Ta him dyn begearte

[p. 374]

85

De striid tsjin de wandluzen is in healwize fjochterij. Hja binne útroege en hja binne der wer. Hommels ploft der ien út de souder wei op 'e tafel of op 'e flier. Hja plakke tsjin 't beskot, klibje yn de bêden, wuolje om yn de tekken fan de lytse poppe yn de krêbe.

Fyn se mar yn it bedstee, dêr't nea it ljocht fan de dei yn falt. Gewoane minsken meitsje net folle spul fan it plak, dêr't hja inkeld sliepe. Alle dagen hat Hylck de bêden oer de flier, siket se nei op flieën en op wandluzen. Dan krûpt hja mei de tútlampe yn de hân op 'e knibbels it bedstee troch en nimt planke foar planke yn stúdzje, sjocht de skreven nei; hja nimt in kears as der gjin oalje is. As it eat kin, behoffenet hja it mei it lampke, dat nei dit trelit de namme fan Sibren Wandlûs krijt. Foartiid hiet er inkeld Sibren. Hylck sei sa faak: ‘Toe Sibren, baarne! Hoe no, Sibren, wol 't net? Net sa sleau Sibren! Moatst wer snute, Sibren?’

Wiger hat der niget oan, blaast deryn en pleaget guodlik syn mem. Hy is tige wiis mei syn mem. Mei mem en mei Tapke en de lytse poppe, net mei heit. ‘Sibren Wandlûs, seit er syn mem nei. Alle Gaasterlânske tútlampen krije nei ferrin fan tsjinst in eigen namme, lyk as snoarkrige Sjoerd, taaie Baaie.

Dei oan dei sit Hylck mei Sibren efter de wandluzen oan, Sibren is skriel mei syn ljocht. It is in taaie striid, in wanhopige striid. Hylck ferliest de moed net, hat der wille en argewaasje fan, genietet fan de frijheid. Frij, by de minsken wei! Hja weidet hjir op tsjin honger, earmoede en wandluzen yn. Alles is better as minsken. En Gerke hat hja gjin argewaasje fan, nimt him, sa't er

[p. 375]

is. Har deade berntsjes lit hja rêste, jout har oan it nije libben oer, dat wer yn har waachst.

Wylst roeget hja de wandluzen út by dagen en by nachten. It kin barre, dat der nachts in bist op it sliepende antlit falt. Wekker wurde, sykje, deameitsje of oan 'e kant reagje en trochsliepe, want de lea binne wurch. In moanne, twa moanne, it wurdt better, mar in healjier stiet der foar it slimste.

Ferduldich droech Hylck altyd it kommen fan har bern. Sa net dit nije berntsje. Al wer sa, al wer, al wer! Hja smiet der Sibren fan oer de grûn, doe't hja it fernaam, soalde him, dêr't hja him krije koe. De jobbe wie net iens stikken, allinne in dûk yn 't kantsje. Brân kaam der aldergelokst ek net fan. Beroufol siket hja him op. Hja mei sa net heal. Hja hat har bern ommers leaver as har eigen libben. In eangst komt yn har om har opstannigens. Sil God har wer mei in dea berntsje straffe? Moat it skielk yn de rige lizze op it lytse tsjerkhôf? Hylck twingt harsels om fierder ûnderwurpen ek dizze kear te ûndergean. As it bern der ienkear is, sil it slimme wer wei wêze, útwiske. Te fûlder giet Hylck efter it ûngedierte oan. It moat allegearre yn de frije skoften as hja net út te melken is of oan 't arbeidzjen yn 'e hûs en op 'e ikkers. De fertsjinst giet foar.

Dit jier bliuwt it fleuriger. Hja tinkt wer mear oan har jongfammetiid, komt boppe de soargen út, tinkt ek hoe't it wie op 'e pleats, mar kin dat rêstich ferarbeidzje. Inkeld falt hja yn fel ferset. Wêrom wie hja earm?

Ta de tiid, dat Roaske komme moat, hat hja selden mear lêst fan in wandlûs. Noch foar't it berntsje komt, is der de tynge, hja moatte mei maaie út 'e hûs. De eigner wit, dat it hûs suvere is, it hat dus mear wearde krigen. Mear as fiifentweintich gûne kin er Gerke net ôffreegje. It moat no op syn minst tritich dwaan. Wa sil him dat kwea-ôf nimme? Foar fiif gûne hat er it hûs út 'e wandluzen krigen. Is it eins net in skande, dat syn hûs tsjinje moat ta in wente fan Hylck? Hy hat der leaver sedige hierders yn.

Maaie dus! Alde maaie der út. En wêr dan? Hylck tinkt, hja

[p. 376]

moat langer beevje foar de maaie, dy't alle minsken fleurich makket. Gerke hat it Hylck ferwiten: ‘It is dyn skuld. My jeie se der net út, 't is om dy. Dû bist in ûngelok. Giest ommers net iens nei tsjerke ta!’ Dit treft Hylck dochs, al wol hja it net witte.

Gerke foeterjen en skelden helpt net.

Hylcke pine helpt net. Alde maaie komt wis en grif. 't Is noch net iens krysttiid. Wêrom no al soargje?