Ta him dyn begearte

[p. 251]

56

In pear wiken letter komt Totte-om noch in kear delsetten. As Hylck him oankommen sjocht, lyts feanterke, dat er is, wol kreas ferklaaid mei 't swarte petsje kwier yn 'e eagen, wurdt hja kjel. Totte-om kaam jimmer mei kwea nijs. Wol is hja bliid, dat hja him sjocht, it jout sa'n fertroud gefoel. Hja giet him yn de mjitte, Mem komt har yn 't sin, dy't hja benei alle dagen mist en nea, nea, wersjen sil.

Hylck fûstket mei Totte-om.

Hja gean tegearre nei de pleats.

‘Hat Totte-om nijs?’ freget Hylck skruten hifkjend.

Totte-om knikt temûk, mar seit: ‘Dêr binne gjin slimme swierrichheden, temiddei bringst my in ein, dan sille wy prate.’

‘Dat is net moai fan Totte-om, dan moat ik der fansels hyltyd oan tinke,’

Dat falt ta, dû hast ferdivedaasje genôch mei dyn takomstplannen.

Fouk is wakker oansjitsk, set Totte-om te stoel en te bank mei kofje en koeke.

De koeke bepluzet Totte-om sekuer, hy hat sûker yn de kofje dat er thús sneins net iens krijt.

De boer en Siertsje komme yn 'e hûs om iten.

Totte-om kin mei oanfalle oan it kostlike boere-iten.

Totte wit wat er docht, oerizet de mage net. Hy wurdt treaun en noege, mar hâldt syn eigen sin.

‘Ik moat sûn thúskomme kinne,’ seit er.

[p. 252]

Hja sjogge him freegjend oan, begripe him op 't lêst.

Hy knypeaget temûk tsjin Hylck, want Hylck wit foargoed, wat er mient. Hja skammet har suver, dat hja dat swiere iten sûnder ûngemakken ferneare kin. Mei maaie wurdt it foar har ek oars. Klaske sei okkerdeis, doe't hja der nochris wie en fertelde fan har foarnimmen: ‘Bern, bern, wat beweecht dy; dû wurdst dyn eigen baas, sa't it liket, mar dû komst yn de stive libbensbeage.’

Krekt as soe hja noch oars kinne. Oan alle kanten sitte de doarren foar har op 't slot.

It iten is op, de boer part it wurk om by it folk, hysels praat noch in wurdmannich mei Totte en sil dan fuort. Totte trapet bedaard efter him oan. Hylck hat it wol troch, Totte-om wol mei de boer oer har prate fansels. Totte-om, der falt net mear te praten, it jout dochs neat.

Hja heart de manljuslûden út 'e skuorre wei temûk tsjinelkoar oangean.

Hylck wit, Totte-om is de boer treast, lit him net gau ferslaan. Totte-om tinkt oars as mem die. Jild achtet er net, hy knibbelt der alteast net foar, sjocht mear op ferstân.

Op 't lêst rint Barre Stoffelsma lulk út syn eigen skuorre wei.

‘Soa, dus jo ha foar ús leaven Hear spile,’ seit Totte-om noch tsjin him, ‘by ús reaget Geartsje tsjoenster yn de ferkearings om, is dat jo wurk hjir yn Gaasterlân?’

Totte kuiert by de kij lâns, lêst de nammen op 'e balken, heint Hylck op, hy wol wer fuort, net te let thús wêze.

No bringt Hylck him in ein Sondel út.

‘Is Totte-om net wurch?’

‘Hoe komst derby! En der is sa faak in wein.’

Hja prate oer Hylcke trouwen.

Nee, omke sil net komme. Hylck moat it allinne rêde mei Gerke. Heit sil wol komme om te tekenjen.

Fierder ha hja terdege praat de lêste kears, doe't Hylck thús wie. Omke wit no alles wol. En hja woe perfoarst yn Gaasterlân bliuwe no?

[p. 253]

Hja soe no graach witte wolle, hok boadskip Totte-om eins hat, mar Totte-om wiist nei de earste skriezen en ljippen yn de greide.

Hja prate oer de tiid, doe't Hylck as famke mei omke te farren en te fiskjen gyng. Sêft en stadich glied it skouke oer it wetter hinne, makke in moai rjochte streep yn it sljochte wetter. Hylck song dan faak. Omke mocht dêr graach oer, glimke Gods wûndere libben oan. Omke giet foar nuver dêr yn it feanlân.

Dan brekt omke einlings it nijs foar har oan, dêrmei wurdt it âlderhûs foar altyd en abslút by har weinommen.

‘Nei Stienwyk, omke?’

‘Nei Stienwyk, mei maaie. Dan kinne de bern allegearre by ús komme en dêr is mear wurk.’

Hja geane by elkoar wei. It sil no wol foar lang wêze.

Omke nimt it paad oer de dyk. Hylck sjocht syn lytse dierbere figuer tsjin de kime oan, stiet by 't weiwurden stil om it lêste fan him net te missen, want it is ek it âlderlêste fan mem, in tryste groet.

Oer fiif wiken geboadens oanjaan.

Hylck stiet yn bestân, sil hja jit ienkear thús sjen?

Fouk riedt it ôf, it binne sokke reizen, it jout neat mear en skielk kin hja altyd in kear nei Stienwyk ta útfanhûs. Der komt no sa folle drokte mei 't hûs yn Wikel en mei 't trouwen.

