Ta him dyn begearte

(1999)–Ypk fan der Fear– rechtenstatus



[pagina 287]
62 Hylck stiet yn de ploech, earst wat skruten. Soe elk it al witte? Hja wie der juster net, der sil oer grute wêze. Imke, de baas, smyt har in hammer ta. It is in platte hammer. Mei sa'nen moat dus kloppe wurde. Hylck giet by de froulju oan de twadde bank. Der binne ek in pear bern mank. Sa jong noch en dan ier en betiid yn de moarn. As hja bern hie! ‘Hea,’ ropt in manspersoan, ‘Hylck, bistû der? Ik haw dy juster net sjoen! Ik tocht, datstû net by Imke woest. Hast dy bekoarre?’ ‘Ik bin der,’ seit hja, ‘dat sjochst.’ ‘Hja sette lokkich út ein,’ tinkt Hylck. Gerke rint oer de planken, de bile yn de hân. De snoeiers gean efter him oan mei de kapmessen. Gau wurde drachten kneppels nei de banken tôge. Elk nimt derfan, de rjochtsten wolle it gaust. Hylck sjocht ôf, hoe't de oaren it dogge; de earste dei sil hja it measte net meitsje. ‘It is eins te waarm,’ ornearre hja. Der binne manlju, dy't de tosken derby brûke. Froulju klauwe deroan mei de neils. Wat sille de hannen, de fingers der út komme te sjen! It sop fret sa yn. Dit wurdt in misse dei, mar it folk bliuwt fleurich, hja witte, hoe moai it doffe klopjen heart troch Gaasterlân; ek hja dogge mei oan it ritmysk lûd fan de ikebosk. Jan Ikes oan de foarste bank ferbasteret in swier flokwurd dat
[pagina 288]
hommels yn de bodzjende mienskip falt. Wat soe der wêze. Der spant wat. Wol syn beam net? ‘Wat haste!’ roppe der guon. ‘Noch neat!’ seit Jan Ikes. Hy stiet krûm en sjocht ûnder de bank en yn de bosk. Imkebaas komt deropta. Foar't it wenstige petear komme kin, is Jan Ikes de bosk ynflein. Alle hannen lizze stil. In pear manlju gean efter him oan. In fracht jonge griene blêden nimt harren út it gesicht wei. It nijs giet rûn: ‘In njirre!’ ‘Net mear der efteroan,’ ropt Imke. Mar it is spitich, want elk soe de njirre winne wolle. De hannen jûkje, it hert slacht. It bliuwt earst stil yn de bosk, dêr't de kloft ferdwûn efter stannen en blêdegroei. Earst noch it slaan fan klompen. Dan neat mear. Hommels in skreau, lilk, wyld, oerstjoer, dan bliid. In koar fan ynholden lûden tsjantelt. ‘Hja hawwe 'm - harkje!’ De fertúnliken krûpe út 'e bosk wei yn it ljocht, ien foar ien, laitsjende. De foarste is Jan Ikes. Hy hâldt de njirre omheech. It lok is mei harren. By 't út ein setten fan de ikebosk al in njirre te strûpen. De kapper en de snoeiers komme harren. Gjin ûngelokken mei de bile, gjin ûnfertúnlikens mei it klopjen en it boskjen, mei it slaan en it skilen. It waar sil as side wêze. De bast lit fan 't klopjen samar los. Grutte flarden falle del. Fier binnen de tiid is de bosk al ree. Wat in njirre, in deade njirre net foar ûnthjittings docht! Hoe hat Jan Ikes him behoffene? De hûd is hiel bleaun. ‘Ien slach mei de hammer op syn gemiene kop en dêr lei er yn 'e sûs!’ seit Jan Ikes. ‘Noch in slach op dyselde kop en hy sike net mear en hy slikke net mear.’ It folk heart yn iensens mei hilariteit de lofsang fan Jan Ikes
[pagina 289]
