vond dit bij mijn post toen ik thuiskwam, zondagavond. Hij is eerst naar het Weteringplantsoen gestuurd, terwijl ik op de Weteringschans woon. Anders had ik er zondag wel van geweten.’

Jubal bekeek de kaart aan alle kanten en zei: ‘Ik ben niet zo bijbelvast als je misschien denkt.’

‘Kom over naar Macedónië en help ons,’ vatte ik het samen.

‘O,’ zei hij.

[p. 66]

‘Ik zal niet tegen je liegen,’ zei ik. ‘Ik ben gistermiddag - gewoon via de achterdeur - in het huis van Jan Lemming geweest. Oudoom of niet - als iemand vraagt of ik kom helpen doe ik dat meestal - en daaraan heb ik maar het recht ontleend om het huis te betreden. Ik vond een cahier met op het etiket “Waarnemingen van Jan Lemming”. Wat erin stond weet ik niet, dat was eruit gescheurd. Dat betekent in ieder geval dat hij iets gezien heeft dat hem niet beviel. Uit dát, en uit andere dingen, leid ik af dat hij bang was. Hij zocht’ - ik wees op de kaart - ‘hulp. Daarom ben ik teruggekomen.’

‘Er valt niet veel meer te helpen,’ zei hij. Hij had een klein puistje op zijn kin gevonden en wreef er over of krabde er voorzichtig aan.

‘Ik heb dat cahier niet gezien,’ zei hij.

‘Het spijt me. Het lag er.’ Jubal maakte een aantekening in een boekje.

‘Bovendien,’ ging ik verder, ‘had hij boven in zijn huis een soort uitkijkpost. Vandaar kon hij de camping van Roost zien.’

Jubal knikte. ‘Dat weet ik,’ zei hij.

‘Ik neem aan dat hij vermoedde dat er iets met die camping kon gebeuren. Misschien had hij daar een nog duidelijker aanleiding voor, maar in ieder geval wist hij dat er op een andere camping in dit dorp een poging gedaan is tot brandstichting.’

De vinger van Jubal verliet het puistje abrupt. ‘Hoe weet je dat?’

‘Van iemand die het van Jan Lemming hoorde. Ik heb het op de camping De Abeel trouwens zelfgezien.’

Jubal draaide op zijn stoel. ‘Ja,’ mompelde hij, ‘dat klopt wel. Een leverancier van Wabeke is bij Flipse geweest. Ik heb mijn best gedaan het stil te houden, hoewel je er wel over hoort fluisteren. Ik wil geen paniek. Wabeke had een hoop kinderen, door het hele land. Hij kan ook gewoon weg zijn. Maar er is wel iets met campings aan de hand. Een broer van een campinghouder in Wolfersdiek, een ijscoman, is totaal verdwenen. Het heeft twee dagen geduurd voordat iemand op het idee kwam de politie te waarschuwen.’

‘Het spijt me,’ zei ik, ‘maar ik heb meer gezien dan jij, lijkt me zo, althans wat dit dorp betreft.’

[p. 67]

Hij schreef opnieuw in zijn boekje. ‘Ik haal het wel in,’ zei hij stuurs.

Het deurtje boven het buffet zwiepte opnieuw open. ‘Wil de inspecteur niet nog wat beters van Kee drinken,’ kraaide de stem van het oude vrouwtje, ‘dat is de gewoonte 'ier, éh.’

Jubal keek geërgerd op. ‘Zet maar een klein pilsje klaar,’ riep hij.

‘Waar slaapje?’ - dat was tegen mij.

‘Ik weet 't nog niet,’ zei ik. ‘Vannacht heb ik bij Ko Roost in de schuur geslapen.’

‘O,’ antwoordde hij, voor de zoveelste keer. ‘Laat me weten als je ergens anders bereikbaar bent. Misschien heb ik je gauwer nodig dan je denkt.’

Hij stond op en ging weg langs de bar, waar hij het pilsje in twee lange slokken nuttigde.

Ik bleef alleen achter en keek naar de kaart die voor me op tafel lag: ‘Abeledorp. Ned. Herv. Kerk, met op de achtergrond Vluchtberg’.