Fouk wol noch graach wat oan har ha, hja hat it oerdiedich drok earst mei Hylck en dan mei Siertsje' trouwen.

Oan Hinke hat hja neat foar't dy hjir wennet. Hja trouwe wat letter yn 't jier as Hylck-en-dy, dat woe Jan Roekeboer sa ha.

Fouk is bliid, dat alles net tagelyk komt. Hja leit gewoan yn alles mei Hylck oer.

Wêrom net? Hylck is net in fyn jufferke út 'e stêd, dy't fan in sleau wynpûsterke al om leit.

Hylcke ferhâlding mei Siertsje bliuwt der lyk om, hja mije it, elkoar oan te sjen. It is bedroefd, sa noartel hy is, suver net te brûken, seit Fouk.

De boer hat, no't alles glydt, sa't hy it treaun hat, de tinzen

[p. 254]

wer by de kij en it lân. Hoenear kinne se der út, it foer is krap.

Natuer is him no oars net mear as in waarglês foar it boerebedriuw. Hy skeldt op it lân om, dêr't er safolle al oan dien hat en stean de bûterblommen by bosken yn de finne en meitsje de soere sulken it lân reakleurich.

Hylck jachtet fan Fouke wurk op har eigen. As it âld strûk der út is nije wike, moat hja dêrhinne. Der komt in keapman by de doar, ien mei 't pak oan de jelnestôk. Hja keapet, mar folle mei har net barre. Fan Fouk krijt hja âlde klean, dy moatte fermakke wurde. Twa streepte rokken en in moulyfke, in jak mei skoat en skoart. Har eigen klean is neat mear en hja hat mei 't trouwen wat goeds oan, it guod is deeglik, kin lang mei. Lokkich, dat mem har, de âldste, it earizer meijoech, al is 't in smel sulveren. Sil hja ea oan breed takomme? Hja krije it reau fan de boer om nei Balk, de kleedwein dan, mar dy krije alle feinten en fammen fan har boer, dêr't hja by weitrouwe. Gerke' heit hat in glêzen wein fan famylje te lien tastien krigen, dat hja kinne allegearre mei riderij.

De sneons nei 't gritenijhûs te Balk, dêr't de liuwkes boppe in hege treppen stean.

Dan sil ‘Mynhear’ harren trouwe. Hylck wurdt der senuweftich fan, as hja deroan tinkt, krekt as draait it har yn 't liif om. Mar fynt allinne de omballingen belangryk. Hja docht it om Siertsje de eagen út te stekken. De gefolgen komme op harsels del. Hja hat it derfoar oer, as it doel mar berikt wurdt en moat dat wol betwifelje trouwens. Stil no, der is ek gjin oare wei, al soe hja oars wolle, nee, no net mear.

‘Toe tutte, wat stiest wer, it wurk is noch net heal dien, aanst komt it folk thús om kofje. Bist no noch by de boer en ik mei dy hjoed noch hjitte.’ Fouk foetert, mar laket derby.

't Is wier, hja avensearret suver net. As in wyld set hja út ein mei de bjinder, skjirret mei wyt sân it doffe koper blank, dat it fleurich blinkt yn it ljocht fan de dei.

Fouk hellet in aad by har wei, is mei de buter dwaande, set it stremsel del foar de boer, neffens wizânsje makket de boer sels de tsiis.

[p. 255]

Moarn is 't bûtermerke yn Balk, Siertsje sil der wer hinne mei Fouk har waar.

Hja moatte jachtsje, wrotte, skrippe, ha gjin tiid te laitsjen, gjin tiid te skriemen.

Fouk seit it sa en winsket Hylck: ‘Ik hoop foar dy, datst it nea minder krijst.’

Troch it lege keldersfinster sjocht hja soms efkes Fouke feardige hannen gysten gean. Heiltsje koe dat wurk ek wol, it giet Fouk noch folle liniger fan de hân, hja batst en slacht en gnjiddet. Har bûter, dêr makket Siertsje de heechste priis foar.

Under 't kofjedrinken hat Hylck 't breidzjen yn 'e hannen. Der mei gjin tel tiid om 'e nocht foarby gean. Hja hat sokken foar Siertsje op 'e priemmen, spint der har tinzen by. It lêste, dat hja foar him docht. Al makke hja it fynste wurk, sa docht hja har bêst, wol al har leafde yn de stekken bebreidzje. By elke priem, dy't hja der úthellet, tinkt hja: Siertsje, Siertsje, hat dêrby in ynlike winsk, dat hja dêr mei har leafde mar kwyt wêze mocht, wol dochs net loslitte, mar hoedzje en bewarje, hiel djip yn har hert, dêr sil it libjen bliuwe. En wêr moat hja der oars mei hinne? Kin hja der wat tsjin dwaan? Skielk sil hja 't ferside stopje moatte foar de Hillige allessjende God. Of sil God har better ferstean as de minsken?

‘Toe fanke,’ seit Fouk wer, ‘wat bemimerste? Kinst it ferske wol,

Tutte mei de linten,
Sân pûn krinten,
Sân pûn smoar,
Dêr komt Tutte mei de linten oan!

Dy Tutte, dat bistû. Ik sil Gerke ynljochtsje.’

‘Fouk moat stil wêze oer Gerke.’

Dêr slaan de froulju op 'e nij oan 't wurk.

Fouk jout it tempo oan. De lea dogge Hylck sear. Jûns is hja deawurch de lêste tiden.

De wurgens komt mear fan de prakkesaasjes as fan 't deistige wurk, wit hja wol.