oan, hja laitsje mei brede mûlen. ‘Ik sloech de taaie rôt, hy soe my syn fenyn yn de skonken bite, ik haw him hjitfolge; dêr leit er, dat serpint.’ Hy wiist op de kop, sa plat as in botsen, hielendal útelkoar batst. ‘Strûp him Jan Ikes, strûp him,’ wurdt der roppen. Jan Ikes nimt it skerpe knyft. Sjoch, sûnder skuorren komt it fel derôf. Hja spanne in lyntsje fan beam nei beam. Jan Ikes leit de hûd deroer te droegjen. Dêr bliuwt er hingjen, de hiele ikebosk. De baas wurdearret Jan Ikes' wurk. De kikkert komt apart foar him út 'e grûn. Hy krijt in bêste romerfol, syn helpers in healen. En de hammers klopje al wer; it sil wol gean yn de ikebosk. Klop, klop, klop, klop! Sêft widzet de njirrehûd yn de lije foarjierswyn, dy't foarsichtich troch de bosken lûkt. Skielk mei't foaien krijt elk in stik derfan. Hy behoedet tsjin alle kwea en sjochtme. Is it seis oere yn de moarn, dan hellet Imke de kikkert út it gat yn de grûn. Lekker koel bliuwt it tinne guod dêr. Elts krijt in romerfol, mar froulju en bern in healen. Hylck fynt it in gelok, dat hja mar in healen hoecht. Hja is gjin drank wend. Imke stekt de grutte romer sûnder poat wer yn de bûse. De buorrel is by him sêft, fyn, glêd oer de tonge gliden. De neismaak wie prykjend, hyt, woldiedich. Allegearre binne hja foldien, krekt as moatte hja der op sjonge. Moai heart yn de smoutens fan de bosken dat lûde sjongen op de mjitte fan it hammerklopjen op de ikebast. Op Hooiebergen en op strooiebergen daar leit er zo'n schone stad,
[pagina 290]
en daaronder daar leit er begraven, zo menige en brave soldaat. En adju dan mijn vader en mijn moeder, en adju dan mijn heer en kapitein, en adju dan die alle mooie meisjes, die onder de strooiebergen zijn. Ik zal er mijn vader vragen, of ik kruien mag, waar ik wille, wille, wil, of ik kruien mag, waar ik wille, wille, wil. En dan krooi ik voor een winkel, waar jenever is te kope, kope, koop en dan koop ik me daar een slukje, dat zo zacht naar binne lope, lope, loop. En dan koop ik me daar een slukje, dat zo zacht naar binne lope, lope, loop. 'k Heb liever klare jenever, dan die stinkende brandewijnewijn. 'k Heb liever klare jenever dan die stinkende brandewijnewijn. Lang zul je leven, lang zul je leve van Victories, victories! Siede wiede wied van bom sa sa! Wa't de ferskes net ken, leart se gau. Der sit ritme yn en tempo. It bart ek, dat hja psalmen sjonge, mar dan moatte de bern swije. ‘Overal,’ ropt Imke. Sjoch, de kofje is brún. ‘Overal, overal,’ giet it by de banken lâns. Hja krije echte kofje en gjin sûkereiwetter lyk thús. Elk yt syn stikken iten op. Mannich each glydt temûk oer Imke' brogge, dy is belein mei spek. It folk yt de stikken droech. Dat is fan lytse betsjutting.
[pagina 291]
Wer ropt de baas ‘overal.’ De bile slacht, de kapmessen rattelje, de hammers klopje sûnder lins oan tolve oere ta. Om alve oere krijt Gerke allinne in slokje, dat is it foarrjocht fan de kapper. Wat rint er eigenwiis, dûknekkich, sa't er is, nei syn wurk yn de bosk. Hy is de earste ûnder Imkebaas. As hja it wurk derhinne smite, hat Hylck it slim yn de earms en de hannen binne har kramperich. Hja is bliid, dat hja fuortgean kinne. Jit twa oeren te gean, dan ite en op bêd. Op bêd, op bêd, dat is it iennichste, dat har noch beuzich hâldt. Hja preuvelet deroer tsjin Gerke, as er foar har útgiet mei de hannen ynelkoar op 'e rêch. ‘It moat wenne. Ungewoante,’ seit er. Sà hat er tsjin dizze dei opsjoen, sà is de dei tafallen. De njirre sil der mandélich oan wêze.

Vorige Volgende

62